Ontwerp: D. Zijlstra. Opmerkelijk zijn de sterk gepiekte spanten in de kont van de aak, de S-vorm is zelfs boven water te zien. In 1915 maakte D. Zijlstra reeds een vergelijkbaar extreem gepiekte boeier ‘Novum’ . Zijn boeieraken voor Akerboom zijn niet gepiekt. De 16-meter lange aak ‘Senta’ uit 1927 echter wel. Niet zo extreem als bij ‘De Groote Beer’, maar wel vergelijkbaar door de aansluiting op de achtersteven.

Opdrachtgever: Het Ministerie voor Landbouw en Visserij.
Functie: Visserij-inspectie
Bouw: De scheepswerf H. Schouten in Muiden, ca. 1928

Geschiedenis

Vlak voordat de Zuiderzee volledig wordt afgesloten, laat de Visserij-Inspectie een groot inspectievaartuig bouwen bij de scheepswerf Schouten in Muiden. Een aak van 16 meter lengte, die sneller zeilt dan de op de Zuiderzee in gebruik zijnde vissersvaartuigen. Wellicht speelde voor dat besluit mee, dat binnen enkele jaren de Zuiderzee zou zijn afgesloten en de vissers die bleven vissen zouden vallen onder de wet- en regelgeving van de binnenvisserij. Het precieze bouwjaar is niet bekend. Genoemd worden de jaren 1926, 1928 en 1932.

In 1965 koopt De Goede de aak van de rijksoverheid en verbouwt het schip voor een recreatieve functie. De aak kreeg van hem de naam ‘Zeemeeuw’. In 1969 stond de aak in Amsterdam als publiekstrekker voor het RAI-Gebouw in verband met de watersporttentoonstelling van de HISWA. In diezelfde periode was het Grand Gala du Disque in Amsterdam en het Franse zangeresje Mireille Mathieu werd op de aak rondgeleid, wat natuurlijk de nodige aandacht trok.

In die jaren heette het schip ‘Zeemeeuw’ en had het een stevige meeuw als ornament op het roer staan. Eind jaren zeventig is de aak verkocht aan Van Rootselaar, die het schip omdoopte in ‘Groote Beer’. De meeuw op het roer had sindsdien geen functie meer en ook is de vaste steun voor de giek verwijderd. Rootselaar was een gedreven zeiler, die met de aak op het IJsselmeer wedstrijden zeilde en door de jaren heen bezig was het op zich zwaar gebouwde schip sneller te laten varen. Bekend van hem is dat hij niet bang is voor een wat harde wind en nooit reden zag om te reven. Als er zo fanatiek gezeild wordt, kunnen attributen als een ornament op het roer en een vaste steun voor de giek gevaarlijk zijn, omdat de grootschoot er achter kan blijven hangen. De ‘Groote Beer’ en werd vooral bekend als succesvolle wedstrijdmachine, niet alleen dankzij het moderne zeilplan dat de aak kreeg, maar zeker ook dankzij een goed ingespeeld team aan boord.

Lemsteraak ‘Zeemeeuw’ (met de meeuw op het roer) rond 1970. Onder als ‘Groote Beer’ in moderne outfit.

Amsterdam, Hiswa 1969. De Lemsteraak ‘Zeemeeuw’ als blikvanger. Dhr. De Goede verwierf de aak in 1965. Hij knapte het schip op en zeilde er ruim 10 jaren mee. De aak werd verkocht aan Van Rootselaar en omgedoopt in ‘Groote Beer’. Na het overlijden van Van Rootselaar Sr. in 2007 zetten zijn zoons de wedstrijdtraditie voort. (Foto Cor Out

Amsterdam, 1969. De Franse zangeres Mireille Mathieu verlaat het aakjacht ‘Zeemeeuw’. (Foto: Cor Out)

Stavoren, 1971. Lemsteraak ‘Zeemeeuw’ van De Goede verlaat de oude haven. (Foto: Dirk Huizinga) Anders dan Van Rootselaar die niet van reven hield (“dat is voor doetjes”), vond De Goede reven blijkbaar wel nodig. In 1964 liet De Goede door H. Lunstroo een aak ontwerpen op basis van het model van de ‘Zeemeeuw’. Van dat ontwerp zijn nog drie aken gebouwd. 

Het kwartmodel van de boeier ‘Novum’, een ontwerp van D. Zijlstra uit 1915. De gepiekte vorm die naar achteren doorloopt tot de achtersteven, is bijzonder en is ook kenmerkend voor de inspectieaak ‘Zeemeeuw’. Voor Douwe Zijlstra een opmerkelijke aanpak, aangezien zijn boeieraken in de regel niet gepiekt zijn, in tegenstelling tot de aken die Hein Kersken ontwierp.

De ‘Groote Beer’ in moderne outfit, met een hoog, smal tuig, waarbij vooral de fok laag op het schip staat. Opvallend is tevens de steil staande gaffel. Dergelijke hoge tuigen zijn mogelijk geworden door toepassing van een lichte, holle mast, waardoor er geen stabiliteitsproblemen ontstaan.

In 1927 werd bij Schouten in Muiden een vergelijkbare 16-meter aak gebouwd, eveneens naar een ontwerp van Douwe Zijlstra: de ‘Senta’, die op dit moment gebruikt wordt als charterschip op de Waddenzee. Ook de spanten in de kont van de ‘Senta’ zijn gepiekt. Niet zo extreem als bij de ‘Groote Beer’, maar wel op vergelijkbare wijze boven de waterlijn overgaand in de achtersteven.

De ‘Senta’, nog een 16-meter aak van ontwerper Douwe Zijlstra, die in 1927 bij Schouten in Muiden is gebouwd. Opvallend is het houten berghout. Onder: chartervaart voor schilders van het wad.