Net echt

Door: Dirk Huizinga

In de zomer van 1993 werd het noordelijk havenhoofd van de oude haven van Stavoren voorzien van een heuse vuurtoren. Niet voor de scheepvaart, maar voor de film. De cineast Pieter Verhoeff (1938 - 2019) die dit voorjaar overleed, groeide als jongen op in De Lemmer. Hij werd vooral bekend als cineast van laten we zeggen 'verfilmde streekromans'. In 1993 wist de VPRO hem over te halen een film te maken over zijn eigen jeugd in de havenplaats De Lemmer, zo rond het jaar 1950. Dat werd de in Friesland populaire mini-serie voor de televisie die in 1994 onder de naam 'De Vuurtoren' in drie delen werd uitgezonden.

De originele lichtopstand van De Lemmer, uit het jaar 1910, was echter in 1968 gesloopt. Na de aanleg van de Noordoostpolder, tijdens de oorlog, was De Lemmer in een hoekje van het IJsselmeer terecht gekomen waar bij zuidwestenwind alle vuil naar toe dreef. Een stinkhoek, zo te zeggen. De vissers waren voor het grootste deel gestopt of vertrokken naar Hindeloopen, Makkum en Harlingen. De binnenvaart ging niet langer door De Lemmer, maar door de nieuwe Prinses Margrietsluis naast het gemaal.

De vuurtoren was voor de Lemster bevolking ook een ontmoetingsplek voor jong en oud, maar had geen functie meer voor de scheepvaart en werd daarom gesloopt. Voor de film was de vuurtoren echter een belangrijk decorstuk, dus werd in 1993 een replica gebouwd die op het noordelijk havenhoofd van Stavoren werd geplaatst, omdat de originele plaats in De Lemmer door de industriële uitbreiding ter plekke niet geschikt was voor de film. Aan de steiger werden een paar originele Lemster visaken gelegd, een sleepboot en een reddingboot die de Hilda moest voorstellen.

De vader van Pieter Verhoeff was naast huisschilder namelijk stuurman op deze reddingboot. Dat de filmopnames over De Lemmer niet allemaal in De Lemmer zijn opgenomen, is bij dergelijke historische films heel gebruikelijk. In Stavoren was een decor te organiseren, dat 'net echt' was voor de na-oorlogse situatie bij de Lemmer. Dus vandaar. Pieter Verhoeff droomde als jongen van een beter bestaan aan de overkant van het water, de wijde wereld in. Dat is ook gebeurd. Die namaak-vuurtoren zou in 1994 weer gesloopt worden, maar dat viel verkeerd bij de Lemster bevolking. Die mooie lichtopstand kon beter weer op z'n oorspronkelijke plaats in De Lemmer worden gezet. Met een goede lobby en wat sponsorgeld is dat inderdaad gelukt.

De tijden van weleer keerden echter niet terug. De nostalgie onder oudere Lemster over de vuurtoren als ontmoetingsplek was er niet bij de jeugd en ook de ouderen bleven uiteindelijk weg. De tijden waren veranderd. Het beeld van vroeger was niet vast te houden. De nagemaakte vuurtoren kon die werkelijkheid niet terughalen en dat is maar goed ook. Stel je voor dat alle beelden van vroeger een eeuwig leven zouden hebben, dan zou het maatschappelijk leven pas echt verwarrend worden.

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.