Ribbenkast

Door: Dirk Huizinga

Schepen zijn 'van binnen' zeker zo interessant als 'van buiten'. De buitenkant is de schijn, de vorm waarin het schip verschijnt. De constructie zie je aan de binnenkant, die echter meestal aan het oog onttrokken wordt door dekken, een kajuit, betimmeringen en noem maar op. Tijdens de bouw zie je een schip ontstaan van de eerste kiellegging via de opstelling van de spanten en het aanbrengen van de huid tot aan het eindproduct, waardoor zoals gezegd die interessante binnenkant stap voor stap weer onzichtbaar wordt gemaakt. Op de foto is dat anders. Hier gaat het om de restauratie van een oude visaak, de LE 63, die Auke van der Zee in Joure in 1904 bouwde voor Wouter Hoekstra. Op de lijnentekening die Eeltje Romkema voor zijn oom Auke van dit schip maakte, is met de hand bijgeschreven 'model Lemmersche aak'. Dat is bijzonder, omdat in Lemmer de term Lemmeraak nooit werd gebruikt. Een lijnenplan van een schip bestaat uit doorsneden in de lengte, horizontaal en verticaal, en in de breedte. Die laatste doorsneden vormen het spantenplan, de ribben in de romp van het schip. Bij scherpe jachten is een spantenplan zomaar te gebruiken bij de bouw van het schip, maar dat kan bij een aak niet.

De stompe kop en kont zijn met dwarsdoorsneden namelijk niet passend genoeg weer te geven. In de praktijk worden kop en kont door de scheepsbouwer met behulp van mallen ter plekke van spanten voorzien die meedraaien met de vorm van het schip. Dat was nodig om de huid tegen de spanten te kunnen klinken. De spanten zijn hoekijzers die met de platte kant naar buiten worden geplaatst, zodat daar een klinknagel door kan worden geslagen. Die bouwwijze zie je alleen bij de platbodems met de ronde vormen zoals die in Nederland populair waren. De foto is gemaakt in 2013, toen Henk Regts uit Nijbeets de LE 63 opknapte en terugbracht in de uitvoering van een visaak, als in 1904. Het aardige bij zulke ijzeren werkschepen is, dat ze ook na honderd jaar 'probleemloos' terug te brengen zijn in de oorspronkelijke vorm.

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.