Het jaar begint met de naweeën van de vorstperiode in het vorige jaar. Grote ijsvelden drijven op het IJsselmeer en bemoeilijken de scheepvaart. Ondanks het winterse weer, gaat het over heel andere sporten deze eerste weken van het nieuwe jaar.

Oud skûtsje schipper Rintje Ritsma bepleit in een uitvoerig stuk in de Leeuwarder Courant voor een ruimere beloning voor de skûtsje bemanning gedurende de twee weken van het skûtsjesilen, waar de mannen hun vakantie voor opofferen en vaak ook nog een deel van hun inkomsten, terwijl ze met zo’n 20 man van 100 gulden startgeld, twee weken rond moeten zien te komen.

Nog meer geld zaken, wereldkampioen achtervolging Tiemen Groen, krijgt 2 dagen voor de afloop van zijn contract van zijn sponsor Caballero te horen dat het contract niet wordt verlengd. Hoe vind je nu nog een nieuwe sponsor terwijl alle teams al zijn geformeerd, zo vraagt Tiemen zich af. Als ik geen nieuw contract kan sluiten dan stop ik definitief met wielrennen, zo laat hij optekenen.

Veel positiever zijn de berichten over mijn aanvoerder van Lemmer 1B, klasgenoot en buurjongen Hielke Soeten, die in Hardegarijp, Fries kampioen bij de junioren tafeltennis werd.

De schoolvakantie is weer voorbij en het luie leventje is over. Er moet weer veel kennis in de hersens worden opgeslagen.In Tsjecho-Slowakije steekt een student, Jan Palach, zichzelf in brand om te protesteren tegen de inval van de Russen in zijn land.

Richard Nixon wordt geïnstalleerd als de nieuwe president van Amerika en Kees Verkerk rijdt bij de wereldkampioenschappen schaatsen een nieuw wereld record op de 10 km. 15 minuten 3 seconden en 6 honderdste. Een haast onmogelijke tijd om ooit te verbeteren roept men. Ach, de toekomst zal anders uitwijzen.

In Nederland kunnen we nauwelijks schaatsen, deels door het zeer slechte weer, maar ook door het laagje sneeuw wat op het ijs ligt. Als dan de dooi in valt kan er ook nog niet worden gevoetbald, omdat de dooi nu voor wateroverlast zorgt. Ondertussen wordt Sytse Hobma benoemt als de nieuwe schipper op het Lemster skûtsje.

Mijn Pake die ondanks de verloedering nog op de Pietersbuurt woont, had er ook één weet ik nog wel. Dat was niet altijd even makkelijk. De ton was geplaatst in een hok achter de woning, waar mijn pake ook zijn gereedschap allemaal had. Dit had hij allemaal gemerkt met een lik groene verf, ten bewijze dat het van hem was. Ik logeerde daar eens en kreeg een slaapplaats op de zolder, onder een onbeschoten dak, zodat je de sterren op sommige plaatsen duidelijk kon zien aan de hemel. Wel kreeg je dan een pispot mee, want ja om ’s nachts via een wankele trap eerst naar beneden te gaan en dan nog eens naar buiten over het achterafje was wat teveel van het goede.

Mijn pake had jarenlang op een skûtsje gevaren en mijn moeder is daar ook op geboren. Hij mocht dan ook graag zijn verhaal vertellen aan de gretig toeluisterende jeugd, die in groten getale rondom was te vinden.

Als 14 jarige werd hij al als knecht uitgeleend aan een andere schipper om het vak te leren. Later had hij zijn eigen skûtsje, “de vier gezusters” genoemd naar zijn vier dochters.

Vaak lagen er veel tjalken en klippers te Lemmer te wachten op gunstige wind. Zij lagen dan aan de Polderdijk te wachten, soms was de rij wel zo lang als tot het Tjeukemeer. Ondanks dat het skûtsje maar 43 ton was, werd er soms voor 50 ton aan bv. steenslag in vervoerd. Er moest hard worden gewerkt voor één gulden per te vervoeren ton aan steenslag of bieten. Het waren harde tijden. Nu zit hij te wachten op een koper van zijn woning aan de Pietersbuurt en natuurlijk een goede woning elders in Lemmer.

Het skûtsje, “de vier gezusters” wachtend in het ijs aan de polderdijk waar het hout ligt om geladen te worden. Zie ook: www.skutsjehistorie.nl 

Beatle John Lennon en zijn kersverse vrouw Yoko Ono, strijken in Amsterdam in het Hilton hotel neer en blijven een week in bed voor de wereld vrede. Inmiddels alles opslurpend wat ook maar enigszins met de Beatles te maken had, volgde ik het natuurlijk met grote interesse en knipte alles wat ik kon vinden in muziekbladen en kranten uit om te bewaren. Wat een wereld van verschil met die van mijn Pake.

Buiten de Pietersbuurt en de Parkstraat werd er ook aan het Turfland de sanering ingezet. En was het eerst de woning van wijlen Willem “Poeske” de Jong aan de beurt. De gevel werd al gestut en de woning stond volgens mij ook boordevol met oude kranten en ander papier. Met gevaar voor eigen leven waren er al diverse personen de woning binnen gedrongen om te zoeken naar de schat van de Jong. Die zo werd er in de Lemmer alom rondverteld, zou bestaan uit een grote hoeveelheid gouden tientjes. Tot dusver was er niets gevonden of de stiekeme indringers hebben dit altijd stil weten te houden. Ook nadat de woning was afgebroken, kon men zo nu en dan “goudzoekers” met metaal detectoren aantreffen op het betreffende perceel.

Het eerste deel van het Lemstervaart is nu bijna geheel bebouwd en door het nieuwe viaduct nu ook veel beter te bereiken. Ook zal er een Végé Super, levensmiddelen zaak komen, onderaan de afrit van het viaduct.

Eindelijk, het is al redelijk half maart, is er ook weer een volledig voetbal programma en is de training ook weer hervat. En aangezien we met onze 1B junioren bovenaan staan is de trainingsopkomst groot. Het groepje waarmee we van het andere eind van Lemmer naar het voetbalveld fietsen om te trainen, bestaat dan meestal wel uit een man of 5 – 6.

Het is dan ook rond deze tijd al redelijk donker als we over de Riensluisbrug richting de Sluisweg fietsen, langs de houten woning van dokter Temming en de friettent van Scheffer vlakbij de weegbrug, die denk ik als een soort truckers voederplaats wordt gebruikt door de chauffeurs die bij de weegbrug moeten zijn, daarna de scheepswerf Friesland en dan voor de volkstuintjes links afslaan en met een rotgang het stenen pad naar beneden om bij het trainingsveld te komen.

Later toen deze ingang werd gesloten, moest je er nog verder omheen en kwam je uit op het grote parkeerterrein. Nu kwam je beneden bij de houten kleedboxen met alleen maar koud water en tussen de beide kleedboxen het hokje van Evert “Carro” de Vries, die zondags bij de thuiswedstrijden van Lemmer 1 in de pauze snoep en drinken verkocht. En na de pauze met een draagbaar met glazen deksel, hangende om zijn nek ook op de houten tribune nog trachtte wat extra snoepwaar te verkopen.

Om op de tribune te mogen zitten, moest je entree betalen en het was de heer J. Platte die er streng op toe zag dat dat ook gebeurde. Dus veel kans om daar droog te kunnen zitten hadden we niet. Wel gingen we vaak na de wedstrijd of als het ons al lukte tijdens de wedstrijd, onder de tribune zoeken naar geld, wat ongelukkigen hadden verloren als ze geld zochten om E. de Vries te betalen voor zijn snoepwaren.

Na de training was het natuurlijk nog donkerder en moesten de lichten aan op de fiets. Er werd dan eerst uitvoerig overlegd wat de veiligste terugweg was om de politie te ontlopen, voor degenen die geen licht op de fiets hadden. Terwijl het simpeler was geweest om gewoon door de Lemmer te fietsen met alle mogelijkheden om langs de binnen weggetjes eventueel te ontsnappen, besloten we buitenom, via de Zeedijk en over het fietspad langs de rondweg te fietsen. Zou je natuurlijk net zien dat ze ons daar tegen kwamen en je kon daar niet een kant op om te ontsnappen. Ik meen dat Siemen de Heij de pineut was.

En dan raakt Lemmer een week lang in de ban van de bus staking. Na een nachtelijke vergadering in Sneek wordt er door de vakbond en de chauffeurs van LAB en ZWH besloten te gaan staken voor een beter cao. Ondanks dat er in Lemmer enige werkwilligen waren ontstonden daardoor geen problemen, de meesten sloten zich aan bij de stakers of keerden na zich gemeld te hebben op kantoor huiswaarts.

Het publiek in Lemmer stond redelijk sympathiek tegenover de stakers, doch onder de honderd toeschouwers bevonden zich nogal wat jongeren die wel in waren voor een relletje. Zo werd onder luid geschreeuw een straatlantaarn uitgetrapt en werd er bij de woning van een werkwillige chauffeur onwelvoeglijke taal gebezigd. Na een volle week van staken werd er alsnog door de directies van de busondernemingen het cao ondertekend en kon het normale leven weer zijn aanvang nemen.

Lenny Kuhr wint met “de Troubadour” samen met drie anderen het songfestival. Op school gaat buiten het leren van het huiswerk ook het ontdekken van het “leven” zich steeds wat verder uitbreiden. Op het schoolplein gingen de gesprekken niet alleen meer over voetbal, er waren andere zaken die op deze leeftijd mijn aandacht gingen trekken.

De grote jongens spraken over “lodder” waarvan ik pas later ontdekte dat ze daar sperma mee bedoelden. Je keek wat nauwkeuriger naar de meisjes en kon daar wel eens bij wegdromen.

Niet onder druk van anderen, maar omdat je het zelf ook wilde ontdekken kwamen de eerste sigaretten, ik had zelf een klein houten pijpje waarin ik “slakken” tabak deed, wat zo heerlijk geurde. Hier liep ik dan wat aan te lurken. Echt roken deed ik nog niet, maar zou vast nog wel komen.

Rond deze tijd moeten we ook thuis onze eerste telefoon hebben gekregen. Dit kwam mede doordat mijn broer Jelle als internationaal chauffeur aan het werk was bij de firma Sterk en het gewenst was dat er een telefoon in huis was. De telefoon stond op zijn naam en heeft dat ook nog jaren gestaan. Zodat het vinden van ons in het telefoonboek wel eens moeilijk was voor degenen die dit niet wisten en naar A.F. Visser zochten. Het was zo’n groot zwart bakelieten geval wat bij ons in de gang kwam te hangen.

Op school hadden we gymles in het aan de school vastzittende gymlokaal. Met z’n houten vloer. Ik dacht dat we de eerste jaren les hadden van een meneer Keuning? Die volgens mij de bijnaam “De Puma” had. Waarschijnlijk omdat hij een sporttas had van het merk Puma. Aan het einde van dit schooljaar zou hij opgevolgd worden door de heer van Heerde, wat als ik mij goed herinner een ex bokser was die later nog eens een robbertje met Roelof Lammers heeft gevochten.

Dat de verhoudingen met de leerkrachten ook wel goed waren, getuigd het feit dat we met een klein groepje, waaronder zeker René van der Horst, op bezoek gingen bij pastoor Altenburg van de Rooms Katholieke kerk. Die ons op school godsdienst les gaf één uur per week. We waren dacht ik met een man of vijf. We zouden hem zijn oude bolhoed terug brengen. Het werd een zeer geanimeerde middag. Met een rondleiding door de kerk en aanverwante gebouwen, terwijl we ondertussen heerlijk werden voorzien van drank en spijzen door de huishoudster van de pastoor.

We kregen ook nog te horen wat de betekenis van onze voornamen was. Voor mij was dat “De Gehoornde” (beschermheilige van Rundvee). Of ik daar nu zo blij mee was weet ik niet meer. Maar ik was in ieder geval wel een heilige! Soms ook wel een heilig boontje, denk ik. De pastoor zou later nog René zijn huwelijk inzegenen.

Op school ging onze leerkracht Duits, de heer Wiersma plotseling door hartklachten met ziekte verlof, waar hij volgens mij ook niet veel later aan zou overlijden, in die tijd hebben we korte tijd les gehad van een invalkracht, de later zeer bekend geworden Klaas Jansma. Bij het nieuwe schooljaar werd hij opgevolgd door de heer E. Wiersema.

Het is april en de Beatles komen met “Get Back”. Op 3 april vindt Jelle Wynia te Follega het eerste kievitsei van de gemeente Lemsterland. Ik trok in deze tijd wat meer op met Henk Kruize, hij woonde met zijn ouders in de twee op één woningen, in dit geval de Flevostraat, tegenover het kerkhof. Hij had een eierdopverzameling van allerlei soorten kleine en grotere vogels, wat er wel helemaal uitsprong was dat hij een struisvogel ei had.

We gingen nu vaker op “jacht” naar andere nesten dan alleen van de kievit of de grutto. Want ja ik moest natuurlijk ook zo snel mogelijk mijn verzameling uitbreiden. Met gevaar voor eigen leven werd er soms in bomen of op daken van half ingestorte woningen of boerderijen geklommen om maar bij een nest te komen van een vogel waar we de eieren nog niet van hadden in onze verzamelingen. Ook fietsten we regelmatig naar oud Tacozijl om daar tussen de rietpollen te zoeken naar meerkoet en eendeneieren.

Blijkbaar had iemand ons in de rietlanden zien scharrelen, want toen wij terug kwamen met de fietstassen vol eieren werden we aangehouden door de politie. We kregen een behoorlijke vermaning maar mochten onze eieren houden en kregen ook nog niet eens een boete. Dat we niet altijd in onze hebzucht zorgvuldig te werk gingen, bleek als we thuis de eieren uit wilden blazen. Soms waren er bij die zo bebroed waren dat het jong al bijna volgroeid was. En dat blies wat moeilijk kan ik uit ervaring zeggen.

Door een slechter wordende gezondheid moet mijn oom Meint Visser stoppen met het schrijven van boeken en toneelstukken. Hij schreef 6 blijspelen, waarvan “de Rikeling” het bekendst is geworden en zelfs in Canada op de planken werd gebracht. Ook schreef hij een kinderboek, “Prik en Blokje”.

Voor het Bungalow park “Zijlroede” beter bekend onder de naam “de Goudkust” werd de eerste paal de grond in gedreven en kan worden gestart met de bouw van vier bungalows die tegen de Zijlroede aan zullen komen te staan.

Vlak voor Urk vergaat een Urker kotter met vijf opvarenden. Zeer waarschijnlijk is een windhoos de oorzaak van de ramp.

Tevens wordt in het zelfde gebouw als het nieuwe Dorpshuis, de nieuwe bibliotheek van Lemmer geopend. Ondanks dat ik graag mocht lezen kwam ik er eigenlijk alleen maar als één van mijn vrienden daar zijn oude boeken ging omruilen voor nieuwe. Geld om zelf lid te worden, was er blijkbaar niet.

We staan dan wel bovenaan in onze competitie, beker voetbal, om de Friesland Cup, was van een andere orde. Hadden we de eerste wedstrijd, thuis 2-2 gelijkgespeeld tegen het in de hoofdklasse uitkomende RES 1B uit Bolsward, in de uitwedstrijd wisten we de stand op 1-1- te houden. Werd er eerst gesproken van een beslissingswedstrijd, dit werd later veranderd in het nemen van strafschoppen.

Dat werd dus de gehele week oefenen en op die manier werden de strafschoppen nemers gekozen. Op zondag gingen we met Lemmer 1, die toch tegen RES moest voetballen in de competitie, mee in de bus naar Bolsward. Het werd een drama. Het zullen de zenuwen zijn geweest. Ondanks dat René van der Horst 2 strafschoppen zou stoppen, misten wij de eerste drie en lagen we uit de beker.

Op school kregen we een Talenpracticum in het voormalige handwerklokaaltje, boven de hal met uitzicht op de kleuterschool de Aak en de Wieringerstraat, daar was ook een opslag voor schriften in een kleine ruimte onder het schuine dak, waarvan ik er ook wel eens een paar heb meegenomen voor eigen gebruik.

Het practicum werd bijeen gebracht door ouders en ondersteuners, die obligaties konden kopen, die in later jaren weer werden uitgeloot. Koptelefoons waarop je dan de vreemde talen kon volgen, die klassikaal via een bandje werden afgespeeld in mijn herinnering. Ook was er volgens mij daar boven een klein keukentje, waar de koffie en thee werden gezet voor de leerkrachten hun pauzes en waar je in een bepaalde klas dan eerder uit de les mocht om dit klaar te maken en dan naar beneden naar de leerkrachten kamer te brengen.

Het wordt langzaam tijd om met de jongens mee te gaan naar “De Laatste Stuiver” in de Schans, waar je dan bij elkaar zat melk te drinken en interessant te doen. Dit moet ook ongeveer de tijd zijn geweest dat ik overstapte van mijn pijpje naar het roken van sigaretten. Je mocht op het schoolplein niet roken en als je werd betrapt kostte je dat vaak een zaterdagmorgen terug komen.

Een vreemde zaak, bedenkende dat de leerkrachten zelfs rookten in het klaslokaal en pontificaal rokend, hun surveillance rondjes liepen op het schoolplein. Nu was het zo wie zo een sport om ongezien van het schoolplein te verdwijnen om snoep te kopen bij Jantje Jaalsma of om stiekem te roken, hetzij in het park of achter de huizen in de Zuiderzeestraat, welke plekken je via gangetjes gemakkelijk kon bereiken.

En dan natuurlijk ook nog weer ongezien terug moest zien te komen. Een ieder hielp elkaar om dit voor elkaar te krijgen natuurlijk. Hetzij door te seinen dat het veilig was of door een opstootje te simuleren waar de leerkrachten dan op af kwamen. Doch vaak genoeg zaten we ook gewoon manmachtig voor de ingang van het gymlokaal of op de trap naar het badhuis te roken en keken diverse leerkrachten wijselijk de andere kant op.

Het is de tijd van Jane Birkin & Serge Gainsbourg met het voor pubers fantasievolle “Je T’aime … Moi Non Plus”

Het wordt mei en het einde van het schooljaar komt al weer in zicht, scheepswerf “Friesland” krijgt de grootste brugkraan van Noord-Nederland. Het gemeente bestuur protesteert bij het Ministerie tegen de voorgenomen aanleg van een militair oefenterrein in het Kuinderbos. Het zijn belangrijke weken voor de Lemster jeugd. Krijgen zij hun eigen ruimte? Door het gereed komen van het nieuwe dorpshuis, zal de Maatschappij tot Nut van het Algemeen, een andere bestemming voor het Nutsgebouw moeten zoeken. Als voorwaarde werd gesteld dat de jeugd dan maar moest tonen werkelijk interesse voor een zaak als deze te hebben. Nu dat zat wel goed, maar liefst 130 jongeren kwamen af op de bijeenkomst die werd gehouden in de kantine van de Christelijke LTS.

Tegen het eind van deze maand wordt het nieuwe Dorpshuis geopend en de naam “De Helling” onthuld. Verwijzend naar het feit dat er vroeger op deze plaats een scheepshelling was.

We gaan op schoolreisje naar ik meen Bakkeveen, waar ik me werkelijk niets meer van kan herinneren. We spelen de belangrijke voetbalwedstrijd tegen CVVO 1B die uiteindelijk zal beslissen wie van ons beiden kampioen gaat worden. Terwijl beide ploegen ondanks de rivaliteit uiterst sportief speelden, had de scheidsrechter behoorlijk invloed op de uitslag. CVVO speelde beduidend beter en nam via Murk Hoekstra een verdiende 1-0 voorsprong. Vlak voor rust schoot Hans Jansma CVVO naar 2-0 doch de scheidrechter keurde het doelpunt af wegens buiten de tijd gescoord, volgens hem.

Hierover ontstaat natuurlijk discussie, is het fluiten of het waarnemen van de tijd bindend. Wij kunnen met de schrik vrij komend gaan rusten. Voor CVVO natuurlijk een mentale klap. Als vlak na rust dan ook nog een speler van CVVO uitvalt en volgens de scheidsrechter niet vervangen mag worden, slaan wij toe. Door doelpunten van Hielke Soeten, Siemon de Heij en ikzelf, wonnen we uiterst geflatteerd met 1-3. Twee weken later werden we officieel kampioen door met 9-0 van Langweer te winnen. Hierdoor promoveerden we naar de hoofdklasse.

Het kampioenselftal van Lemmer 1B met v.l.n.r: Jelle vd Berg, Hielke Soeten, René vd Horst, Michiel Hollander, Cornelis Visser, Anne Moesker, Hans Poepjes, Hennie Brouwer, Hette Kuipers en leider J. Kooiman. Op de foto ontbreken nog de spelers Marten Vlig en Rinke Barelds, die verhinderd waren. Uit de Zuid Friesland.

De stichting “It Wite Húske” opent bij het strand de nieuwe midgetgolfbaan, waardoor de belangstelling om een balletje te slaan groeiende is.

Er viel in de gemeenteraad een besluit over waar de woonschepenhaven zou moeten komen. Na aanvankelijk te willen gaan voor een haven op de plaats van het “Villa Nova” terrein wordt er toch anders beslist en zal de nieuwe woonschepenhaven komen achter de gasfabriek op het Turfland.

Voor het plan “Lemmer-West” koopt de gemeente de grond tussen de trambaan en de rondweg. Daar waar het moeras achter de gasfabriek ligt en door de jeugd, de driûwpolle wordt genoemd en toch behoorlijk gevaarlijk was om je in te begeven. Wat ik er toen van begrepen heb was dit ontstaan door bommen die daar waren gevallen om de gasfabriek te bombarderen. Hiermee raken we weer een stukje speelterrein en natuur kwijt. Hoe vaak hebben we niet op onze buik aan de rand van een sloot gelegen om visjes, kikkervisjes en als je geluk had salamanders te vangen. Die dan dapper in een emmertje of potje mee naar huis gingen om te kijken of er ook kikkers uit groeiden.

Ik had ook een potje met twee salamanders op mijn slaapkamer, me er niet van bewust, dat ze ook nog behoorlijk konden klimmen en als amfibie voor een tijdje dus buiten water konden. Toen ik op mijn slaapkamer dan ook weer es ging kijken hoe het de diertjes verging, waren ze verdwenen en heb ze ook nooit meer terug kunnen vinden ondanks verwoede en uitgebreide zoektochten. Toen was het bewaren van visjes en dergelijke binnenshuis wel over.

Wat hadden we toch een vrijheid om ons heen gehad. Ons uitzicht vanuit de slaapkamer aan de Urkerstraat zou totaal veranderen als er met de geplande woningbouw van “Lemmer West” zou worden begonnen. Geen zicht meer op het stoomgemaal en de boerderij van boer Prins. Om weer zoveel ruimte te zien moest je nu echt de trambaan uit of zorgen dat je een woning kon kopen aan de Rondweg.

Er ontstaat vrees dat er in het Tjeukemeer op een eiland een stad gebouwd gaat worden, welke slechte invloeden zou uitoefenen op de flora en fauna zoals die nu in het Tjeukemeer voorkomen.  De weg Lemmer-Sondel komt onder Provinciaal beheer. Ulrik Jager wint wederom de IJsselmeerrace in de Regenboog klasse en de Avond Vierdaagse telt maar liefst 750 deelnemers. Denk dat ik al niet meer meeliep. De Raad van State heeft het beroep tegen de opheffing van de spoorlijn Lemmer-Heerenveen afgewezen en er kan dan ook binnenkort begonnen worden met het verwijderen van rails en bielzen.

Er komen meer aanlegplaatsen bij de Margietsluis, omdat ingeval van slecht weer er te weinig veilige ligplaatsen zijn om naar uit te wijken. Er wordt nu haast gemaakt met de woonschepenhaven en voordat er ook maar één schep de grond in is gezet heeft men maar vast het liggeld voor de plus minus 17 woonschepen vastgesteld, op negen gulden vijftig per week.

Het weer trekt aan en daarmee ook het aantal bezoekers van het Lemster strand. Het vergrote strand trok in een mooi weekend maar liefst tienduizend zon en zee liefhebbers. Gelukkig kon men nu ook terecht voor een hapje en een drankje in het nieuw geplaatste strandpaviljoen. Er waren ook twee rijen van houten kleedhokjes gebouwd om zich enigszins beschermd te kunnen omkleden.

Ik zeg enigszins, omdat er al vrij vlot slimmeriken waren die gaatjes in de houten tussenwanden boorden om zo ongemerkt naar de naakte medemens te kunnen gluren. Toen ik het eenmaal wist, heb ik het uiteraard ook wel geprobeerd, maar omdat het al wel algemeen bekend was hield een ieder er met het omkleden al rekening mee en was er weinig opwindends meer te zien.

Het wordt juli en kan ik zeggen dat ik met een keurig rapport ben bevorderd naar klas drie van de Mulo. De vakantie breekt aan. In Engeland verdrinkt Brain Jones, lid van de Rolling Stones, mede door overmatig gebruik van alcohol en verdovende middelen, bij een nachtelijke zwempartij in een zwembad. De Plastic Ono Band verblijdt ons met “Give peace a change” en we vergapen ons aan de zangeres, Mariska Veres, van Shocking Blue, die ons verblijden met de wereld hit “Venus”. Er werd een kaatspartij naar mijn vader vernoemd, waar Jelle, zijn zoon, met zijn partuurgenoten de eerste prijs won.

Met mijn buurjongen Jan Koehoorn vertrokken we ook dit jaar weer naar boer Burger in de polder om daar geld te verdienen in de bloembollen. Ditmaal bleven we er een week of vijf en we werkten zelfs door in de Lemsterweek. Het was altijd weer leuk. En als het zo uitkwam en we haalden dikke bollen uit de grond en we kregen door dat de pellers in de schuur gemakkelijk een kist per uur konden doen en daardoor dus meer verdienden dan wij met het rapen op het land, waren we al vrij vlot bij de boer aan het zeuren om een kwartje loonsverhoging. Blijkbaar voldeden we zo goed, dat we het nog kregen ook. Ondanks dat hij met het argument was begonnen dat we ook niet klaagden als we kleine bollen uit de grond haalden en de bollenpellers in de schuur dan nauwelijks een kist in twee uren konden vullen. We hadden blijkbaar toch een streepje voor.

Op 21 juli van dit jaar sprak Neil Armstrong, als eerste mens op de maan de historische woorden: “Dit is een kleine stap voor een mens, maar een reuzensprong voor de mensheid”. Het einde van de maand nadert en Tiemen Groen opent een antiek zaak aan de Nieuwburen en is hij volledig gestopt met fietsen, zijn tijd wordt helemaal opgeslokt met het speuren naar en verkopen van antiek.

Ik ben al een tijdje bevriend met Oene van der Veen,zoon van de bode van de gemeente Lemsterland, met Oene sprak ik niet alleen maar over muziek maar ook over hoe je met meisjes moest zoenen. Wist ik veel. Hij wist op onze veelvuldige lange wandelingen, te vertellen dat je met de tong bij een meisje in haar mond moest gaan, dat was pas echt zoenen. Er ging een wereld voor me open. Oene woonde met zijn ouders in het huis aan de Nieuwburen naast het gemeentehuis, daarnaast had je nog het politiebureau waarin tevens de Sociale Dienst was gehuisvest, die later verhuisde naar het pand tussen dokter Weber en de gereformeerde kerk.

Dan had je een steeg waar je vanaf de Nieuwburen naar de Hervormde kerk aan het Kerkhof kon komen, na de steeg had je Bakker Loen en van der Laan, de kruidenier, die ook nog een Végé winkel aan de Flevostraat heeft gehad en later in het Koopcentrum kwam en daarnaast nog Plantinga een soort drogisterij winkel die in deze maand nog naar de overkant verhuisde, naar het pand tussen postkantoor en hotel de Haas, later Lenger. Aan de achterkant van hun woning, zag je uit op de Hervormde kerk. Tussen deze kerk en hun achtertuin liep een pad omzoomd met bomen, meer een laantje. Het Kerkhof genaamd.

Waarin een openbaar urinoir was, tegen de oude gevangenis aan, die weer naast het gemeentehuis stond en dat stonk altijd verschrikkelijk. Waar vlakbij Rinus (patat) Jongsma stond met een patatkraam of was het in deze tijd nog zijn vader die dat deed? Waar je soms na een weekend nog bij het urinoir, de lege of halfvolle flesjes bier zag staan van de mannen die waren vergeten ze weer mee te nemen na het legen van hun blaas.

Ik vond daar eens een rozenkrans op straat, die ik braaf naar het politiebureau bracht. Verder nooit meer iets van gehoord. Aan de ene kant kwam je dan op de Gedempte gracht en aan de andere kant in de Lijnbaan. Het huis van hen was enorm in mijn ogen die het huis aan de Urkerstraat gewend was. Met een zolder!! Want dat hadden we niet in onze platte houtrijke woningen. Ook de tuin was groot, veel groen en grote oude bomen. Maar het kan ook zijn dat een groot deel van deze tuin bij het gemeentehuis hoorde.

Oene en ik hadden een gezamenlijke interesse en die betrof muziek in het algemeen en oude singles van de Beatles in het bijzonder. Oene had daar zo zijn adresjes voor en zo kon ik ook oude singles van de Beatles kopen, helaas waren de hoezen vaak niet meer origineel. Die maakte ik dan zelf met daarop foto’s die ik uit muziek bladen zoals de Muziek Express haalde. Een van zijn vrienden was Henk Huisman.

Ook in deze tijd dachten we wel eens aan het vormen van een muziek groepje, maar alleen Henk bespeelde een instrument en ging op gitaar les. Henk was de zoon van Bakker Huisman die een winkel hadden op de Langestreek. Daarnaast was een melkboer, tegen de Pottebakkerssteeg aan. Ook hier in de buurt en wel bij de Flevobrug was een openbaar urinoir. Ja de mannen konden in die tijd hun water nog wel kwijt!

We besloten er werk van te maken om een “Beatgroep” op te richten. Het was echter niet Henk Huisman die onze gelederen kwam versterken maar het waren Appie Coehoorn en Kees de Bruin, buurjongens van elkaar uit de Zuiderzeestraat. Als naam werd gekozen voor The Steppin Stones, maar die werd voor het einde van de maand augustus al weer gewijzigd in Formic Acid.

In Amerika, het land van de onbegrensde mogelijkheden, wordt de acht maanden zwangere, Sharon Tate, op gruwelijke wijze vermoord door leden van de hippie gemeenschap van Charles Manson. Aan het einde van de eerste zeilweek van de skûtsjes komt de Lemster schipper Sytse Hobma op dreef en dat mocht ook wel na een zeer slechte start. In de tweede week weet hij toch nog op te klimmen naar de 6e plaats in de eindrangschikking, 7 punten achter de kampioen Rienk Zwaga van Langweer. Wat meer opviel dan het zeilen, was het houden van mooie praatjes voor de microfoon, iets waar de Lemsters wel over mochten.

En dan is de vakantie voorbij en kunnen we beginnen in de derde klas van de Mulo, we kregen nu naast de gewone vakken, ook typ les van de heer Kuipers uit Sneek, die elke week met z’n auto, ik meen een grote Mercedes, voor de school verscheen met de kofferbak vol met typemachines. Die we dan zelf uit de auto moesten halen en naar het lokaal brengen. Ik kon het typen maar moeilijk onder de knie krijgen. Niet alleen dat je moest onthouden hoe de indeling van een brief of een proza stukje was, maar later zou er ook een kap overheen komen om je blind te leren typen. Voor mij een crime, kon maar niet onthouden waar de letters zaten en moest dus steeds schielijk onder de kap gluren om mijn stukjes te typen. De machines waren toen natuurlijk nog niet electrisch, dus je moest ook nog behoorlijk aanslaan om je tekst op papier te krijgen.

De beide derde klassen zijn wederom wat verder uit elkaar getrokken en volgen nu beiden een wat verschillende richting, de 3a klas is meer de Handel en Boekhoud klas, terwijl wij in klas 3b de Wiskunde, of te wel de Algebra en Meetkunde kant volgen.

Ondanks dat Lemsterland dan wel geen artikel 12 gemeente meer is, heeft het nog steeds gebrek aan geld en moet het wachten op geld van het Rijk voor de bouw van twee kleuterscholen in het Lemstervaart en een toilet gebouw op het strand en het aanleggen van een parkeerterrein bij datzelfde strand. Voor scheepswerf “de Friesland” is er onder de noemer van de Amels-werven, werk tot ver in 1971. Dat is voor de werknemers een geruststellend bericht. Voor het in Lemmer gevestigde Schippersinternaat, gevestigd aan de Langestreek en de daar aan verbonden continue-klassen wordt er een onderwijzer of onderwijzeres gevraagd.

Ook op de reddingsboot “Hilda” komt een nieuwe schipper. Het wordt de heer Henrik Snijder uit Lemmer die de in november 65 jaar wordende huidige schipper Wouter Vaartjes opvolgt. Vaartjes, die maar liefst 23 jaar op de reddingsboot van Lemmer voer.

Eind augustus valt er zoveel regen, dat het stoomgemaal bij Lemmer ook weer onder stoom wordt gebracht om naast het Hooglandgemaal bij Stavoren te helpen met het weer op een lager peil brengen van de waterstand in Friesland.

Het voetballen is ook weer begonnen en het zal afwachten zijn of wij mee kunnen komen in de hoofdklasse van de B-junioren. Het scoren ben ik in ieder geval nog niet verleerd.

Er vindt brand plaats in de drankopslag loods van de N.V. “De Groene Kan” aan de Lijnbaan en de Lemsters moeten met lede ogen aanzien dat een dragline met grof geweld enkele duizenden heel gebleven flessen gedestilleerd vernietigd. Ondanks dat er een controleur aanwezig was, werden er nog tientallen hele flessen in het naar de Veendijk afgevoerde afval gevonden, zodat voor sommige Lemsters er toch nog een goed einde aan de brand kwam.

De nieuwe jachthaven aan de Zijlroede, met maar liefst 340 ligplaatsen wordt officieel geopend door de commissaris van de koningin, mr. H.P. Linthorst Homan. De jachthaven is echter nu al bijna volledig bezet. Deze uitbreiding van de recreatie vaart brengt echter wel met zich mee dat het gemeente bestuur moet besluiten de bruggen en sluis, twee weken langer dan eerst was vastgelegd, op de zondagen te bedienen om het bootjes volk te gerieven.

David Bowie komt met “Space Oddity”, maar wat voor mij veel belangrijker was, was het uitkomen van de langspeel plaat “Abbey Road” van de Beatles, waarvan de liedjes alvast waren te beluisteren op radio Veronica en waar ik op de buik liggend voor de radio in de woonkamer naar lag te luisteren en helemaal betoverd werd. Deze plaat moest ik hebben, als reeds volledig Beatle fan. Zodra deze bij Minkema te koop was heb ik hem dan ook gekocht, zonder ditmaal de langspeelplaat eerst nog eens uitgebreid te beluisteren in het daarvoor apart gemaakte luisterhok.

Dat kon ik thuis wel doen en dan veel uitgebreider. Het jaar hiervoor was het beroemde “White album” al uitgekomen een dubbel lp, dus voor mij veel te duur, maar hij zou er later natuurlijk ook dubbel en dwars wel komen. Het “Nutsgebouw” wordt geveild en wordt gekocht door de heer T. Gort. We hebben de gehele maand met onze “beatgroep” geoefend, maar ja zonder echte instrumenten stelde dat nu eenmaal niet zoveel voor.

Nog elke schooldag wandel ik van de Mulo naar onze woning in de Urkerstraat. Ook tussen de middag om lekker warm te gaan eten. Want ook Heit, werkend bij de NBM en Sake, werkend bij jacht scheepsbouw van der Werf, kwamen thuis om warm te eten.

Het is toch wel een genot om zo dichtbij school te wonen. De kinderen uit de buitendorpen, hebben hun trommeltje met boterhammen en misschien ook wel wat te drinken bij zich en moeten zich maar een uur lang zien te vermaken. Sommigen echter maken er dankbaar gebruik van dat ze tussen de middag op school overblijven. Net als vele anderen laat ik mijn tas gewoon op school staan en het zijn Andries Miedema en Nico van de Zee, beiden bij mij in de klas zittend, die van de hen geboden tijd gebruik maken om en dan zeker niet alleen van mij, zo nu en dan het te maken huiswerk overpennen uit onze schriften. Ach, wie heeft er niet eens huiswerk van een ander overgeschreven?

Op het stuk grond tussen de Urkerstraat, waar de families Bergh, Scheffer en Hummel woonden en de Rondweg, daar waar wij voorheen als mollen in de grond wroeten om onze loopgraven en legerplaatsen te graven, vordert de bouw van de bejaarden woningen vlotjes. Nog voor het eind van het jaar zullen ze klaar zijn en kunnen daarna bewoonbaar gemaakt worden.

Lemmer wordt verrijkt met een Oudheidkamer “Lemster Fiifgea” genaamd. Deze is gevestigd in het door de gemeente aangekochte achttiende eeuwse pand links, naast de Wildeman. Het is vooral aan de oud wethouder A.W. Klijnsma te danken dat er nu een uitgebreide uitstalling van foto’s en oude ansichten is te bewonderen, naast een bescheiden hoeveelheid voorwerpen die te maken hebben met het verleden van Lemmer, zoals de vervening en de visserij. Uiteraard ook foto’s van de nu tot het verleden behorende tram.

Het is echter de heer P.A. Burgers, die zich nu weer verwoed inzet voor het verkrijgen van een station aan de eventueel aan te leggen Zuiderzeelijn. Een spoorlijn die Groningen, via Heerenveen en dan dus ook Lemmer, via de nieuwe polders met het westen moet verbinden. Iemand die daar reeds op een andere manier op inspeelt is de heer M. Bangma van de particuliere busmaatschappij ZuidWestHoek. Hij ziet duidelijk mogelijkheden voor een snelle busverbinding, vanuit Lemmer naar Amsterdam. De tijdswinst die men hiervoor maakte met de trein is met de nieuwe polders komen te vervallen.

Mede met de mogelijkheid rekening houdend dat de stroom mensen, en dan als recreant, ook wel eens onze kant op kan komen, wil het gemeentebestuur het strand en parkeerterrein nog verder uitbreiden. Het recreatie centrum Heeres aan het Stroomkanaal bij Tacozijl, wordt vergroot met een camping en er is reeds een drijvende stijger aangebracht. Zo hoopt men de stroom toeristen van campinggasten en bootjesmensen in de toekomst aan te trekken en te kunnen plaatsen.
Ook de v.v. Lemmer doet een duit in het zakje en wenst medewerking van de gemeente voor een nieuwe kleedgelegenheid. De oude houten op het voetbalveld, voldoet lang niet aan de eisen des tijds en soms moeten zelfs vier elftallen zich in één kleedkamer omkleden.

Ook wordt er hard gewerkt aan de herinrichting van het centrum van Lemmer. Voor de lezer van nu (2015). Lees, huiver en vernuivert U.

Het is al weer november en we draaien redelijk mee in de hoofdklasse FVB voor B-junioren. Onze keeper René van der Horst, wordt uitgenodigd voor de Friese selectie en ik pik mijn doelpunten mee en daarnaast zijn we druk met onze “band”. We hebben een repertoire opgesteld voor een eerste optreden, met nummers als ”HankyPanky”, van Tommy James and the Shondels, “Gloria”, van Them, “Sloop John B”, van de Beach Boys maar dan als instrumentale versie.

Ook staan er twee eigen nummers op de lijst, “Sea Saw” en “When I was walking down the street”. Nog deze maand geeft Oene van der Veen aan, dat hij de groep gaat verlaten en dat vlak voor ons eerste optreden. Kees de Bruin koopt een basgitaar en voor Oene vinden we in Folcwin Gort al snel een vervanger.

Op 9 november word ik alweer voor de vierde keer oom, ditmaal door de geboorte van Lisette, dochter van mijn oudste broer Frans en zijn vrouw Tiny.

Uit het niets verschijnt er een nieuwe rubriek in de “Lemster Krant” van de hand van Kasper Verbeek, die voortaan wekelijks de lezers verblijd met “Nieuws in het kort” waarbij hij de kleine zaken die in Lemmer gebeuren aanstipt. In Lemmer staan grote plannen op stapel, er is een nominatie voor een sporthal, maar er zijn ook sportvelden nodig. En is er volgend jaar het zo gewenste instructiebad?

Ook krijgen wereldse zaken zo hun aandacht en in Lemmer lopen een slordige 600 leerlingen van alle scholen voor voortgezet onderwijs, zoals de Christelijke LTS, de landbouwhuishoudschool en de christelijke en openbare Mavo, mee in een protest mars tegen de honger in Biafra. Stichting “It Wite Hûske” laat een kampwinkel bouwen bij de campings en sluit daarvoor een contract af met van der Laan van de kruidenierswinkel in Lemmer. Voor de woonschepenhaven wordt een versnelde procedure gestart omdat deze omstreeks april 1970 klaar zal moeten zijn.

We treden niet op als beatgroep maar tot dusver heeft dat geen nadelige gevolgen voor het voortbestaan van de groep, die maar weer eens van naam veranderd. “Miracle’s People Sound Explosion”.

Ik vier mijn vijftiende verjaardag en op de avond dat we met familie bij elkaar zitten, wordt er vrij laat in de avond besloten om de volgende dag naar Omke Sake en Tante Bienke in Zaandam te gaan om daar hun 20e huwelijksdag te vieren. Het wordt de volgende dag een bizarre rit in potdichte mist. De rit gaat via de Afsluitdijk. Het zicht is belabberd maar de ontvangst doet de zon weer door breken.

Aan dit bezoek houd ik ook nog een mooi cadeau over, ik krijg van Omke Sake zijn muziek meubel. Bestaande uit een radio en platenspeler met ingebouwde boxen. Dit kan mooi op mijn slaapkamer staan en hoef ik voortaan niet meer beneden in de kamer een ander lastig te vallen als ik naar mijn muziek wil luisteren. Ook behaal ik in Sneek mijn type diploma, door ook nu stiekem onder de kap te kijken waar de letters zitten. Ik krijg mijn tekst wel niet geheel af, maar er zitten ook geen fouten in.

Een aantal jongeren heeft het initiatief genomen tot het openen van een “Praathuis” in Lemmer. De voorzaal van het kort hiervoor door de heer T. Gort aangekochte Nutsgebouw, zal hiervoor worden gebruikt. In de volksmond krijgt het de naam “Lemsoos”. Toen men nog bezig was met het inrichten en opknappen en in sfeer brengen zoals de jeugd het wilde hebben, ben ik er een keer binnen geweest. Herinner mij nog de zeer kleurrijk geschilderde muren en een beetje in psychedelische sfeer dacht ik.

Uit nieuwsgierigheid en om direct de mogelijkheid te onderzoeken of we er misschien een keer konden optreden. Er zijn al 120 leden, die wekelijks één of twee kwartjes betalen, al naar gelang men wel of niet aanwezig is. Het geld zal worden gebruikt voor het betalen van lasten voor gas, water en elektriciteit en verzekeringen. En natuurlijk voor de aankoop van nieuwe grammofoonplaten. Het is geen commerciële instelling en er zal geen alcohol worden geschonken. In het begin is “de Lemsoos” alleen open op de vrijdag- en zaterdag avond, maar dit wordt al snel uitgebreid naar ook de zondag middag.

En dan valt de winter erin. Op de 21e december komt geheel Friesland onder een ijzel-tapijt te liggen. Het vriest stevig en op het Tjeukemeer worden ijszeilwedstrijden gehouden. Met 100 km per uur scheert men over dit meer. Kan dat in de toekomst ook nog? Er wordt gesproken over het aanleggen van eilandjes in het Tjeukemeer ten behoeve van de recreatie. Het ijs is door bemaling niet overal betrouwbaar, zeker niet om grote tochten te schaatsen.

Uiteraard ligt ook het voetbal door de winterstop een tijdje stil en staan we bij ons debuut in de hoofdklasse van de B-junioren, net onder de midden in de ranglijst. En op oudjaars avond vertrek ik, met mijn buurjongen Jan Koehoorn om middernacht naar het centrum van de Lemmer om daar het nieuwe jaar te verwelkomen en te kijken naar het afsteken van het vuurwerk en misschien een kans hebbend om nog een meisje te kunnen kussen.