Auteur van deze 3 pagina's: Wim Wentink (zoon van H. Wentink gr.cdt groep 3

Toelichting 

Bij het schrijven van “de Kroniek van de familie Wentink” (vanaf ca 1650 tot heden) stelde ik vast dat de periode 1943-1945 in het leven van mijn ouders een onuitwisbare indruk heeft achtergelaten. Niet alleen in hun leven maar daarmee ook in het mijne, ook al ben ik pas twee jaar later geboren.

De verhalen over die tijd en ook de ontstane contacten uit die tijd zijn me altijd bijgebleven.

Ik heb bij het beschrijven van de periode 1943-1945, toen mijn vader Hendrik Wentink (1911-1970) ondergedoken was in Zandbulten bij de fam. Ganzinga en mijn moeder Martha (1913-1995) zich in 1945 bij hem voegde, niet alleen uit mijn geheugen geput maar het verhaal ook zo ver mogelijke nader onderzocht en gedocumenteerd. Dit stuk is gebaseerd op die documentatie. Mooie originele gegevens konden worden ontleend aan de verslagen die de commandanten van de gevechtsgroepen hebben geschreven direct na de slag bij Dokkumer Nieuwe Zijlen en de Soensterdijk eind april 1945. Die verslagen zijn op 14 april 1995 en 13 april 2005 woordelijk overgenomen in het Nieuwsblad voor Noord-Oost Friesland, ik ken ze sinds die tijd.

Het “Algemeen overzicht der krijgsverrichtingen” was overigens al op 11 juli 1948 in die krant gepubliceerd. Die had mijn moeder nog bewaard.

Behalve opzoekwerk in digitaal toegankelijke archieven en andere documentatie heb ik ook zeer dankbaar gebruik gemaakt van “De oorlog een gezicht gegeven, Kollumerland in de periode ’40-’45 “ deel 1 en 2, boeken geschreven door Reinder H. Postma († september 2021) en zijn echtgenote Yvonne te Nijenhuis uit Oudwoude . Dat leverde waardevol aanvullend materiaal en nieuwe inzichten op..

De nummering in de onderstaande alfabetische lijst komt overeen met de fotonummers, niet iedereen staat op de foto, enkelen zijn helaas gesneuveld, enkelen zijn op dat moment nog (zwaar) gewond. De vier gesneuvelden zijn met † aangegeven.

De lijst van de foto met 69 namen is vergeleken en gecombineerd met de namenlijst op het op 15 april 1950 onthulde monument bij Dokkumer Nieuwe Zijlen waar 86 namen op staan.

Uit de tekst op het monument blijkt dat allen die op het monument worden genoemd, lid van de NBS (de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten) zouden zijn geweest. Dit valt hier niet vast te stellen.

Waar mij bekend heb ik ook andere informatie genoteerd en hun adres direct na de oorlog, (deels gebaseerd op de lijst met felicitaties aan mijn ouders bij mijn geboorte in 1947 in Zwagerveen).

Het is me nog niet gelukt om iedereen op de foto of de lijst te plaatsen in de rol of positie die ze in die tijd hadden. Sommigen staan wel op het monument maar niet op de foto.

Bij personen die niet op de foto maar wel op de lijst staan is vermeld: “wel op monument”

Bij de onduidelijke gevallen die niet op de lijst staan staat er ntb (nader te bepalen) (het zou natuurlijk ook nog kunnen dat er mensen ten onrechte op de foto of de lijst staan maar daar ga ik maar niet van uit)

De gevechtsgroepen zijn afkomstig uit verschillende delen van Kollumerland. Ik heb geprobeerd om mede aan de hand van de verslagen en foto’s uit die tijd en aanvullende recente informatie van oa Sipke Sangers (zijn vader was lid van de Sab-groep) allen in de juiste groep te plaatsen maar zal daar mogelijk niet helemaal in geslaagd zijn.

Algeheel commandant was Uilke Ganzinga, wonende Zandbulten 99, dat is nu Ganzegawei 17

• Groep 1 kwam uit het oostelijk deel: Munnekezijl en Burum e.o. o.l.v. Karst Kuipers
• Groep 2 kwam uit het westelijk deel: Oudwoude, Westergeest e.o. o.l.v. Jan Brens
• Groep 3 kwam uit de omgeving Zwagerveen, Zandbulten, Kollumerzwaag o.l.v. Hendrik Wentink
• Groep 4 kwam uit Kollumerpomp e.o. o.l.v. Pieter Douma

De Sabotagegroep kwam vanuit verschillende plaatsen waaronder Oudgeest o.l.v. Tjip Hoof

De Sabotagegroep kwam voort uit de al eerder opgerichte Knokploeg (KP) en heeft al gedurende 1944-1945 meerdere sabotageacties uitgevoerd zoals vernielen van telefoonverbindingen van de Duitsers, het laten zinken van vrachtschepen waardoor het kanaal werd geblokkeerd en ook het meerdere keren vernielen van de spoorbaan Leeuwarden-Groningen. Ze vervoerden ook de voor het verzet de door de Engelsen in Aalsum gedropte wapens naar Kollumerland, per schuit maar ook wel eens met de auto van de dokter.

De andere groepen waren veelal minder getraind maar kwamen ook in actie op 14, 15 en 16 april 1945 bij de gevechten bij de Dokkumer Nieuwe Zijlen en de Soensterdijk..

Bij die acties sneuvelden 4 verzetsmensen, 23 bezetters kwamen om en 175 (ook wordt wel 200 genoemd) mensen (Duitse soldaten maar ook Duitse en Nederlandse burgers zoals landwachten en andere NSB-ers die naar Duitsland wilden ontkomen) werden aangehouden en gevangen gezet in een school in Kollum en overgedragen aan de overheid, de soldaten werden als krijgsgevangenen aan de Canadese bevrijders overgeleverd.

Ik heb ook een “Overzicht gevechtsgroepen Kollumerland” gemaakt waarbij, voor zo ver mij nu bekend, de gevechtsgroepen zijn beschreven in hun samenstelling.

Daarnaast worden daarin ook de andere betrokkenen vermeld in hun rol in die tijd, april 1945.

• Er zijn 2 lijsten met de zelfde namen, één is alfabetisch op naam met een nummering zoals die op een krantenfoto net na de oorlog is opgenomen, de andere is gebaseerd op de groepsindeling zoals deze functioneerde in die tijd.