Een foto van het Turfland. Het huis links met wasgoed aan de lijn is nog een poosje het eigendom geweest van Johannes de Vries. Op een verkoping voor ƒ 5038,- gulden aan blijven hangen en korte tijd later voor ƒ 7000,- gulden weer verkocht. Inmiddels is het al lang afgebroken net als alles wat aan die kant stond.

Rechts bij het kerkje voor de steeg staat Pietje Schotsman, met als altijd haar hagelwitte floddermuts, zwart jakje en zwartbonte schort

• Loesje Bootsma Koornstra: Het blijft een mooie foto u's Oate Lummigje Rottine en Anne Rottine ( Anne Rot) staan hier op. Wij noemden het zwarte kousen kerk.
• Gerben Wijnja: Welke kerk is dit?
• Janny Hadders-Brouwer: Was de kerk van de Gereformeerde Gemeente (niet Gereformeerde Kerk), later van het genootschap Levend Licht.
• Froukje Moesker Postma: Janny Hadders-Brouwer. ze noemden t ook wel oud/streng gereformeerden...
• Janny Hadders-Brouwer: Froukje Moesker Postma, klopt, maar de officiële naam was Gereformeerde Gemeente. Later is een gedeelte van de leden verhuisd naar de Riensingel. Anderen gingen naar Emmeloord.
• Marja Visser: 't ein tsjerkje (Reformatorisch)

Koop Gaastra, (2013) bewoner van het pand Turfland 1, borstelt één van de twee kanonskogels af, die in de muur van zijn woning zijn ingemetseld. De 18-ponders herinneren aan de beschieting van de Engelse oorlogsschepen, die Lemmer in 1799 onder vuur namen.

Foto I.C/Paul Janssen: Koop en Hammie Gaastra sluiten hun monumentale groente/aak aan het Turfland in Lemmer per 1 september.

Afdruk pentekening van Ali Bijlsma. Getekend door J. Gaastra jr. = Koop Gaastra.

15 januari 2018: FRIES MOZAIEK -Sleat Eartiids

“MONUMENTALE GROENTEBOER” STOPT

TEKENEN EN SCHILDEREN, daar houdt de Lemster groenteboer Koop Gaastra van. Straks heeft hij er alle tijd voor want per 1 september is hij groenteboer af. Maar zijn hobby heeft hij altijd al gebruikt om zijn zaak een eigen gezicht te geven. Bij het monumentale pand aan het Turfland prijst hij zijn waar aan in sierlijke krullende letters op schoolborden. „Jo hawwe wat nedich dat der út springt. De buorden trekke in soad oandacht."

Maar het is bijna afgelopen. Koop Gaastra en zijn vrouw Hammie stoppen met de groentezaak. Jammer vinden ze het wel, ze zullen het contact met de klanten erg missen. Maar er moet teveel geïnvesteerd worden om aan de nieuwe milieu-eisen te voldoen en de concurrentie is moordend. De horeca-klanten zijn vertrokken omdat ze bij de grossier goedkoper kunnen inkopen. Verder verdwijnen oudere klanten en komen er geen jongere voor in de plaats. „Elke supermerk hat tsjinwurdich in griente-ôfdieling. Alles ûnder ien dak. Dat is maklik foar jonge minsken, as se nei it wurk noch gau wat keapje moatte." Gaastra heeft ook geen opvolger die de zaak kan overnemen. Dat is spijtig, want behalve de sierlijke letters is er meer dat zijn groentehandel tot een bijzondere winkel maakt. Neem alleen al het oude pand. De Lemster groenteboer heeft er nooit over gedacht om zijn winkel te moderniseren. Het grote voordeel van het oude pakhuis met het lage plafond is volgens Gaastra dat zijn groente langer koel blijft. Ook heeft hij geen last van de vorst in de winter. “It is gewoan in unyk pân.”

Eigenlijk is behalve het pand ook de groentehandel zelf monumentaal te noemen. Zo neemt Gaastra ouwerwets veel tijd voor een praatje met de klant en stopt hij de verkochte waar persoonlijk in de boodschappentas. “De klant is by ús gjin nûmer." De 58-jarige Gaastra is bijna zijn hele leven groenteboer geweest. Door toedoen van zijn vader Meine Jolle Gaastra rolde hij 45 jaar geleden eigenlijk vanzelf in het vak. Als jongen van veertien verkocht hij 's ochtends voor schooltijd al kistjes sla. Ook trok hij met een bootje langs de binnenschippers in de haven van Lemmer om de groente aan de man te brengen. „Ik mei graach by dy skippers komme want se hawwe jild."

Het was bittere noodzaak om de groente op ieder tijdstip van de dag te kunnen verkopen. „Der wiene doe gjin koelsellen en oars koest it spul fuortsmite", legt Gaastra uit. Verder trok hij in die dagen langs de huizen van de beter gesitueerden in Lemmer. In een boekje noteerde hij wie er tuinbonen wilde hebben. Daarna werden ze besteld, want tuinbonen at de gewone man niet. Het uitgebreide assortiment van vandaag de dag is volgens Gaastra het grootste verschil met vroeger. „No kinst it hiele jier blomkoal, snijbeane. mango's en avocado's krije. Yn ús heit syn tiid ferkochten wy winterdeis allinne winterierappels, woartels, rapen en sipels."

Vanaf 1963. toen zijn zusters trouwden en het huis uit gingen.m, bleef Koop Gaastra in de winkel en hield het venten geleidelijk op. Nu gaat ook de winkel dicht. De Gaastra's blijven in het pand aan het Turfland wonen. Daar willen ze eerst de keuken en de woonkamer maar eens flink opknappen. Ze hebben dus voorlopig genoeg omhanden. Maar ze hoeven niet meer zulke lange dagen te maken als vroeger. „Do giest troch oant alles ferkocht wie", herinnert Gaastra zich. Hij blijft er met plezier aan terugdenken: „Myn pake sei al: de humor en it jild lizze op strjitte."

Door Jan Schoten

2016: High tour van het Pakhuis in verbouw

Achterkant van panden Turfland: In het linker pand, woonden drie gezinnen. Buiten zijn de oude hûskes nog te zien.

LC 1994: Eigenlijk was Dirk van Looy (wijzende man met pet te midden van groentehandelaren op de veiling in Heerenveen) maar in één ding geïnteresseerd, vertelt Teun Bijlsma uit Lemmer. 

De Handel.

De 74-jarige Lemster kan het weten, want hij was maar liefst zestig jaar lang bij Van Looy in dienst. Pas vorig jaar nam hij afscheid nadat hij in 1933 was begonnen als ’lytsfeint’ Vijf jaar eerder had Dirk van Looy (1905-1987) aan het Turfland in Lemmer een eigen groentezaak geopend.

Dat Van Looy geboren in de buurtschap Kallenkote bij Steenwijk in Lemmer neerstreek was niet zo verwonderlijk, hij kende er de weg doordat hij er al enkele jaren met paard en wagen kwam om de groente die de tuinderij van zijn vader voortbracht uit te venten.

Dat venten deed Dirk al in 1922 hoewel de eerste keer op louter toeval berustte. Het verhaal wil althans dat hij voor een zacht prijsje een partijtje spinazie had kunnen kopen van een boer die dezelfde partij even eerder niet had kunnen slijten op de Steenwijker groenteveiling.

Dirk trok met een kar door Steenwijk riep "Drie stuivers een emmer vol spinazie" boekte een voor die tijd ongekende winst van f 20 en had prompt de smaak van de groentehandel te pakken.

Al gauw nadat hij de groentewinkel had geopend ontwikkelde Dirk van Looy ook grossiersactiviteiten. Dit tot groot verdriet van de andere grossiers. "Se woene him der net by hawwe en him bot tsjinwurke" herinnert Bijlsma zich. Van Looy kreeg lange tijd niets geleverd op de veilingen en was voor zijn inkopen aangewezen op ’collega’-grossiers. "Sadwaande wie hy mei syn ynkeap djoerder ût. Mar se koene him der net under krije" gniffelt Bijlsma.

Kort na de oorlog werd ook Van Looy als grossier erkend. Van Looy is nu nog immer een groothandel in aardappelen groenten en fruit maar wel een geheel andere dan in de jaren van grondlegger Dirk, die het bedrijf in 1973 aan zijn beide zoons Arend (53) en Jan (57) overdroeg. Want in de tijd van Dirk bevoorraadde het Lemster bedrijf vooral zelfstandige groentehandelaars en wat later supermarkten.

Nu worden de producten vanuit de grossierderij in Lemmer vooral naar een van de vijftig eigen winkels gedistribueerd. Het opzetten van een eigen winkelketen begon noodgedwongen in 1982 kort nadat de Edah-supermarkt-keten had medegedeeld voortaan zelf te zorgen voor de bevoorrading van de talrijke Edah-winkels.

Van Looy verloor daardoor bijna de helft van de omzet. De keuze voor eigen groente en fruitzaken (De Echte Groenteman en Onder de Balken) is niet verkeerd uitgepakt stellen Arend en Jan nu tevreden vast. "Al is de konkurrinsje yn ûs branzje moardzjend" aldus de eerste.

Pieter van der Bijl:  Op deze foto van Van Looy, is de persoon links mijn vader Wietze van der Bijl en rechts D. van Looy. Mijn vader was 25 jaar bij van Looy!

Foto van Dirk Nieuwenhuis: Groenteboer D. Van Looy, mijn vader staat hier bij op

In het hier en boven afgebeelde pand was tot oktober 1928 de aardewerkfabriek ,, De Goede Verwachting" gevestigd. Daarna is er een turfhandel van de heer R. Verhoeff in gevestigd geweest, terwijl vervolgens dit perceel jarenlang in gebruik is geweest bij het Expeditiebedrijf van Gebr. van der Bijl. In september 1975 is het pand afgebroken.

De bij de voormalige aardewerkfabriek behorende woning is in november 1928 aangekocht door de heer D. Hak te Lemmer voor de prijs van f 2.557.-. het pand was gelegen aan het Turfland te Lemmer.

• Theo Verhoeff: Nog even een herinnering : Om de hoek van kaasboer Fleer woonden in de Pietersbuurt de fam. Verhoeff zij waren destijds de eigenaar van brandstof handel DE GOEDE VERWACHTING eind jaren ± 40 over gedragen aan expeditie bedrijf Gebr. van der Bijl. op de foto de fam. Verhoeff

Foto van Tina Coehoorn: OM bestel auto van Gebr. van der Bijl in de garage aan het Turfland in Lemmer.

• Stoffel Zandstra: Jeddere pottebakkerij
• Theo Verhoeff: Hiervoor de brandstofhandel van mijn opa Roel Verhoeff Het pand was daarvoor een pottenbakkerij genaamd. De GOEDE VERWACHTING.
• Leeuwke Bootsma: Allemaal verleden tijd, buiten de gebr. vd Bijl, was er Muurling en later Bangma die een dienst hadden op Heerenveen.

Foto van Jappie Kuipers: Vrachtrijder "Van der Bijl" de foto is genomen naast hun garage aan het Turfland te Lemmer.

• Leeuwke Bootsma: Melle van der Goot Pieter vd Bijl en Fokke Pama hebben het bedrijf later overgenomen. (vd. Bijl & Pama)
• Leeuwke Bootsma: De ,,bemanning,, Meinte en Pieter vd. Bijl !
• Leeuwke Bootsma: Bemanning: Fokke Pama en Ane Visser (brobbel)

• Leeuwke Bootsma: De gebr.van der Bijl hadden een lijndienst op Sneek ,Leeuwarden en op de Noordoostpolder.
• Dirk Thijsseling: Mooie foto ik heb als jongetje wel eens geholpen, ik woonde toen in de Pietersbuurt

• Foto van Marijke Boom-Plantinga, waarschijnlijk is de man Andries Bosma.
• Durk Bosma: Omke uie .......maar zonder stok ken hem alleen met stok, dit is dus achterhuis op het turfland 32

• Marijke Boom-Plantinga: Op het Turfland
• Geertje Visser: Is dit niet het huis van Hasseltje en Klaas v d Bijl? Dochters Sietske en Tinie.
• Henk Vleer: Klopt Geertje Visser, Andries Bosma (bijnaam uie), zoon van de visboer Durk Bosma.

• Hennie Brouwer: Volgens mij woonde in het tweede huis (links) van de bovenste foto Johannes Eizema, ik bezorgde daar zaterdags een vleespakket, ik werkte toen bij slagerij Sonsma, nou ja vleespakket, het waren borstlappen met een geweldige hoop vet. Dus weinig vlees