Uittreksels uit het jubileumboek ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van muziekvereniging 'Excelsior' te Lemmer. 1896-1996

In het jaar 1896 werd het muziekgezelschap opgericht onder de leiding van Hielke Haagsma. Hoewel hij formeel geen dirigent was, heeft hij het korps gedurende een periode van 12 jaar op deskundige wijze geleid.

Hielke Haagsma 1896-1908

'Harmonie Excelsior, omstreeks 1900': Voorste rij van links naar rechts: dir. H. Haagsma (staande), Andries Coehoorn, Minze Zeilstra, Andries J. Visser, Hendrik ter Veer, Klaas de Boer, Hendrik Coehoorn, Koenraad de Vries, S.A. de Blauw, Rein Vegter (kleine trom), Pieter Douma (grote trom).

Tweede rij van links naar rechts: Hendrik de Boer, Hendrik Bouma, Jan H. Visser, Hielke Lemstra, Koert de Vries, Jelle Douma, Joh. Wouda, Joh. Coehoorn, Wiebe Visser.

Derde rij van links naar rechts: Jan de Blaauw, Pieter Faber, Rienk Coehoorn, Hendrik de Blauw, Andries Faber, Theunis Visser, Willem K. de Vries, Hendrik Visser, Lubbert Coehoorn.

1919: Concours Pingjum. Excelsior 1e prijs.

Onderste rij: van links naar rechts: Lenos, Jelle Bakker, Seerp de Blauw, Coenraad de Vries, Piet Bakker, Bertus Lemstra, Hendrik v.d. Bijl en Willem de Blauw.

Rij 2 van links naar rechts: Klaas de Boer, H.M. de Blauw, Harm de Boer, Theunis Visser, Roel Zeilstra, Lourens de Rook, Hendrik Visser, Anne Zeilstra, Reitze Lemstra, Gerbrand Kokje, Harm Lemstra en Bouke Meijer.

Rij 3 van links naar rechts: Tiede Prakken, Durk v.d. Bijl, Jurjen de Rook, Lubbert Coehoorn, Dirk de Boer, Kees Lemstra, Klaas Verbeek, Minze Zeilstra, Joh. Coehoorn en Hendrik Koehoorn.

Rij 4 bovenste rij van links naar rechts: Trinus de Blauw, Hidde Visser, Johs. Coehoorn, Wiebe Visser, Fokke Hofman, (rechts van vaandel) Joh. Wouda, Rienk Coehoorn, Drost, en Jelle (Hendriks) Visser.

Van links naar rechts (met instrumenten) Hidde Visser Wzn, Minze Zeilstra, Durk v.d. Bijl, grote trom??, Seerp de Blauw, Lieuwe Meijer en Rienk Coehoorn.

Omstreeks 1905: Bovenste rij van links naar rechts; Hendr. de Boer, Hendr. Visser, Piet v.d. Veen, Theunis Visser, Hendr. de Boer (achter Harm Lemstra) Rienk Coehoorn.

Links (met pet) Willem de Blauw.

De man met de bas is Joh. Coehoorn, met de trompet is Hidde Visser, daarachter Seerp de Blauw,, Andries Visser en Rein Vegter (met trom) daarachter Minze Zeilstra, met klarinet zien we H.M. de Blauw, daarachter Willem de Vries en met piston Lubbert Coehoorn.

Met saxofoon Lyckle Bouma met naast zich Leendert Bouma. Naast enkele onbekenden staan verder nog Andr. de Jong, Klaas Sterk en half verscholen achter L. Coehoorn, Bertus Lemstra en Andr. Fleer. 

V.l.n.r.: L. de Rook, Jantje Reyenga, Geertje v.d. Geest, Fr. Dijkstra, Maai Okkema, Tine H. Visser, Wim Zeilstra, Antje Woudstra, Tr. de Blauw - Afke Krol, ???, Trien Wouda, Jan Wever, Jenne Dijkstra en Hidde de Blauw.

De heren H. de Blauw en R. Coehoorn waren 59 jaar toegewijde leden van het muziekgezelschap “Excelsioren”. Zij zetten hun muzikale inzet en passie voort met dezelfde toewijding als in hun beginjaren. Links op de foto wordt de heer R. Coehoorn afgebeeld met zijn trombone, terwijl rechts de heer H. de Blauw te zien is met zijn klarinet.

1956: EXCELSIOR LEMMER IN SEPTEMBER 60 JAAR

LAURENS DE ROOK MAAKTE CORPS WIJDVERMAARD

LEMMER - Wanneer men de heren H. M. de Blauw en R. Coehoorn in Lemmer vraagt naar de muziekvereniging „Excelsior", verschijnt een glinstering in hun ogen: "Wat wij daarmee allemaal hebben meegemaakt...". Over de oprichtingsvergadering op 28 september 1896 weten zij echter niet veel, aangezien zij destijds nog jongens waren van ongeveer twaalf jaar oud. Wel kunnen zij zich het jaar daarop goed herinneren, toen de heer De Blauw als beloning voor zijn uitstekende schoolrapport op zijn verjaardag een klarinet ontving, en de heer Coehoorn de gelegenheid kreeg om op de kleine trom te spelen.

Zij zijn zich tevens bewust van de gebeurtenissen gedurende de daaropvolgende 59 jaar. Een voorbeeld hiervan is de deelname van "Excelsior" in 1899 aan een nationaal concours in Zeist, waar zij onder leiding van directeur H. Haagsma een eervolle tweede prijs behaalden. Daarnaast valt de reis naar Dokkum te vermelden, toen zij 's nachts om drie uur vanuit Lemmer per boot vertrokken en de volgende dag om twaalf uur in Dokkum arriveerden. De terugreis begon om tien uur 's avonds, waarbij zij de hele nacht vastzaten op de "Zwemmer" en pas de volgende dag om twaalf uur terugkeerden in hun eigen dorp.

Sportieve strijd

Tijdens het prestigieuze concours, waar de muziekvereniging „Excelsior" een eerste prijs behaalde, nam ook de andere Lemster muziekvereniging, „Ons Ideaal", opgericht in het voorjaar van 1896, deel aan de competitie. „Ons Ideaal" ontving een eervolle tweede prijs, zoals de veteranen van „Excelsior" met duidelijke trots wisten te vertellen. Tussen beide muziekgezelschappen, waarvan „Excelsior" bekend stond als de “rode" vereniging en „Ons Ideaal" als een neutrale vereniging, bestond een intense, maar sportieve rivaliteit. De tweede Lemster muziekvereniging koos de naam „Steeds Hoger", een ambitie die de leden daadwerkelijk wisten waar te maken, met name tijdens de periode dat het gezelschap onder leiding stond van Laurens de Rook. Laurens, afkomstig uit het muzikale Lemster gezin met tien zonen, van wie bijna allen uitzonderlijke prestaties op muziekgebied leverden, bracht het corps naar nieuwe hoogten. Terzijde vermeld: Jan de Rook, een broer van Laurens, was destijds de directeur van „Ons Ideaal".

Laurens de Rook

Laurens de Rook wordt door de inwoners van Lemmer, inclusief degenen die geen lid zijn van „Excelsior", nog altijd met groot respect besproken. Degenen die onder zijn leiding hebben gemusiceerd, stellen unaniem dat „Excelsior" nooit een betere dirigent heeft gekend. Dit zou mede te danken kunnen zijn aan het feit dat hij altijd persoonlijk contact onderhield met zijn leden. Hoe het ook zij, onder het leiderschap van De Rook transformeerde „Excelsior" van een dorpsfanfare tot een gezelschap dat ook buiten de provincie aanzien genoot. Het korps behaalde de eerste plaats in de eerste afdeling en slaagde er later zelfs in om tweemaal een eerste prijs in de ereafdeling te winnen. De fanfares uit de grote steden zagen de komst van de Lemsters regelmatig met enige bezorgdheid tegemoet. De concoursen vonden doorgaans in de zomer plaats, maar ook in de winter waren de leden van „Excelsior" actief, buiten de reguliere repetities om. Een aantal van hen – ongeveer zes personen – trad in die periode op als muzikanten op ijsbanen in de omliggende dorpen. Deze optredens boden niet alleen een welkome extra inkomstenbron, maar droegen ook bij aan de saamhorigheid en het plezier binnen de groep.

Echten was destijds een bijzonder gewaardeerde bestemming, herinnerden de heren zich. Zij vertrokken rond tien uur 's ochtends per schaats, genoten daar eerst van een warme maaltijd en begaven zich vervolgens naar de ijsbaan, waar zij van half twee tot ongeveer vijf uur in de namiddag actief waren. Echter, het hoogtepunt van de dag volgde pas daarna; in het ene café vond de prijsuitreiking plaats, begeleid door muziek, terwijl in het andere café gelegenheid was tot dansen, eveneens met muzikale omlijsting. Het gezelschap muzikanten werd hierbij opgesplitst, waarbij de heren De Blauw (klarinet) en Coehoorn (trombone) vaak gezamenlijk bij het dansen aanwezig waren. De heer De Blauw deelde een bijzondere herinnering: "Ik heb nog altijd de Duitse polka in mijn hoofd die wij destijds speelden," verklaarde hij, terwijl hij zijn klarinet in elkaar zette om het deuntje ten gehore te brengen. "Pom, pom," voegde de trombone van zijn mede-veteraan hier ritmisch aan toe.

Avontuurlijke tijd

Dat waren bijzondere tijden; tot diep in de nacht, vaak tot twee uur, muziek maken en vervolgens op de schaats huiswaarts keren met een bijverdienste van tien tot soms twaalf gulden op zak. Echter, er waren ook momenten waarop schaatsen geen optie bleek te zijn. Zo herinneren sommigen zich nog de keer dat het ijs op het Tjeukemeer als onbetrouwbaar werd beoordeeld, waardoor men anderhalf uur te voet moest afleggen om Lemmer te bereiken. Evenzo wordt er nog vaak gesproken over de keer dat dichte mist voor uitdagingen zorgde en men op het Tjeukemeer de weg kwijtraakte. Gedurende die nacht zochten zij steeds naar het lichtje van „De gebraden haan" (het beginpunt van de Lemster Rien). Op een gegeven moment riep een van hen: „Ik zie een lichtje!" waarop de groep in koor antwoordde: „Hou hem in 't oog!" Deze uitspraak is sindsdien uitgegroeid tot een gevleugeld woord onder de oudere leden van „Excelsior".

Onder de leiding van de heer Laurens de Rook verzorgde de muziekvereniging regelmatig concerten in Lemmer. Hierbij waren de leden genoodzaakt zelf een podium te bouwen en lantaarns te lenen van de plaatselijke vissers, voordat zij hun muzikale uitvoeringen konden verzorgen. Destijds was de realisatie van een muziektent nog een onbereikbare ambitie. Gedurende meerdere jaren stond "Excelsior" aan de top, terwijl de concurrerende vereniging "Ons Ideaal" destijds al haar activiteiten had moeten beëindigen wegens onvoldoende draagkracht. Toch werd er, zelfs tijdens het leiderschap van de heer De Rook, al enigszins een achteruitgang waargenomen, doordat het steeds moeilijker bleek om nieuwe leden aan te trekken. Na de oorlog — een periode waarin de heer De Rook niet langer betrokken was — onderging Excelsior een stap terug en werd de vereniging ingedeeld in de afdeling "Uitmuntendheid". Onder de latere leiding van de heer P. Hoekstra uit Gorredijk.

Twee veteranen

De heren De Blauw en Coehoorn, beiden reeds 59 jaar toegewijde leden, dragen nog steeds enthousiast bij aan de vereniging. Hun bijdrage zal dan ook te horen zijn tijdens het jubileumconcert, dat ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan zal plaatsvinden op 29 september.

Het is een feit dat muziekvereniging „Excelsior" niet langer de bloeiperiode kent van 40 tot 50 jaar geleden. Dit fenomeen is echter herkenbaar bij vrijwel alle muziekverenigingen, mede door de toenemende moeilijkheid om getalenteerde muzikanten aan te trekken. Desalniettemin is het bijzonder te noemen dat een muziekvereniging in een periode van zestig jaar een dergelijke reputatie heeft opgebouwd en, ondanks de uitdagingen, nog steeds voortbestaat. Dit getuigt van een opmerkelijke toewijding en veerkracht.

1957

Foto van Henk Haveman. 1927. 30 jarig jubileumfeest, muziekvereniging Excelsior.

De foto fan it tritich jierrich feest fan Excelsior:

Famkes fan links nei rjochts: Gretha Meyer, Froukje Bijlsma, Aagje Scheffer, Jaantje Rottiné, Yn 'e midden Gretha Kingma? , ? , Jep Zeilstra, Jantje van der Bijl.

Jonges, middelste rij : Jaap Zwart, Jan Rottiné, ? , ? , ? ,? Toering, Teade Wouda.

Twadde rij, nei beneden, Rinze Zeilstra, Harm Douma, ? , ? , Reitze Lemstra, Andries de Blauw.(herauten)

Foaroan, mei de trommeltsjes, Roel Zeilstra en Hennie Haveman.

Staand van links naar rechts: Trienus de Blaauw, Jaap Jonker, Gerard de Boer, Wiebe Brouwer en Uilke Tieleman.

Zittend van links naar rechts: Jurjen Propsma, Pier Meijer, Dirk v.d. Bijl, ? en Jan Kokje.

Na de bevrijding: Van voor naar achteren en van links naar rechts zien we de korpsleden: Johannes v.d. Berg, Henk Loen en Gerrit Mink, Wim v.d. Gaast (half zichtbaar) en Pieter Rottiné, Dirk de Heij, Lies v.d. Loon en Annie v.d. Gaast. Margje Hogeterp, Geert Bakker en Aukje Coehoorn met daarachter de Groot (van het stoomgemaal)

Deze foto is genomen bij de kleedkamer van de voetbalvereniging Lemmer, gelegen op het voormalige terrein in het Hop. Het betreffende gebouwtje fungeerde destijds als een verlenging van de tribune. Op de foto zijn leden te zien van verschillende plaatselijke muziekverenigingen. De opname dateert van kort na de bevrijding. Destijds telde Lemmer drie actieve muziekkorpsen, waaronder ook de rooms-katholieke vereniging St. Caecilia, die in die periode nog in volle bloei verkeerde. De muzikale begeleiding werd verzorgd ter gelegenheid van een gekostumeerde voetbalwedstrijd.

Boven bij de deuropening staat de onderwijzer de Hoop en Hennie Haveman. Verder zien we v.l.n.r. A. Wierdsma, Jaap Zwart, Hendrik de Blauw, daarachter Anne v.d. Berg, A. Wierdsma, Rottiné, Douwe Boomsma, Antje Woudstra, Johan v.d. Berg. De kleine jongen vooraan is Hans Zwart, de man die geknield ligt is Anne Zeilstra.

Foto van Geertje Visser: Hierbij een foto van de mondorgelclub Chromatica.: Naast vaandel ?? en Wiebe Verhoef. Bovenste rij van L naar R: Bosma, Kramer, Aukje Kuipers Coehoorn, Jochem Kuipers, Ike Coehoorn, Herman Bruining, Reitze Lemstra. ??. vr Verhoef. ??. Marten Jaalsma. Op de trom Pieter Verhoef, Midden: Minke Lemstra, Alie Splunter, Ike Coehoorn. Dirigent Stoffer. ??. ??. Piertsje Kuipers. Voorste rij: Douwe Heida, Lize Post, Aukje Post, Siemen v d Wal, Andriesje Coehoorn, Margje ( vr. ,van Bouwe de Hoop?). Annie Bosma,  Mijn vader Wouter de Vries staat niet op de foto, maar is van het begin muzikant en mede oprichter geweest. Foto is genomen onder het orgel van de Ned. Herv. Kerk. Vraagtekens zijn wel bekende gezichten maar namen schieten niet te binnen.