Het gemaal bij Lemmer draagt de naam Age Buma

Het gemaal, gelegen in de Noordoostpolder nabij Lemmer, is vernoemd naar Age Buma, geboren op 18 maart 1820 te Koudum en later woonachtig in Hindeloopen. Age Buma was lid van de Tweede Kamer en fungeerde als oprichter van de Zuiderzeevereniging. Hij overleed op 29 november 1893 in Hindeloopen.

Vanwege zijn belangrijke bijdrage aan de voorbereiding van de afsluiting en drooglegging van de Zuiderzee, heeft de minister van Verkeer en Waterstaat, op advies van de Zuiderzeeraad, besloten het gemaal in de Noordoostpolder bij Lemmer te vernoemen naar Age Buma. Dit besluit onderstreept de erkenning van zijn verdiensten op het gebied van watermanagement en infrastructuur.

Gemaal Buma: Een Sleutelinfrastructuur in Rutten, nabij Lemmer

Gemaal Buma speelt een cruciale rol in de waterhuishouding van de Noordoostpolder. Samen met het Gemaal Vissering beheert dit gemaal de lage afdeling van de Noordoostpolder, een gebied met een omvang van 39.000 hectare. De resterende 9.000 hectare van de polder wordt beheerd door het Gemaal Smeenge. Het gemaal is vernoemd naar Age Buma en beschikt over drie krachtige pompen met een gezamenlijke capaciteit van 1.800 kubieke meter water per seconde. Het waterpeil in het beheerde gebied kent een verschil van bijna zes meter.

Dit waardevolle gemaalcomplex werd tussen 1939 en 1941 gerealiseerd naar een ontwerp van de gerenommeerde architect Dirk Roosenburg. Op 7 januari 1941 werd gestart met de bemaling van het gebied. Naast het gemaal bevindt zich een sluis, die integraal onderdeel uitmaakt van het complex. Het beheer van Gemaal Buma is in handen van Waterschap Zuiderzeeland, dat zorgdraagt voor het onderhoud en de operationele continuïteit.

Start bouw 1939
Bouw gereed 1941
Opening 7 januari 1941

De bomexplosie. Lemmer 27 juli 1940

Ik, Jan de Vries, ben geboren november 1927 Tuinstraat 2 in de Lemmer, mijn vader was tram machinist en had de bijnaam Auke Piepke als ik de foto's bekijk van de Lemmer, die schitterend naar voren zijn gebracht en ik zie het Buma gemaal dan gaan mijn gedachten terug naar 27 juli 1940, de ramp die zich daar voltrok. Ik ben getrouwd met een dochter van T. Jasso Roossien, een van de slachtoffers. Op donderdag 27 juli 2000, 60 jaar na de ramp heb ik samen met Dijkgraaf Tiesinga, een plaquette onthult waar alle slachtoffers op staan en onder toeziend oog van meer dan 60 nabestaanden.

Lees verder: Beschreven door Jan de Vries.

Familiedrama wat zich hier 75 jaar geleden afspeelde.

Naast het Bumagemaal bij Lemmer wordt 6 september door Tini Westerman-Hartman een gedenkplaat onthuld. Erkenning voor het familiedrama dat zich hier 75 jaar geleden afspeelde.

75 jaar nadat het binnenvaartschip 'De Tjoba' werd gebombardeerd door een Mosquito- bommenwerper (op 6 september 1944) Deze was op weg naar de thuisbasis en behoorde tot het 109-de squadron van de RAF. 'De Tjoba' lag in de Lemstervaart aan de wal, aan de stuurboordzijde vlak voor de Friese sluis. Het schip en de bemanning lagen te wachten op een vracht hooi die naar Purmerend vervoerd moest worden. Tijdens dit bombardement waren Tini Westerhof-Hartman, haar oudere broer en jongere zusje bij hun grootouders in Zwolle. Zij waren daar omdat de vakantie voorbij was en ze weer naar school moesten. Zij overleefden het drama.

Hartman, H. (Zwolle) geboren in 1902 te Dedemsvaart, overleden in 1944 te Lemmer.

Begraven op de algemene begraafplaats Bergklooster te Zwolle, dubbelgraf vak 4, rij A, nr. 52/53.", maandag den 11e September 1944.

Hendrik Hartman.

Hendrik was eigenaar van het schip, SPES, dat was een Tjalk, voorheen De Drie Gebroeders van J. Teekman, Avereest, gebouwd in 1902 Bij Peeters, te Avereest (Dedemsvaart), keuringsdatum, 1902. Lengte, 24.20 x Breedte, 5.03 x Diepgang, 1.83 meter, groot 130,7 ton. Tijdens de huwelijksvoltrekking, oud zeven en twintig jaren, van beroep schipper, wonende te Amsterdam.

Zoon van Roelofje van Munster en van Hilbertus Hartman, schipper, beiden wonende te Avereest. Sinds donderdag den 21e Augustus 1930, te Amsterdam, echtgenoot van Lina Booij. Geboren, donderdag den 9e Oktober 1902, des voor middags te half elf ure, te Dedemsvaart, Avereest.

Overleden, woensdag den 6e September 1944, te een uur tien minuten nabij de Friese Sluis, in het gebied van het openbaar lichaam, "de Noordoostelijke Polder", wonende te Amsterdam. In den ouderdom van 41 jaren, 10 maanden en 28 dagen. De aangifte van dit overlijden is gedaan door Arend Hartman, van beroep schipper, oud drie en veertig jaar, wonende te Avereest. De akte is opgemaakt op zeven September negentienhonderd vier en veertig.

OORLOGSGRAF

Hendrik Hartman kwam samen met zijn vrouw en drie van hun zes kinderen, op woensdag 6 September 1944, te een uur tien minuten, om het leven toen het schip "TJOBA", van de eigenaar, G. Wennemers, alwaar hij toen zetschipper op was en welk lag afgemeerd in de Lemstervaart vlak bij Lemmer.

Dit was in positie omstreeks (52.837568, 5.715560) binnen de Friese Sluis in het Openbaar lichaam de "Noordoostelijke Polder".
Daar werd het achterschip getroffen door een vliegtuigbom. Zijn vrouw, Lina Booij, 36 jaar, hun zoontje Jan Hartman 9 jaar en twee van hun dochtertjes, Remmelina Hartman 7 jaar en Hendrika Hartman 4 jaar, werden bij deze aanval allen gedood.

Bron: Peter Van Den Brandt

Foto van Jan Booij: Familie Hartman -van links naar rechts: Hilbertus, Remmelina, Hendrik, Jan, Hendrika, Jantina Ebelina, Roelofje en Lina Hartman-Booij.

Gedicht voorgedragen door Job Degenaar

Oorlog is geen abstract begrip
dat slechts andere volken kan treffen
historisch keurig in boekjes weggezet

Oorlog nadert je het liefst in je slaap, bij het kalme
klotsen van water tegen de scheepswand
en de wegstervende roep van een late reiger

zacht ronkend eerst, dan luider, een flits
en een alles ontregelende knal, waarna hij
rustig wegvliegt: missie volbracht

Oorlog is de bange wanhoop
op de gezichten van een schipper
zijn vrouw en drie jonge kinderen

Oorlog is het wegzinken van een schip
uit de tijd en de stilte die volgt, of er
niets is gebeurd in de vredige polder

Oorlog is het drama dat zich
levenslang herhaalt in de kinderen
die bij toeval elders waren

Oorlog is het besef dat soms op vragen
slechts zwijgen het antwoord is
leven een leven is in gemis

De firma Louis Smulders & Co, gevestigd te Utrecht, informeert u dat het transport voor de wal gereed staat om te vertrekken naar het Stoomgemaal te Lemmer op 1 januari 1917.

De zes bovenstaande foto's zijn afkomstig van Piet Broodwinder. De laatste foto betreft de dienstwoningen naast het Buma-gemaal van de Dienst Zuiderzeewerken, gedateerd 22 augustus 1951.

De brug over het stroomkanaal naar het stoomgemaal is later omgevormd tot de boerderij, die vervolgens is ontwikkeld tot hotel Iselmar.

Vlak voor de bevrijding ging het gerucht dat de Duitsers de Noordoostpolder onder water zouden zetten.

Deze foto werd op 17 april 1945 bij de Lemster Sluis genomen. Op de afbeelding staan twee Poolse militairen (links), drie leden van de politie/Marechaussee, waaronder de heren J. de Ruiter en J. Kuiper, en centraal de heer Marinus van der Weele, een landbouwer uit de Noordoostpolder.