Het gemaal bij Lemmer wordt naar Age Buma genoemd

Het gemaal in de Noord-Oostpolder bij Lemmer gelegen, zal worden genoemd naar Age Buma, die op 18 Maart 1820 te Koudum geboren werd en destijds woonde te Hindeloopen. Hij was lid van de Tweede Kamer en oprichter van de Zuiderzeevereniging. Buma overleed te Hindeloopen op 29 November 1893.

Wegens zijn verdiensten bij de voorbereiding van de afsluiting en drooglegging van de Zuiderzee, heeft thans de minister van Verkeer en Waterstaat op advies van de Zuiderzeeraad beschikt, dat het gemaal in de Noordoostpolder bij Lemmer gelegen, naar Age Buma zal worden genoemd.

Gemaal Buma is een gemaal in Rutten bij Lemmer.

Het gemaal bemaalt samen met het Gemaal Vissering de lage afdeling van de Noordoostpolder, met een oppervlakte van 39.000 hectare. De rest van de Noordoostpolder, 9.000 hectare, wordt door gemaal Smeenge bemaald. Het gemaal is vernoemd naar Age Buma. Het gemaal heeft 3 pompen die samen 1.800 kuub water kunnen wegpompen. Het waterpeil verschilt bijna 6 meter. Het gemaalcomplex is van 1939 tot 1941 gebouwd naar ontwerp van Dirk Roosenburg. Op 7 januari 1941 werd begonnen met de bemaling. Naast het gemaal ligt een sluis. Deze sluis is onderdeel van het gemaalcomplex. Het gemaal wordt beheerd door waterschap Zuiderzeeland.

Bron: Wikipedia

Start bouw 1939
Bouw gereed 1941
Opening 7 januari 1941

De bomexplosie. Lemmer 27 juli 1940

Ik, Jan de Vries, ben geboren november 1927 Tuinstraat 2 in de Lemmer, mijn vader was tram machinist en had de bijnaam Auke Piepke als ik de foto's bekijk van de Lemmer, die schitterend naar voren zijn gebracht en ik zie het Buma gemaal dan gaan mijn gedachten terug naar 27 juli 1940, de ramp die zich daar voltrok. Ik ben getrouwd met een dochter van T. Jasso Roossien, een van de slachtoffers. Op donderdag 27 juli 2000, 60 jaar na de ramp heb ik samen met Dijkgraaf Tiesinga, een plaquette onthult waar alle slachtoffers op staan en onder toeziend oog van meer dan 60 nabestaanden.

Lees verder: Beschreven door Jan de Vries.

Familiedrama wat zich hier 75 jaar geleden afspeelde.

Naast het Bumagemaal bij Lemmer wordt 6 september door Tini Westerman-Hartman een gedenkplaat onthuld. Erkenning voor het familiedrama dat zich hier 75 jaar geleden afspeelde.

75 jaar nadat het binnenvaartschip 'De Tjoba' werd gebombardeerd door een Mosquito- bommenwerper (op 6 september 1944) Deze was op weg naar de thuisbasis en behoorde tot het 109-de squadron van de RAF. 'De Tjoba' lag in de Lemstervaart aan de wal, aan de stuurboordzijde vlak voor de Friese sluis. Het schip en de bemanning lagen te wachten op een vracht hooi die naar Purmerend vervoerd moest worden. Tijdens dit bombardement waren Tini Westerhof-Hartman, haar oudere broer en jongere zusje bij hun grootouders in Zwolle. Zij waren daar omdat de vakantie voorbij was en ze weer naar school moesten. Zij overleefden het drama.

Hartman, H. (Zwolle) geboren in 1902 te Dedemsvaart, overleden in 1944 te Lemmer.

Begraven op de algemene begraafplaats Bergklooster te Zwolle, dubbelgraf vak 4, rij A, nr. 52/53.", maandag den 11e September 1944.

Hendrik Hartman.

Hendrik was eigenaar van het schip, SPES, dat was een Tjalk, voorheen De Drie Gebroeders van J. Teekman, Avereest, gebouwd in 1902 Bij Peeters, te Avereest (Dedemsvaart), keuringsdatum, 1902. Lengte, 24.20 x Breedte, 5.03 x Diepgang, 1.83 meter, groot 130,7 ton. Tijdens de huwelijksvoltrekking, oud zeven en twintig jaren, van beroep schipper, wonende te Amsterdam.

Zoon van Roelofje van Munster en van Hilbertus Hartman, schipper, beiden wonende te Avereest. Sinds donderdag den 21e Augustus 1930, te Amsterdam, echtgenoot van Lina Booij. Geboren, donderdag den 9e Oktober 1902, des voor middags te half elf ure, te Dedemsvaart, Avereest.

Overleden, woensdag den 6e September 1944, te een uur tien minuten nabij de Friese Sluis, in het gebied van het openbaar lichaam, "de Noordoostelijke Polder", wonende te Amsterdam. In den ouderdom van 41 jaren, 10 maanden en 28 dagen. De aangifte van dit overlijden is gedaan door Arend Hartman, van beroep schipper, oud drie en veertig jaar, wonende te Avereest. De akte is opgemaakt op zeven September negentienhonderd vier en veertig.

OORLOGSGRAF

Hendrik Hartman kwam samen met zijn vrouw en drie van hun zes kinderen, op woensdag 6 September 1944, te een uur tien minuten, om het leven toen het schip "TJOBA", van de eigenaar, G. Wennemers, alwaar hij toen zetschipper op was en welk lag afgemeerd in de Lemstervaart vlak bij Lemmer.

Dit was in positie omstreeks (52.837568, 5.715560) binnen de Friese Sluis in het Openbaar lichaam de "Noordoostelijke Polder".
Daar werd het achterschip getroffen door een vliegtuigbom. Zijn vrouw, Lina Booij, 36 jaar, hun zoontje Jan Hartman 9 jaar en twee van hun dochtertjes, Remmelina Hartman 7 jaar en Hendrika Hartman 4 jaar, werden bij deze aanval allen gedood.

Bron: Peter Van Den Brandt

Foto van Jan Booij: Familie Hartman -van links naar rechts: Hilbertus, Remmelina, Hendrik, Jan, Hendrika, Jantina Ebelina, Roelofje en Lina Hartman-Booij.

Gedicht voorgedragen door Job Degenaar

Oorlog is geen abstract begrip
dat slechts andere volken kan treffen
historisch keurig in boekjes weggezet

Oorlog nadert je het liefst in je slaap, bij het kalme
klotsen van water tegen de scheepswand
en de wegstervende roep van een late reiger

zacht ronkend eerst, dan luider, een flits
en een alles ontregelende knal, waarna hij
rustig wegvliegt: missie volbracht

Oorlog is de bange wanhoop
op de gezichten van een schipper
zijn vrouw en drie jonge kinderen

Oorlog is het wegzinken van een schip
uit de tijd en de stilte die volgt, of er
niets is gebeurd in de vredige polder

Oorlog is het drama dat zich
levenslang herhaalt in de kinderen
die bij toeval elders waren

Oorlog is het besef dat soms op vragen
slechts zwijgen het antwoord is
leven een leven is in gemis

Dit is de De firma Louis Smulders & Co te Utrecht, het transsport voor de wal staat op het punt van vertrekken naar het Stoomgemaal te Lemmer, 1 januari 1917.

Bovenstaande zes foto's zijn van: Piet Broodwinder. De laatste foto is -Dienstwoningen naast het Buma gemaal van de dienst Zuiderzeewerken 22 augustus 1951 

Brug over stroomkanaal naar het stoomgemaal, de boerderij is later hotel Iselmar, geworden.

Vlak voor de bevrijding ging het gerucht dat de Duitsers de Noordoostpolder onder water zouden zetten.

Op 17 april 1945 is bij de Lemster Sluis deze foto gemaakt. Twee van de Polen (links), drie politiemensen/Marechaussee, onder wie de heren J. de Ruiter en J. Kuiper, tussen hen in de heer Marinus van der Weele, een boer uit de Noordoostpolder. 

Polder bevrijd: 'Dykes okay huns away'

In de nacht van 16 op 17 april 1945 verlaten de Duitsers halsoverkop Urk. Via Lemmer trekken boten met tientallen nazi's naar Noord-Holland. De opmars van de geallieerden blijkt niet te stoppen. Bij de dijk treffen de Canadezen drie Poolse soldaten, gekleed in Duits uniform. Het drietal is in Duitse dienst, maar zegt direct dat het niks met de nazi's te maken heeft. Sterker nog, ze noemen zichzelf de redders van de polder.

De Duitsers zijn van plan om de dijk bij Lemmer op te blazen. De hele Noordoostpolder komt dan onder water te staan. Zo ver is het niet gekomen. De drie Polen claimen daar hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor te zijn. In verklaringen die ze aan de Friese politie geven, staat dat ze op het laatste moment de lonten uit het dynamiet hebben gehaald en zo de dijk hebben gered. Het verhaal is niet waar, maar wordt wel direct geloofd. Een mythe is geboren.

Bron en meer op www.omroepflevoland.nl

En: De noordoostpolder.nl