LE 21

• Naam schip: LE 21 De vrije Fries
• Type: open zeilboot
• periode: 1913-1924
• Eigenaar: Fleer, Andries
• vis: b
• Opm: {schouw, Dorl. 5-320}; na 1924 LE 29 "Mobilisatie", K. Bijlsma.
• Verhaal:In 1946 heeft Andries de aak aangeschaft van een persoon genaamd Vollenhoven of Oldenhof (mogelijk Oldenhove). Voorafgaand aan deze aankoop was hij reeds in het bezit van een schouw en een botter. Andries stond bekend als een toegewijde en energieke visser, die zijn passie voor het vak volledig benutte. Zijn eerste echtgenote was afkomstig uit de familie Poepjes. Het echtpaar woonde gedurende vele jaren aan de Kortestreek, een locatie die eerder werd bewoond door hellingbaas Nijdam. Zijn zoon, Pieter, vervulde de rol van schipper op de reddingboot. In het jaar 1923 verwierf Andries Fleer een botter, die werd geregistreerd onder het nummer LE 21, evenals zijn schouw, die op dat moment het nummer LE 23 kreeg en in eigendom kwam van Klaas Bijlsma. Eén van de schepen van Andries werd in het jaar 1916 gebouwd door scheepsbouwer Gerrit Wierda.

De Lemster vissersvloot van ± 1915 volgens Jan Wouda: LE 21: Eigenaar: Jan Pieters Poepjes, getrouwd met Aaltje Vledder, eerste eigenaar in 1901 van de ijzeren Lemster aak LE 21, die hij bij Bos in Echtenerbrug had laten bouwen. Latere eigenaar Andries Fleer en nog later omgebouwd tot de "Vrouwe Elisabeth"

• LE 21: Eigenaar: Andries Fleer. Bijnaam: Putemesju. Woonplaats: Lemmer. Soort: Schouw vt 41. Naam Schip: "De Jonge Jan" Bouwjaar: 1901 Werf: Gebr. de Boer.
• De heer Jan Pieters Poepjes, afkomstig van Ossenzijl (1850-1939), begon zijn carrière, zoals destijds gebruikelijk, met het vissen vanuit een punter. In het jaar 1901 liet hij echter een imposante 41-voets 'rode aak' bouwen door de werf Bos te Echtenerbrug, tegen een geschatte kostprijs van circa f 2.000,-. Het schip werd geregistreerd onder zeilnummer LE 78. De verdere historische gegevens van dit vaartuig zijn helder gedocumenteerd in het Centrale Register, waar onder andere de bijzonderheden met betrekking tot de herkomst nauwkeurig zijn vastgelegd.:

• 15-12-42: VN 46; in '24 gekocht te Enkhuizen.
• 19-06-47: LE 21; 05-11-46 gekocht van A. Oldenhof, Vollenhove.
• 21-05-52: LE 21; wijz. motor.
• 16-11-59: LE 21; 13-11-59 overgegaan v. Andries Fleer, Lemmer.
• 25-04-61: LE 21; 24-04-61 wijz. motor.
• 16-05-62: LE 21; 15-05-62 van nieuwe motor voorzien.
• 26-01-65: doorgehaald en verk. als pleziervaartuig P. v.d. Werf, Sluis Lemmer'.

De hier genoemde Oldenhof was de broer van de eigenaar van de LE 99, het huidige schip genaamd Zeekalf. Samen visten zij regelmatig 'in span', een traditionele samenwerking binnen de visserij. Andries Fleer, en later zijn zoon, stonden bekend als fervente wedstrijdzeilers. Zij behaalden met de LE 21, genaamd de Jonge Jan, vrijwel bij iedere zeilwedstrijd in Lemmer de eerste prijs. In 1965 kwam het schip in bezit van scheepsbouwer Van der Werff uit Lemmer, die het vissersschip grondig verbouwde tot een jacht. Het jacht is momenteel eigendom van de heer J.L. Zeeuw van der Laan uit Eemnes. Enkele jaren geleden ontving hij een groot aantal nazaten van de oorspronkelijke eigenaar aan boord tijdens de traditionele 'Poepedei' in Lemmer. Naam schip: Vrouwe Elisabeth (48 YB)

Andries Fleer

1965: LE 21 werd Vrouwe Elisabeth''. Snelste Lemster aak, omgebouwd tot jacht.

De grote brugploeg in Lemmer kreeg gistermiddag bij het opgewekte praatje over het onverwacht heerlijke weer niet minder onverwacht er een rijk gespreksonderwerp bij waar iedereen deskundig zijn zegje over kon zeggen. Sterke stukken zullen daarbij niet uitgebleven zijn want onderwerp van gesprek werd immers de LE 21 die door door de brug voer.

De Lemsters hadden eerst enige moeite om de snelste aller Lemster vissersaken te herkennen Geen wonder want van donkere vissersaak, is het een in lichte maar in goede schipperskleuren kleuren geschilderd aak jacht geworden dat de naam 'Vrouwe Elisabeth' draagt.
Is dat net de Sil boat fan Andrys Vleer, merkte één van de brugoudsten op. Hij kreeg een bevestigend antwoord van de omstanders. Zeer kritisch werd daarop de door P. van der Werff, opgebouwde roef bekeken Geen kritiek op dit onderdeel dat de Lemster vissersaak aak tot jacht heeft gemaakt Enkel commentaar op het feit dat de zwaarden nu een lierinstallatie hebben. "Duorret fierstento lang" werd opgemerkt.

Nieuwe bezitter van het schip is de heer J. L. M. de Zeeuw van der Laan, eigenaar van het bekende restaurant 'De Witte Bergen' te Laren. Als kanovaarder begonnen is hij een verwoed zeiler geworden. Met het toenemen van de jaren en de groei van zijn gezin ging hij ook over op grotere boten. Zijn laatste schip was een blazer maar het ideaal was een Lemster aak waarmee hij dan van Eemnes uit op het IJsselmeer zou kunnen zeilen. Dat ideaal is dan nu werkelijkheid geworden. Gistermiddag heeft de heer Van der Werf de LE 21 aan hem overgedragen.

Sinds mei van het vorig jaar is de heer P. van der Werff, geen directielid meer van de scheepswerf  Friesland in Lemmer. Rentenieren kon hij niet dus is hij in de jachtbouw gegaan. Op de laatste dag van het vorig jaar kocht hij de vissersaak van Andries Vleer met de bedoeling het ronde schip om te bouwen tot jacht en het dan weer te verkopen.

Hij plaatste een advertentie en binnen een week was de aak verkocht aan de heer Van der Laan. De eerste keer was het niet dat hij met dit jacht voer. Op 22 mei heeft de 'Vrouwe Elisabeth' op de Westeinder al meegedaan aan het admiraalzeilen voor het aakjachtschipperske prinses Beatrix. Dit ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het KNVWV.

Straks gaat hij weer admiraalzeilen maar dan in Lemmer. Andries Vleer, zal dan aan boord zijn. De ?'Vrouwe Elisabeth' zal bij die gelegenheid ook de Lemster vlag voeren Locoburgemeester A. Klijnsma, zegde die bij de overdracht toe nadat dat de jachtbouwer al de Friese vlag had geschonken.

Voor de heer Van der Werff, was het gisteren ook op andere wijze een bijzondere dag want hij liet tevens een motorkruiser voor de heer A. Sikkema, uit Bergum te water. Hij heeft met vier man personeel reeds flink werk en zijn bedrijf hoopt de vleugels nog verder uit te slaan. Wie weet bouwt hij ook nog eens een aakjacht want sinds prinses Beatrix met zo’n schip vaart is de belangstelling voor dit type sterk toegenomen.

De Lemster aak is in de zeventiger jaren van de vorige eeuw als vissersschip ontwikkeld. In 1916 is echter de laatste vissersboot van dit type gebouwd. Eén ligt daarvan van nu nog in Lemmer de LE 50 van de Gebrs. Poepjes. Een Poepjes heeft ook de LE 21 laten bouwen en wel in 1901 te Echten. Later is het schip naar Enkhuizen verhuisd weer later naar Vollenhoven en in 1947 is het teruggekeerd in Lemmer met Andries Vleer als eigenaar.

Nu is de aak dus omgebouwd tot jacht zoals dat met zovele vissersschepen is gebeurd "De Groene Draeeck" was in 1957 het eerste aakjacht dat na lange jaren van stapel liep. In 1934 was in Lemmer het laatste aakjacht gebouwd. Voor het eerst kwam daar in 1960 weer zo’n jacht 'Vrouwe Hendrika' van de werf en dat was weer een klein jaar nadat in Sneek een aakjacht was gebouwd maar dat was niet honderd procent origineel omdat het een kiel en geen zwaarden had gekregen.

Foto van Jan Braaksma

Foto en tekst van Leeuwke Bootsma: Dit model heb ik gemaakt van de botter LE 21. De eigenaar was Andries Fleer, en van oorsprong kwam de botter van Elburg. De botter is er nog steeds en is geheel gerestaureerd en heeft als thuishaven wederom Elburg. Na de botter viste Fleer met een Lemsteraak met ook het visserij nummer LE 21.

Van Marie Jansen-Klappe uit Delpher: LE 21 in de krant van 24-12-1951

Van voor naar achteren de LE 21, LE 19, LE 98, LE 47 en de LE 6

• Gerben Groenhof: Op de foto de ‘boeier’ van mijn grootvader. De witte, helemaal achteraan. Zie jaarboek Fries Scheepvaartmuseum 2020.

Een foto van Margje Wierda, van de bemanning uit 1965. In 1957 voegde de LE 21 een nieuwe overwinning toe aan haar indrukwekkende erelijst. Hier wordt de bemanning van de Lemster aak gepresenteerd, die verantwoordelijk was voor het zeilen van de LE 21 naar deze overwinning. Van links naar rechts: Marten Poepjes uit Sneek; Andries Fleer, destijds eigenaar van het schip; Marten Zeldenthuis; een vakantieganger uit Utrecht; Gerrit Rottiné; Steven Visser en de Utrechtse zwager van van zoon van Jan Fleer. Op de voorgrond zit Andries Bootsma, terwijl Jan Fleer, tot voor kort eigenaar van de bekende Lemster aak, geknield poseert.

Foto van Hielke Roelevink