LE 21

• Naam schip: LE 21 De vrije Fries
• Type: open zeilboot
• periode: 1913-1924
• Eigenaar: Fleer, Andries
• vis: b
• Opm: {schouw, Dorl. 5-320}; na 1924 LE 29 "Mobilisatie", K. Bijlsma.
• Verhaal: Andries heeft de aak gekocht in 1946 van een Vollenhoven een Oldenhof of Oldenhove. Hij had voordien al een schouw gehad en een botter. Andries was een felle visserman, die wel aan zijn trekken kwam. Zijn eerste vrouw was een Poepjes. Zij woonden lange jaren aan de Kortestreek, eerder bewoond door hellingbaas Nijdam. Zoon Pieter was reddingboot-schipper. In 1923 kocht Andries Fleer, een botter die het nummer LE 21 kreeg, evenals zijn schouw die toen LE 23 was geworden en Klaas Bijlsma, als eigenaar kreeg. Eén boot van Andries is in 1916 gebouwd bij Gerrit Wierda.

De Lemster vissersvloot van ± 1915 volgens Jan Wouda: LE 21: Eigenaar: Jan Pieters Poepjes, getrouwd met Aaltje Vledder, eerste eigenaar in 1901 van de ijzeren Lemster aak LE 21, die hij bij Bos in Echtenerbrug had laten bouwen. Latere eigenaar Andries Fleer en nog later omgebouwd tot de "Vrouwe Elisabeth"

LE 21: Eigenaar: Andries Fleer. Bijnaam: Putemesju. Woonplaats: Lemmer. Soort: Schouw vt 41. Naam Schip: "De Jonge Jan" Bouwjaar: 1901 Werf: Gebr. de Boer.

De uit Ossenzijl afkomstige Jan Pieters Poepjes (1850-1939) viste begrijpelijkerwijze eerst met een punter, maar liet in 1901 deze 41-voet 'rode aak' bouwen bij Bos in Echtenerbrug voor ongeveer f 2.000,-. Zeilnummer LE 78.
De verdere geschiedenis is in het Centrale Register bijzonder duidelijk vermeld: 'Bijzonderheden omtrent herkomst van het vaartuig:

• 15-12-42: VN 46; in '24 gekocht te Enkhuizen.
• 19-06-47: LE 21; 05-11-46 gekocht van A. Oldenhof, Vollenhove.
• 21-05-52: LE 21; wijz. motor.
• 16-11-59: LE 21; 13-11-59 overgegaan v. Andries Fleer, Lemmer.
• 25-04-61: LE 21; 24-04-61 wijz. motor.
• 16-05-62: LE 21; 15-05-62 van nieuwe motor voorzien.
• 26-01-65: doorgehaald en verk. als pleziervaartuig P. v.d. Werf, Sluis Lemmer'.

De hier genoemde Oldenhof was een broer van de eigenaar van de LE 99 = huidige Zeekalf en samen visten ze dikwijls 'in span'. Andries Fleer en later de zoon waren verwoede wedstrijdzeilers en behaalden met de LE 21, de Jonge Jan, zowat iedere keer de eerste prijs bij het hardzeilen voor de Lemmer. In 1965 kocht de scheepsbouwer van der Werff, op de Lemmer de aak en verbouwde het vissersschip tot jacht. Thans is dit jacht eigendom van J.L. Zeeuw van der Laan uit Eemnes, die enige jaren gelegen een groot aantal afstammelingen van de eerste eigenaar aan boord ontving tijdens de 'Poepedei' op de Lemmer. Naam: Vrouwe Elisabeth (48 YB)

Andries Fleer

1965: LE 21 werd Vrouwe Elisabeth''. Snelste Lemster aak, omgebouwd tot jacht.

De grote brugploeg in Lemmer kreeg gistermiddag bij het opgewekte praatje over het onverwacht heerlijke weer niet minder onverwacht er een rijk gespreksonderwerp bij waar iedereen deskundig zijn zegje over kon zeggen. Sterke stukken zullen daarbij niet uitgebleven zijn want onderwerp van gesprek werd immers de LE 21 die door door de brug voer.

De Lemsters hadden eerst enige moeite om de snelste aller Lemster vissersaken te herkennen Geen wonder want van donkere vissersaak, is het een in lichte maar in goede schipperskleuren kleuren geschilderd aak jacht geworden dat de naam 'Vrouwe Elisabeth' draagt.
Is dat net de Sil boat fan Andrys Vleer, merkte één van de brugoudsten op. Hij kreeg een bevestigend antwoord van de omstanders. Zeer kritisch werd daarop de door P. van der Werff, opgebouwde roef bekeken Geen kritiek op dit onderdeel dat de Lemster vissersaak aak tot jacht heeft gemaakt Enkel commentaar op het feit dat de zwaarden nu een lierinstallatie hebben. "Duorret fierstento lang" werd opgemerkt.

Nieuwe bezitter van het schip is de heer J. L. M. de Zeeuw van der Laan, eigenaar van het bekende restaurant 'De Witte Bergen' te Laren. Als kanovaarder begonnen is hij een verwoed zeiler geworden. Met het toenemen van de jaren en de groei van zijn gezin ging hij ook over op grotere boten. Zijn laatste schip was een blazer maar het ideaal was een Lemster aak waarmee hij dan van Eemnes uit op het IJsselmeer zou kunnen zeilen. Dat ideaal is dan nu werkelijkheid geworden. Gistermiddag heeft de heer Van der Werf de LE 21 aan hem overgedragen.

Sinds mei van het vorig jaar is de heer P. van der Werff, geen directielid meer van de scheepswerf  Friesland in Lemmer. Rentenieren kon hij niet dus is hij in de jachtbouw gegaan. Op de laatste dag van het vorig jaar kocht hij de vissersaak van Andries Vleer met de bedoeling het ronde schip om te bouwen tot jacht en het dan weer te verkopen.

Hij plaatste een advertentie en binnen een week was de aak verkocht aan de heer Van der Laan. De eerste keer was het niet dat hij met dit jacht voer. Op 22 mei heeft de 'Vrouwe Elisabeth' op de Westeinder al meegedaan aan het admiraalzeilen voor het aakjachtschipperske prinses Beatrix. Dit ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van het KNVWV.

Straks gaat hij weer admiraalzeilen maar dan in Lemmer. Andries Vleer, zal dan aan boord zijn. De ?'Vrouwe Elisabeth' zal bij die gelegenheid ook de Lemster vlag voeren Locoburgemeester A. Klijnsma, zegde die bij de overdracht toe nadat dat de jachtbouwer al de Friese vlag had geschonken.

Voor de heer Van der Werff, was het gisteren ook op andere wijze een bijzondere dag want hij liet tevens een motorkruiser voor de heer A. Sikkema, uit Bergum te water. Hij heeft met vier man personeel reeds flink werk en zijn bedrijf hoopt de vleugels nog verder uit te slaan. Wie weet bouwt hij ook nog eens een aakjacht want sinds prinses Beatrix met zo’n schip vaart is de belangstelling voor dit type sterk toegenomen.

De Lemster aak is in de zeventiger jaren van de vorige eeuw als vissersschip ontwikkeld. In 1916 is echter de laatste vissersboot van dit type gebouwd. Eén ligt daarvan van nu nog in Lemmer de LE 50 van de Gebrs. Poepjes. Een Poepjes heeft ook de LE 21 laten bouwen en wel in 1901 te Echten. Later is het schip naar Enkhuizen verhuisd weer later naar Vollenhoven en in 1947 is het teruggekeerd in Lemmer met Andries Vleer als eigenaar.

Nu is de aak dus omgebouwd tot jacht zoals dat met zovele vissersschepen is gebeurd "De Groene Draeeck" was in 1957 het eerste aakjacht dat na lange jaren van stapel liep. In 1934 was in Lemmer het laatste aakjacht gebouwd. Voor het eerst kwam daar in 1960 weer zo’n jacht 'Vrouwe Hendrika' van de werf en dat was weer een klein jaar nadat in Sneek een aakjacht was gebouwd maar dat was niet honderd procent origineel omdat het een kiel en geen zwaarden had gekregen.

Foto van Jan Braaksma

Foto en tekst van Leeuwke Bootsma: Dit model heb ik gemaakt van de botter LE 21. De eigenaar was Andries Fleer, en van oorsprong kwam de botter van Elburg. De botter is er nog steeds en is geheel gerestaureerd en heeft als thuishaven wederom Elburg. Na de botter viste Fleer met een Lemsteraak met ook het visserij nummer LE 21.

Van Marie Jansen-Klappe uit Delpher: LE 21 in de krant van 24-12-1951

Van voor naar achteren de LE 21, LE 19, LE 98, LE 47 en de LE 6

• Gerben Groenhof: Op de foto de ‘boeier’ van mijn grootvader. De witte, helemaal achteraan. Zie jaarboek Fries Scheepvaartmuseum 2020.

Een afdruk van de bemanning 1965. In 1957 voegde de LE 21 weer een zege aan zijn lange erelijst toe. Hier ziet u de bemanning van de Lemster aak, die de LE 21 naar de overwinning zeilde. V.l.n.r.: Marten Poepjes te Sneek; Andries Fleer, toen nog eigenaar van het schip; Marten Zeldenthuis; een Utrechtse vakantieganger; Gerrit Rottiné; Steven Visser en de Utrechtse zwager van zoon Jan Fleer. Op de voorgrond zit Andries Bootsma en knielt Jan Fleer, tot voor kort nog eigenaar van de bekende Lemster aak.

Foto van Hielke Roelevink