Jan Evenhuis, (Hoofdinspecteur van de Directe Belasting) geboren op 15 januari 1896 te Groningen, overleden op 18 augustus 1944 te Vught, zoon van Arend Evenhuis en Jantje Wijgerts. Gehuwd met Johanna Hendrika Roelina Hooghoudt.

Jan Evenhuis

Jan Evenhuis is tijdens de oorlog de leider van het Nationaal Steunfonds in Friesland. Het NSF is tijdens de oorlog een bank voor het verzet. Het NSF verdeelt tegoeden tussen verzetsgroepen, zowel in de vorm van bijvoorbeeld bonkaarten als geld. De Friezen dragen bij aan het NSF naar draagkracht en staan geen tegoeden af aan het nationale NSF, het devies is in Friesland "Van volk tot volk" zo zegt Jan.

Ook het systeem van leningen zoals dat door het NSF wordt gehanteerd slaat in Friesland niet aan. De bijdrage moet volgens de Friezen juist vrijwillig zijn, dit wakkert volgens hen de verzetsgeest aan. De Friezen gebruiken een zegelactie om geld in te zamelen. De top van de NSF kan zich hier echter niet in vinden en verbiedt de actie. Uiteindelijk worden de zegels vernietigd om ontdekking te voorkomen en is de actie stopgezet.

Begin 1944 wordt de dochter van Jan door de Duitsers gearresteerd. Jan reist daarop naar Amsterdam en probeert zijn dochter vrij te kopen door vijftigduizend gulden op tafel te leggen. Daarop wordt Jan gearresteerd, het is zeker tijdens de oorlog niet gewoon dat iemand een dergelijk bedrag op tafel kan leggen. De Duitsers hebben dan nog geen idee wie ze precies in handen hebben gekregen. Maar na een inval in het kaaspakhuis van Tamminga aan de Schans in Leeuwarden is het de Duitsers wel duidelijk wie Jan Evenhuis is en wat hij in Friesland voor het verzet betekent. Tijdens deze inval vinden de Duitsers het complete archief van het NSF Friesland. Gelukkig is de inhoud voor de Duitsers erg onduidelijk en worden er naar aanleiding van deze vondst maar weinig arrestaties verricht.

Jan wordt na de vondst in het kaaspakhuis zowel in Amsterdam als Groningen hardhandig ondervraagd over zijn verzetsactiviteiten. Daarna wordt hij overgebracht naar kamp Vught waar hij op 18 augustus 1944 samen met andere Friese verzetslieden door de Duitsers wordt gefusilleerd. De executies zijn waarschijnlijk een vergelding voor de liquidatie van twee SD'ers in Birdaard.

De bekende Friese verzetsstrijder Krijn van den Helm, stond onder het commando van Evenhuis, die de organisatorische zaken regelde, zodat van der Helm zoveel tijd kon vrijmaken voor illegale activiteiten. Evenhuis was een topfiguur in de diverse verzetsorganisaties in Friesland en had een deel in de NSF, LO, illegale pers, Nationaal Comité en was medeoprichter en later ook voorzitter van de Friese NSF.

De arrestatie van Evenhuis was een gevolg van een poging tot omkoping van Duitsers, die zijn dochter op 30 juni 1944 in Amsterdam hadden gearresteerd omdat zij als koerierster een besmet huis had bezocht en hielden haar vast in de Euterpestraat.

De fl. 50.000 die Evenhuis de Duitsers aanbood voor de vrijlating van zijn dochter wekte argwaan en hij werd gearresteerd. De SD in Amsterdam wilde Evenhuis laten gaan als de SD in Groningen geen bezwaar maakte, maar die deed dat wel.

Op 15 juli 1944 werd bij een huiszoeking in een pakhuis aan de Schrans in Leeuwarden een kaartsysteem en de toegangssleutel tot het systeem gevonden. Het kaartsysteem was opgezet door Evenhuis. Verder trof de SD het arsenaal van de KP aan. Als gevolg van deze vondst werd de vrijlating van Evenhuis en zijn dochter niet uitgevoerd, maar werden zij afgevoerd naar het Scholtenshuis in Groningen. Evenhuis werd op 18 augustus 1944 in Kamp Vught gefusilleerd.

Krijn van den Helm. Beroep: Commies bij de Belasting.

Van der Helm was commies bij de Belastingen in diverse gemeenten, w.o. Den Haag, Leeuwarden en Amersfoort en stond onder commando van de bekende en belangrijke organisator van het Friese verzet Jan Evenhuis en werkte met hem samen bij de Belastingen in Amersfoort. Tijdens de Duitse inval vocht hij aan de Grebbelinie, waar hij gewond raakte.

Tijdens de eerste bezettingsjaren was hij de oprichter van de eerste knokploegen in Friesland. Een belangrijke actie was o.a. de overval op het arbeidsbureau in Leeuwarden. Later zou hij provinciaal leider van de KP in Friesland worden. Ook was hij medewerker bij de LO, hielp veel Joden onderduiken en was contactpersoon voor een Amsterdamse verzetsgroep die Joodse kinderen liet onderduiken.

Verder zorgde hij voor valse papieren en distributiebonnen. Op 25 augustus 1944 werd hij voor zijn onderduikadres in Amersfoort door een Nederlandse SD' er neergeschoten. De SD' er is hiervoor in 1948 ter dood gebracht. Van der Helm ligt begraven op de Noorder-begraafplaats in Leeuwarden.