Jetze de Haan, geboren op 16 november 1917 te Lemmer, zoon van Jan de Haan en Rika Petronella Sloothaak. Gehuwd met Geertruida Dering. Op deze foto in latere jaren gekiekt bij het betreden van een Amsterdamse rondvaartboot.

Jetze de Haan

De uitreiking van het Verzetsherdenkingskruis heeft plaatsgevonden tussen 5 mei 1981 en 30 april 1984. Op de laatste datum heeft H.K.H. Prinses Juliana het Verzetsherdenkingskruis in ontvangst genomen dat postuum was toegekend aan Koningin Wilhelmina als "Moeder van het Verzet".

Dit jaar  worden voor het laatst Verzet herdenkingskruizen uitgereikt, als teken van erkentelijkheid voor wat mensen in de jaren 1940 - 1945 in het verzet tegen de Duitse overheersers hebben gedaan. Tot deze laatste groep mensen welke de onderscheiding zullen ontvangen behoort ook een oud- Lemster, de thans 66-Jarige Jetze de Haan.

De onderscheiding zal op 4 mei worden uit gereikt door Ad Roobeek, voorzitter van de Stadsdeelraad van Osdorp, waar De Haan nu woont. Tegelijk met hem wordt ook onderscheiden de heer Cor Busscher, iemand die in de bezettingsjaren actief was in het Amsterdamse verzet o.a bij het verspreiden van De Waarheid en bij het organiseren van tegen de bezetters gerichte stakingen. De heren Busscher en De Haan, leerden elkaar kennen bij de CPN- afdeling in Osdorp. Het feit dat zij nu tegelijk het herdenkingskruis zullen ontvangen is geheel toevallig, al is er wel een overeenkomst in hun werk voor de illegaliteit. Wat de een in Amsterdam deed meewerken aan productie en verspreiding van het toen illegale blaadje De Waarheid, deed de ander hier in Friesland.

Twee keer per maand was De Haan hier destijds mee bezig. Jetze was de zoon van Jan en Rika de Haan. Zijn vader, van Hervormde afkomst, werd al in 1917 lid van de CPN. Zo geraakte Jetze ook al jong betrokken bij de activiteiten van de Communisten in de vooroorlogse jaren. Als jongetje hielp hij al bij de verspreiding van de toenmalige communistische krant De Tribune, terwijl hij ook geld inzamelde voor de Internationale Rode Hulp, een organisatie die in de dertiger jaren voor het Hitler-regime gevluchte Duitsers hielp. Strijden tegen onderdrukkers moet voor Jetze een tweede natuur zijn geweest, want toen in Spanje de burgeroorlog woedde gaf hij zich op als vrijwilliger om tegen de troepen van Franco te vechten Dat ging niet door, want de partij secretaris vond hem te jong. 

Deelname aan het verzet in de Tweede Wereldoorlog was voor de heer De Haan, een logisch gevolg van de weg waarvoor hij eenmaal had gekozen. Hij hielp Joden onderduiken en kwam in 1944 bij de NBS, de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten terecht. Daar was men 's nachts in de weer met wapens en het saboteren van bruggen. In Lemmer was menigeen er van op de hoogte, dat Jetze zich met ondergrondse activiteiten bezighield. Er werd echter gezwegen en De Haan heeft nu nog waardering voor de zwijgende ondersteuning van zijn dorpsgenoten voor de activiteiten van anderen. Twee weken voor het einde van de oorlog dreigde alles nog mis te lopen Luitjen Mulder, de commandant van de BS hier ter plaatse, werd gearresteerd en alle leden van de verzetsgroep doken onder. Er gebeurde echter verder niets, want de martelingen van de Duitsers brachten de commandant niet tot verraad - als men doorslaan onder dergelijke omstandigheden tenminste zo mag noemen - van zijn mensen.

De groep kwam weer te voorschijn uit de schuilplaatsen en op 17 april 1945 waren dat een van de eerste beelden die ons nu nog zo duidelijk voor ogen staan: de mannen van de BS in hun blauwe overalls en met de banden met opschrift: Oranje-NBS om de mouwen daarbij, hoe was het mogelijk.. de wapens die we de laatste vijf jaar alleen in handen van de Duitsers hadden gezien hingen nu aan de schouders van bekende jongemannen uit Lemmer en omgeving.

Strijd nog niet voorbij.

Zowel De Haan als zijn vriend Busscher, willen het nu aan hen toegekende Verzets-herdenkingskruis niet alleen zien als een erkenning van hun verzetsdaden, maar ook als een teken van strijd tegen het hedendaagse fascisme en racisme. Zij beschouwen de strijd uit het verleden nog niet als beëindigd, maar als doorlopend tot in onze dagen, nu zij in de ontwikkeling van de Centrumpartij een opleving zien van de kwalijke zaken, waar zij tegen gestreden hebben en een herhaling van wat er in de dertiger jaren in Europa aan de hand was. De Haan heeft vertrouwen in de jeugd van nu, die geleerd heeft zich door demonstraties en discussies te weer te stellen tegen dit soort bedreigingen.

Door: Johannes de Vries.