Lieuwe Hansma, geboren op 26 augustus 1911 te Eestrum, overleden op 22 april 2005 te Giekerk, zoon van Willem Tjebbes Hansma en Jantje Boonstra. Gehuwd met Johanna Anna Nicolai. Tijdens de oorlog woonde het gezin in Zwagerveen en Kollumerzwaag

Lieuwe Hansma

Het Verzet

Lieuwe Hansma behoorde in de oorlog tot de sabotageploeg van Zwagerveen en heeft aan verschillende acties deelgenomen.

Eén van de acties was het ontvreemden van de koffie, thee en tabaksvoorraden welke opgeslagen lagen bij Spijkerman in Kollum. Toen deze voorraden werden “opgehaald” lagen de bewoners van het pand al in bed. Men heeft hen te verstaan gegeven dat ze rustig konden blijven liggen zodat ze als ze de ogen dicht hielden ook niets behoefden te zien. En zo geschiedde. De Duitsers hebben ze verteld, dat ze niets hadden gezien en ook niets gemerkt. De voorraden bleven in Kollum bij Sjirk Bosgraaf tegenover en werden daar ingemetseld rond een schoorsteen. Na de bevrijding lag het nog precies zo als men het toen had achtergelaten.

Op 11 april 1945 kwam de sabotageploeg openlijk in actie. Bij Zandbulten werd een gedeelte van de spoorlijn opgeblazen terwijl op 12 april de telefoonlijn langs het spoor werd vernield. De draden werden door Lieuwe Hansma en een medelid midden in een vijver in het bos verzonken.

Op vrijdagmiddag 13 april 1945 kregen de groepen opdracht zich om 10 uur ‘s- avonds te verzamelen op de boerderij van de familie K. de Groot, een paar honderd meter vanaf de Mûntsewei tussen Veenklooster en Huisternoord. Hiervan uit gingen ze via Oudwoude en de Wouddijk naar de boerderij, onmiddellijk ten westen van het bruggetje bij Kollumer Oudzijl, waar de heer P. Bakker woonde. De wapens werden hier van munitie voorzien, maar door een ongelukkige handeling schoot één van leden dwars door het rieten dak van de boerderij. Consternatie volgde! Gelukkig had het geen kwalijke gevolgen.

De groep uit Zwagerveen en de sabotagegroep krijgen opdracht de brug van de zuidelijke kant via de dijk te benaderen. Via een prikkeldraadversperring bij de brug, waarin ze ruimte wisten te maken, kwamen ze dichterbij de brugwachterswoning die ze bij verrassing moesten bezetten. De andere groepen uit Oudwoude en Munnekenzijl zouden de woning vanaf de noordelijke kant benaderen, zodat de aanwezige Duitsers tussen twee “vuren” in kwamen te zitten. Het mislukte!

Een schot aan de noordkant weerklonk zodat de Duitsers werden gealarmeerd en waardoor hun plan in duigen viel. Een vuurgevecht brak uit. Dat de wapens niet allemaal werkten ervoer de brenschutter, die zijn bren maar niet “aan de praat” kreeg. Eén van de vooruit gezonden mannen kreeg een schotwond in zijn arm zodat de commandant bevel gaf zich terug te trekken. De boerderij van veehouder Sjoerd Kuitert werd hun basis waar zich terugtrokken, zo nodig zouden ze deze tot het uiterste verdedigen.

Dit bleek niet nodig te zijn, men vernam, dat de Duitsers zich terug getrokken hadden bij de Zijl. Na schermutselingen met Duitsers welke zich terug trokken bleek het inderdaad het geval te zijn. Helaas viel het eerste slachtoffer op zaterdagmiddag 15 april. De 32 jarige Pieter Postma. Hij werd dodelijk getroffen door een schot in zijn buik aan de Soensterdijk toen men streed tegen de terugtrekkende bezetters die langs deze weg naar het westen trachtten weg te komen. Hij behoorde, eveneens als Lieuwe Hansma die samen met hem vocht, tot de sabotageploeg. Na dit incident brak men de posten bij de dijk op en concentreerde men zich op Dokkumer Nieuwe Zijlen.

In een later gevecht opnieuw bij de Soensterdijk met vluchtende Duitsers bleken opnieuw twee mannen van de N.B.S. dodelijk te zijn getroffen. De 36 jarige reserveofficier Gerrit Bleeker en de 42 jarige Jacob de Graaf uit Kollumerpomp. Het laatste slachtoffer was de 25 jarige Heine de Bruin uit Oudwoude die dodelijk werd getroffen toen men op twee Duitse wagens stuitte die men voor Canadezen aanzag.  Door dezelfde Duitsers die verder vluchtten werd ook nog een burger de 30 jarige A. Kootstra uit Zwagerveen bij de hoek tussen Kollum en Oudwoude dodelijk getroffen. Vijf jonge levens die werden verwoest.

Op 15 april 1950 werd een monument onthuld ter gedachtenis aan de strijd, die in het bijzonder bij de Soensterdijk werd geleverd.

De oorkonde is ingemetseld achter de plaat in de sokkel van het monument.
(De getoonde oorkonde was van de verzetsstrijder Lieuwe Hansma)

Door