Jan Herder, Friese boer, timmerman, communist, politicus en publicist, geboren op 16 november 1889 te Appelscha, overleden op  7 maart 1978 te Heerenveen, zoon van Wiebe Karstes Herder en Sjouwkje Sierds de Vos. Gehuwd met Antje Zwart.

Jan Herder

Op aandringen van de Friese communist Gerrit Roorda, was Herder eind jaren twintig lid geworden van de Communistische Partij Holland, de voorloper van de Communistische Partij van Nederland (CPN). Gezien zijn achtergrond en omstandigheden (boer, veertig jaar, hervormd) een opmerkelijke stap. Na zijn faillissement kwam Herder terecht in de werkverschaffing. Hij leidde een staking tegen de lage lonen en werd daarvoor gestraft met solitaire -dat wil zeggen niet meer in groepsverband- arbeid.

In 1935 werd hij verkozen in de gemeenteraad van Ooststellingwerf. Als raadslid maakte hij zich sterk voor maatregelen om de positie van armen, arbeiders, kleine boeren en middenstanders te verbeteren, zowel in praktische zin (bijvoorbeeld door te ijveren voor het bouwen van betaalbare woningen) als in ideologische zin (vrij demonstratierecht). In dezelfde periode trad hij toe tot het landelijk bestuur van de CPN en werd vrijgestelde voor de partij.
Als partijbestuurder trok Herder het land in voor het Agrarisch Bureau van de partij, om boeren en tuinders te

organiseren en te mobiliseren tegen het ontoereikende land- en tuinbouwbeleid. Zijn ideeën over de noodzaak van dit werk kon hij uiteenzetten in een toespraak voor de Comintern, bij een twee maanden durend bezoek aan de Sovjet-Unie in de winter van 1937-1938.

Na de Duitse inval werd Herder actief in het opzetten en verspreiden van een parallelkrant van De Waarheid in de noordelijke provincies: Het Noorderlicht. De groep rond dit periodiek werd eind 1941 opgerold. De meeste medewerkers kwamen om in concentratiekampen. Herder kon onderduiken in de Haarlemmermeer, maar werd begin 1944 alsnog gearresteerd en geïnterneerd in kamp Amersfoort. Dolle Dinsdag (5 september 1944) kwam hij vrij en dook opnieuw onder. Tot het eind van de oorlog wist hij uit handen van de bezetter te blijven.

nl.wikipedia.org