|    1   |    2   |    3   |    4   |

Turfland.

Zoals staat te lezen bevonden zich op het terrein ook twee turfschuren. De één wat groter dan de andere. De schuren waren in vakken verdeeld en werden aan derden verhuurd. De kleinste van de twee stond tegen de Zijlroede en werd in de beschrijving `Lemmer om 1880 hinne` van M. Zeilstra Sr, nog genoemd als het steenkolenhok van Woudstra.

Het omringende land werd het tweede stuk Turfland genoemd, volgens het floreenkohier van 1758 liggende tussen de Zijlroede en de Zeedijk, volgens deze bron liep het eerste stuk van de informe. - een doodlopend stuk water tussen het oude gemeentehuis en de Ned. Herv. kerk. haaks op de Gedempte Gracht en later wel het dode gat genoemd tot aan de sloot bij Fedde Sybrens hellinggat. Bedoeld wordt de helling, die lag naast het pand van Gaastra, waar nu de Flevostraat begint. Dit eerste stuk Turfland is nu de Kortestreek'

In het bevolkingsregister van 1850 staat het gezin van Jelle de Jong dan ook aangegeven als wonend in huis nummer 153 ´op het Turfland´. De percelen hadden een gezamenlijke grootte van bijna vijf bunder en waren te bereiken via een draai (kleine houten draaibrug)

Reenkolk (Steenkolk)

De waterpartij is het restant van de oude Reenkolk (Steenkolk) met de nog voor een deel in takt zijnde verbinding tussen deze kolk en de Zijlroede. Op de kaart van Schotanus/Halma (1718) is deze kolk goed aangegeven. >>>>

(Het Steenland is alhier vergraven lopend uit de Kolk tot aen de 'Hop, de Zeedijk ten zuiden de Sijlroede ten noorden, (F 1748) Een stukje land lopende van de Engwirder kolk tot aan de Steen-kolk het Turfland genaamt. (F 1748)

• Eigenaars van het Turfland lopende van de inform tot aan de sloot bij Fedde Bijbrens hellinggat, (F 1748)
• Eigenaars van het tweede stuk van het Turfland lopende van de dray tot aan de scheidsloot agter het hof en dus van de Zylroede tot aan de Zeedijk, (F 1748)
• It earste Turflân roun fan it lytse kampearterrein nei de jachthaven.
• It twade fan de Herfoarmde Tsjerke nei Flevobrêge, de Koartestreek hiet doe dus Turflân.
• It tredde stik Turflân fan it lytse kampearterrein nei de Pottebakkerssteech.)

Datum ?: Dit beeld, zo rond de vijftiger jaren, is met uitzondering van het brugje, geheel verdwenen. Inmiddels zijn er negen woningen gekomen met daarachter nog een aantal woningen, waar tussen een straat is aangelegd, die nu met Villa Novalaan wordt aangeduid, welke naam is ontleend aan de boerderij rechts op de tekening.

Het huis vooraan werd bewoond door twee gezinnen en achter de schutting was de moestuin van Siebe-Nieske, waaruit de groenten in Lemmer werden uitgevent. De voormalige zeilvereniging W.S.L. had onder de bomen z'n eerste aanlegsteiger, doch dat werd een flop, want teeraanslag van de gasfabriek deed de handel snel verhuizen.

Een foto van de andere kant van het woongedeelte van Villa Nova. Een exact spiegelbeeld van het dichtgemetselde raam en het stucwerk langs de gevel.

"Zuid Friesland dd 17-3-1987" Villa Nova en haar geschiedenis.

Door Jelle de Jong: In de jaren zestig van de vorige eeuw stichten de wethouder en koopman Siemen Wiegers Visser (1795-1862) en zijn zoon Jan Siemens Visser (1825-1908), die zeilmaker was, op deze plaats Villa Nova.

De boerderij werd gebouwd van een vroeger huis met schuur op het grondgebied van een vroeger huis met schuur, dat een familie De Jong, tot boerderij had gediend. Dit stond meer in westelijke richting. Het gaat hier om een gebied, dat tegenwoordig wordt begrensd door in het noorden de Zijlroede, in het westen de gemeentelijke jachthaven, in het zuiden de zeedijk (strand) en in het oosten door een denkbeeldige scheidslijn die ligt juist tegenover de werkplaats van Sj. van Brug aan de overkant van de Zijlroede.

Oude boerderij genaamd 'de kalkovens'

In 1859 kocht Siemen Wiegers Visser daartoe deze percelen land met de oude boerderij en twee turfschepen van Jelle de Jong (1823-1882) die boer was op deze plaats.

In de koopakte is het geheel als volgt omschreven:

De naam van de boerderij intrigeert. Blijkbaar werd hier vroeger het bedrijf van de kalkbranderij uitgeoefend (belastingboeken op floreenrente) van 1748 worden deze kalkovens reeds genoemd. Kalkovens waarin schelpen werden verhit tot ruim 1000°C. Het poeder dat overbleef was ongebluste kalk

Familie de Jong.

Rond 1818 had zich hier gevestigd het jonge gezin van Johannes Wiebes de Jong (1780-1859) In het gezin was opgenomen Johannes zijn moeder. Zij stierf op 1 augustus 1818. In de overlijdensakte staat vermeld: 'Geertje Botes, overleden op de Kalkovens te Lemmer, in het huis gemerkt W1 nummer 105.

Johannes Wiebes is de voorouder van tientallen huidige Lemster. Hij pachtte het boerderijtje eerst van Barre Stapert en A.J. Andreae (de families Stapert en Andreae waren aan elkaar verwant). In 1836 verkocht Barre Stapert het bedrijf voor f 1.800,- aan Yde de Haan (1800-1859) wijnhandelaar te Leeuwarden. Yde de Haan verkocht in 1852 de boerderij aan Jelle de Jong, een zoon van Johannes Wiebes.

Deze laatste was toen nog steeds gebruiker en heeft het pand tot aan zijn dood bewoond, de laatste jaren inwonende bij zijn zoon. Niet lang na de dood van zijn vader deed Jelle afstand van de twee turfschuren op het Turfland en het huis met schuur genaamd 'De Kalkovens' werden na aankoop door Siemen Wiegers Visser, afgebroken. Daarnaast werd het water van de oude Reenkolk gedempt en tot weiland aangemaakt. Volgens kadastrale gegevens heeft dit plaatst gevonden in de jaren 1866/67.

Daarna werd de nieuwe boerderij gebouwd, bijna recht tegenover de korenmolen aan de overkant van de Zijlroede (later werkplaats Sj. van Brug). Deze kreeg de toepasselijke naam 'Villa Nova' hetgeen betekent nieuw huis.

Foto van: Museum "Lemster Fiifgea" Op de foto twee van de meerdere molens die Lemmer rijk was. Vooraan het molentje dat vroeger in de buurt van de boerderij Villa Nova stond, op de plaats van het huidige Rijgersmapark. Op de achtergrond de korenmolen op het Turfland.

Bewoners Villa Nova.

De zeilmaker Jan Siemens Visser, verpachtte de nieuwe boerderij. Na zijn dood in 1908 werd de gemeente Lemsterland eigenaar. Van 1870 tot 1885 werd de boerenplaats bewoond door de uit Follega afkomstige Bouwe Hylkes Haagsma (geb. ‎16 dec 1839 te Lemmer, ovl. ‎14 aug 1905 te Lemmer‎, 65 jaar. Beroep(en): veehouder. Zoon van Hylke Bouwes Haagsma en Antje Jelles Drijfhout‏) en zijn vrouw Fokje Atzes de Jong (geb. 22 nov 1845 te Haskendijken, ovl. 22 nov 1935 te Lemmer) Hun zoon Jelle (geb. 14 aug 1884, ovl. 26 nov 1968) had later een boerderij aan de Lijnbaan (nu Aquatron)

In 1885 werd Gerben Berends Haven (geb. 18 aug 1842 te Idskenhuizen, ovl. 25 sept 1910 te Lemmer) zetboer op dit bedrijf. Zijn vrouw Trijntje Atzes de Jong (geb. 23 april 1843 ‎(gem. Haskerland‎) was een oudere zuster van de vorige boerin.

Gerben en Trijntje hadden drie dochters. De oudste Okje (geb. 10 juli 1871 te Doniawerstal, ovl. 23 mrt 1953 USA) is in 1893 geëmigreerd naar Grand Rapids (Noord Amerika) De tweede, Trijntje (geb. 26 sept 1876 te Idskenhuizen, ovl. 27 juni 1965 te Lemmer) was gehuwd met Renze Roelofs Hoekstra (*1881) de grootouders van de latere ondernemers Wopke en Frank Hoekstra. De jongste dochter was Korneliske (*1878) Zij was gehuwd met de timmerman Anne Dijkstra (*1862)

Na 1900 was pachter Joche(u)m Bakker (geb. op 18 jan 1863 te Lemmer) Hij woonde hier met zijn vrouw Martje Keulen (geb. op 1 mrt 1865 te Hemelumer Oldeferd) en zijn vijf kinderen Geert (geb. 8 juli 1893 te Lemmer) Jelle (geb. 18 jan 1897 te Lemmer) de tweeling Ynske en Hinkje (geb. op 28 juli 1898 te Lemmer) en Jan (*1901) In 1916 is dit gezin verhuisd naar de boerderij 'Kerkzicht' onder Kortezwaag.

Sinds 1916 bewoonde Folkert Hendriks Koopmans (geb. op 20 dec 1870 te Lemmer, ovl. op 21 mei 1967 te Lemmer. Gehuwd met Jantje Strampel, geb. op 15 februari 1868 te Lemmer, ovl. op 16 okt 1946 te Lemmer) en later zijn dochter Aukje (geb. op 1 mei 1904, overleden op 27 mrt 1998) met haar man Pieter Kortstra (geb. op 15 jan 1902, ovl. op 24 nov 1989)

Folkert Koopmans, moest in de eerste wereldoorlog wegens oorlogsomstandigheden zijn slagerij aan de Markt in Lemmer verlaten. Op Villa Nova, was hij naast boer ook slager.

1966: Twintig dieren dood bij Lemster boerderij uitgebrand.

Een felle brand heeft vanmorgen omstreeks half zeven de boerderij „Villa Nova" aan de Zijlroede te Lemmer finaal in de as gelegd. De bewoners konden zich — sommigen in nachtkleding — in veiligheid brengen. Ongeveer twintig stuks vee kwamen in de vlammen om. Vijftien dieren konden nog in veiligheid worden gebracht. In de boerderij woonden vier geslachten. De 97-jarige F. Koopmans en zijn dochter, gehuwd met G. Kortstra en van dat echtpaar weer de zoon P. Kortstra, met diens vrouw en tweejarig kind. In verband met de verjaardag — vandaag — van de heer Kortstra waren ook nog twee logés in huis.

De Zijlroede in 1880, naar het westen gezien. Aan het Turfland ligt een schip turf te lossen voor de pottenbakkerij. Voor de Roggemolen (of Korenmolen) staat het schiphuis van Sleeswijk. Hij was de enige die toen een boeier rijk was. Op de voorgrond is nog juist een deel van de walbeschoeiing te zien van de sloot die in het Waaigat uitmondde.

In 1867-1868 gebouwd ter vervanging verbrande voorganger, die weer een in 1857 verbrande molen verving. Deze molen was oorspronkelijk een mosterdmolen en sinds 1856 een korenmolen.

• Henk Bergh:  Aan de linker kant het huis van mijn Pake en Beppe met een grote groente tuin achter het stek. Verderop villa Nova aan de rechter kant de gasfabriek en de roggemolen op het Turfland. Botter was van Durk Bielsma (Mop) Na de molen kwam de CAF, toen machinefabriek van Sjoerd van Brug, nu machinefabriek Remacon.
• Fetsje Kortstra: Durk Mop, had zijn netten vaak over de schutting hangen of hij dan aan het boeten was of dat ze gereinigd moesten worden dat weet ik niet, ik was denk ik ook niet ouder dan een jaar of negen tien.
• Kor de Jong: De  woonboot was van Germ Bootsma.

Op deze foto zien we de molen 'Korenmolen De Hoop' op de achtergrond van een opname van de trambrug over de Zijlroede (De brug werd in 1900 aangelegd toen de tramverbinding met Joure tot stand kwam. Deze tramlijn is jaren geleden opgeheven en de brug werd in het voorjaar van 1972 uit het vaarwater weggeruimd) Geheel rechts zien we het woninkje van de familie Solkema die hier als brugwachter optrad. Dit was ook de eerste halte op weg naar Joure. Mensen van Turfland en omgeving konden zo dicht bij huis de tram nog pakken om dicht bij huis uitstappen. Het gebeurde ook wel eens dat Evert de Vries, nog in de tram aan het venten was met ijs. Dan stapte hij bij deze halte weer uit en liep terug naar het station waar de ijskar nog stond bij de aanlegplaats van de boot.

De molen die even voorbij de vroegere gasfabriek stond. Officieel 'Korenmolen De Hoop', in de volksmond 'De Roggemole'. We zien hem hier op de achtergrond. Helemaal was de woning van Hendrik Kok, postbode, brugwachter en geitenhouder. Dan de trambrug over de Zijlroede, aangelegd als schakel in de tramverbinding met Joure. In 1972 werd deze niet meer gebruikte brug opgeruimd. Het huisje rechts was een halteplaats voor de tram. Bewoond door een Solkema die ook een betrekking bij de tram had.

03-07-1914: Onweder. Te Lemmer woei tijdens het onweer van Donderdag een storm, waardoor, de N. R. C. meldt, dat een goederenwagon van het tramstation-emplacement op drift geraakte en in de openstaande brug over de Zijlroede stortte. De tramdienst Lemmer—Joure werd gestremd.

• Leeuwke Bootsma: Vermoedelijk is de foto genomen vanaf de Langestreek. De woning rechts lijkt veel op de trambrugwachters woning met het bijbehorende wachthuisje. Links zijn dan de gebouwen van de gasfabriek.