Amsterdam, De Ruyterkade met salonboten van links naar rechts: KONINGIN WILHELMINA, ZAANDAM I, FRIESLAND en PRINS VAN ORANJE, circa 1910.

Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij, Amsterdam.

Leonard de Vijver, koopman en boekhouder bij verschillende scheepvaartondernemingen in Amsterdam, vroeg in de zomer van 1823 een concessie aan voor een stoombootdienst tussen Amsterdam en Harlingen.

Hij bestelde direct twee stoomboten, maar voordat hij deze kon exploiteren, overleed hij. Een van zijn geldschieters, de Amsterdamse industrieel Paul van Vlissingen, nam de leiding van de rederij op zich. Samen met D. B. Liedermooy, eigenaar van een steenkapperij te Nieuwendam, vroeg hij concessies aan voor geregelde stoombootdiensten van Amsterdam naar Zaandam, Den Helder, Harderwijk, Elburg, Kampen, Zwartsluis, Hasselt, Zwolle, Hamburg en Londen.

De dienst Amsterdam-Harlingen namen zij over. Met steun van een aantal kapitaalkrachtige Amsterdammers richtten zij op 8 mei 1825 de Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij op, met een kapitaal van ƒ500.000,-. Koning Willem 1 nam hierin deel met 25 aandelen van f1000,—, De rederij kreeg de concessies voor de lijnen naar de Zuiderzeehavens en de beide buitenlandse bestemmingen.

Voor deze laatste wilde zij een tweetal stoomschepen, geschikt voor vervoer van goederen en passagiers, in de vaart brengen. Gemakkelijk kreeg zij deze vergunning niet, omdat het Amsterdamse stadsbestuur bezwaar had gemaakt: de gevestigde beurtveren hadden een goed bestaan en zouden te gronde gaan bij de opkomst van de stoomvaart.

Erg succesvol werd de rederij niet; er is nooit meer dan 2½ % dividend uitbetaald. Wegens ziekte legde Paul van Vlissingen in 1853 zijn functie neer: hij werd opgevolgd door zijn schoonzoon. Daarna ging het snel achteruit met de rederij: stuk voor stuk werden de lijnen opgeheven totdat alleen de diensten Amsterdam-Hamburg en Rotterdam-Duinkerken overbleven. Deze beide lijnen werden in 1877 verkocht aan de firma P. A. van Es & CO te Rotterdam.

De dienst op Duinkerken verkocht hij aan Joh. Ooms Jzn te Rotterdam, die er tot 1881 opvoer. De Hamburgse dienst zette hij zelf tot kort voor de tweede wereldoorlog voort. De drie stoomschepen, WILLEM DE EERSTE, AMSTERDAM en STOOMVAART bleven in dienst tot respectievelijk 1885, 1893 en 1898.

DE ONDERNEMING

Type: Houten raderstoomboot voor passagiers en goederen. Eigenaar: Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij, Amsterdam.
Bouwjaar: 1822
Aangekocht: (1): 1825; (2): 1835
Afgevoerd: (1): 1833; (2): 1852
Werf: Gebouwd te Dover.
Lengte over alles: 22, 90 m (herleid naar Engelse maten)
Breed over hoofdspant: 4,80 m (herleid naar Engelse maten)
Hol: 2,60 m (herleid naar Engelse maten)
Waterverplaatsing: 80 Engelse tonnen; 40 Nederlandse tonnen.

Machine: twee 1 cilinder balans machines.
Aantal pk: 2 x 18 npk
Gebouwd door: Henry Maudslay, Londen.

Ketel: 2, naast elkaar, achter de machines.
Type: Kistketels
Raderen met vaste houten borden.

Bijzonderheden: Gebouwd voor een onbekende rederij; zij voer onder de naam MONARCH. Gekocht in 1825 en herdoopt in DE ONDERNEMING. Zij was bestemd voor een passagiers- en goederendienst op de Oostzee. Vanaf 1831 voer zij als sleepboot bij Riga; zij werd toen vernoemd naar de Russische minister van financiën: GRAAF CANCRIN.

Het schip keerde begin 1833 naar Amsterdam terug. Op 29 april 1833 werd zij verkocht aan Diedrich Georg te Rustringesiel voor f 10.000,—. Zij werd waarschijnlijk niet herdoopt. In 1835 weer gekocht door de Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij en herdoopt in PRINSES VAN ORANJE. Afgevoerd voor sloop in 1852.

DE BEURS VAN AMSTERDAM, 1826

DE BEURS VAN AMSTERDAM

Type: Houten raderstoomboot voor passagiers en goederen. Eigenaar: Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij Amsterdam.
Bouwjaar: 1826
Afgevoerd: 1839
Werf: Werf het Roopaard, Corn. van Swieten, Amsterdam.
Lengte over alles: 40,30 el (Nederlands)
Breed over hoofdspanf. 5,73 el
Hol: 3,43 el
Laadvermogen: 301 ton.

Machine: twee 1 cilinder balans machines.
Aantal pk: 120 npk
Gebouwd door: Henry Maudslay, Londen.

Ketel: 1, achter de machine
Gebouwd door: Henry Maudslay, Londen.
Raderen met vaste houten borden.

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Amsterdam- Londen. Het schip werd op 10 juni 1839 uit de hand verkocht aan de firma Wurfbain & Co te Hamburg voor een dienst op Helgoland.

De Stoomvaart.

Type: IJzeren raderstoomboot voor passagiers en goederen. Eigenaar: Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij Amsterdam.
Bouwjaar: 1849
Afgevoerd: 1877

Machine: twee 1 cyclinder balans machines, ex DE BEURS VAN AMSTERDAM.
Aantal pk: 120 npk
Gebouwd door: Henry Maudslay, Londen.

Ketel (1): 2, naast elkaar, achter de machines
Type: Kistketels

Ketel (2): 2 nieuwe ketels in 1860
Type: Kistketel
Gebouwd door: Paul van Vlissingen & Dudok van Heel, Amsterdam

.Ketel (3): 2 nieuwe ketels in 1866
Type: Kistketel
Stoomdruk: 1,4 atm
Verwarmend oppervlak: 2 x 90 m2
Gebouwd door: Paul van Vlissingen & Dudok van Heel, Amsterdam.

Ketel (4): nieuwe ketel in 1879
Type: Hogedrukketel.
Stoomdruk: 4,13 atm
Verwarmend oppervlak: 121 m2
Gebouwd door: J. Empson & Co, Hamburg.
Raderen met vaste houten borden.

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Amsterdam- Hamburg. In 1877 werd zij verkocht aan P. A. van Es & Co te Rotterdam.
Het schip werd in 1898 naar Noorwegen verkocht.

DE STOOMVAART, 1849