Hoorn, de Veermanskade met het stoomschip VEREENIGING.

Hoornsche Stoomboot Maatschappij.

De firma Horjus & Co te Hoorn richtte de N.V. Hoornsche Stoomboot Maatschappij op om een dienst op Amsterdam te exploiteren. In 1870 bracht zij het nieuwgebouwde raderstoomschip STAD HOORN in de vaart, dat ruimte bood aan 60 passagiers en vracht.

De dienst werd dagelijks uitgevoerd en kostte in de 1ste klas salon f 1,- en in de 2de klas salon f o,6o. Kennelijk voldeed dit schip niet, want het werd na ongeveer een jaar verkocht en vervangen door een ander schip, dat ook de naam STAD HOORN kreeg.

Vanaf de Veermanskade — het vertrek- en aankomstpunt van de 'Hoornse boot' — werd in 1883 een stoomtramlijn aangelegd, die een eindpunt in Enkhuizen zou krijgen. Verder dan de uitspanning De Nadorst bij Westerblokker is deze tramlijn nooit aangelegd. Tot 1 december 1884 lag daar het eindpunt.

Van 1888 tot 1918 onderhield een paardentram de verbinding tussen Hoorn en Enkhuizen. De dienst op Amsterdam voldeed aan de verwachtingen, zozeer zelfs dat in 1889 een nieuw schip in dienst werd gesteld: het schroefstoomschip MR. W. K. BARON VAN DEDEM, genoemd naar de toenmalige burgemeester van Hoorn. De capaciteit bedroeg 300 passagiers en het schip bezat een laadvermogen voor vracht van 81 ton.

Twee jaar later werd er een derde schip aan de vloot toegevoegd: het schroefstoomschip DE VERENIGING met een accommodatie van 275 passagiers en een laadvermogen van 73 ton goederen. De reis met deze schepen naar Amsterdam duurde ongeveer drie uur. In de Oranjesluizen bij Amsterdam maakten sommige passagiers van de gelegenheid gebruik over te stappen op de boot naar Harderwijk of Kampen.

In 1945 werd DE VERENIGING verkocht om gesloopt te worden. Na de tweede wereldoorlog heeft de bootdienst nog korte tijd bestaan. Het laatste stoomschip - DE BARON VAN DEDEM - werd in 1948 naar Rotterdam verkocht.

STAD HOORN

Type: IJzeren raderstoomschip voor passagiers en goederen. Eigenaar: Hoornsche Stoomboot Maatschappij, Hoorn
Bouwjaar: 1870
Afgevoerd: omstreeks 1871
Werf: D. Goedkoop Jr., Werf't Kromhout, Amsterdam.

Machine: 2 cilinder lagedruk machine
Aantal pk: 60 npk
Gebouwd door: Paul van Vlissingen & Dudok van Heel, Amsterdam.

Ketel (1): 1, achter de machine
Type: Kistketel
Stoomdruk: 1,4 atm
Verwarmend oppervlak: 120 m2
Gebouwd door: Paul van Vlissingen & Dudok van Heel, Amsterdam.

Ketel (2): Nieuwe ketel in 1879
Type: Kistketel
Stoomdruk: 1,5 atm
Verwarmend oppervlak: 90 m2
Gebouwd door: Suyver & Jonker, Amsterdam.
Raderen met beweegbare houten borden

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Hoorn- Amsterdam. Zij werd in 1870 of 1871 verkocht aan B. D. van Rietschoten & P. Thomson te Rotterdam en herdoopt in MERCURIUS. In 1871 verkocht aan Lenders & Co te Rotterdam.

BARON VAN DEDEM

Type: Stalen stoomschip voor passagiers en goederen. Eigenaar: Hoornsche Stoomboot Maatschappij, Hoorn
Bouwjaar: 1889
Afgevoerd: 1950
Werf: Boon, Molema & de Cock, Hoogezand.
Lengte over alles: 36,48 m
Lengte tussen de loodlijnen: 35 m
Breed over hoofdspant: 5,80 m
Waterverplaatsing: 72,85 ton
Laadvermogen: 120,76 ton, na hermeting, 128 ton

Machine: 2 cilinder diagonale compound machine.
Aantal pk: 3 5 epk
Gebouwd door: Boon, Molema & de Cock, Hoogezand.

Ketel (1): 1, voor de machine
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 6,2 atm
Verwarmend oppervlak: 54 m2
Gebouwd door: Boon, Molema & de Cock, Hoogezand.

Ketel (2): Nieuwe ketel in 1907
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 8,26 atm
Verwarmend oppervlak: 54 m2
Gebouwd door: H. & J. Suyver, Amsterdam, no. 740

Ketel (3): Nieuwe ketel in 1930
Type: Schotse ketel
Verwarmend oppervlak: 43 m2

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Hoorn- Amsterdam. Op 4 juli 1950 verkocht aan Corn. Swemmer te Rotterdam en herdoopt in JAVRE V. Op 5 juli 1953 verkocht aan H. Slemman,J. van der Ent & C.&P. Swemmer te Rotterdam.

Abe van Duinen, scheeps- en werktuigbouwkundige, maakt ook scheepsontwerpen, vertelt: Bijlsma in Wartena, thans in Lemmer, heeft in 1985 een zeer veel besproken Oceaangaande viskotter naar zijn ontwerp gemaakt. De hele Nederlandse pers heeft er aandacht aan gewijd en het scheepje haalde driemaal de wereld vakpers. zo kon Abe inzake schepen de volgende opmerking mailen:

(Het gewicht van het schip + laadvermogen = waterverplaatsing.

Baron van Dedem.

Waterverplaatsing 72,85 ton

Laadvermogen 120,76 ton na hermeting 128 ton.)

Dat kan niet, meer laadvermogen dan waterverplaatsing.

Het schip zal waarschijnlijk zijn 72,85 Brt. Bruto register ton zijn geweest. 1 Brt. = 2,83 metrische ton.

Dat is dan 206,1655 metrische tonnen waterverplaatsing.

Het scheepsgewicht is dan 206,1655 – 120,76 = 85,4055 ton. Dat lijkt reëel.

In vakkringen noemen we een kistketel een kofferketel. Een lagedruk ketel is geen type ketel maar een soort. Een waterpijp ketel is ook dubieus. Een type lage-drukketel en een type waterpijpketel kan wel. Lagedruk en waterpijp ketels heb je in meerdere types. Heb er de gids voor machinisten nog even op na gekeken van 1907.

STAD HOORN, 187O

BARON VAN DEDEM, 1889.