De Oranjesluizen in 1984 (Foto Stadsarchief Amsterdam)

De Oranjesluizen

Als jong meisje woonde ik aan de rand van Amsterdam Oost en ik was vaak bij de Oranjesluizen te vinden. Om er te komen fietste ik over de Schellingwouderbrug.
Hoog boven het landschap keek ik uit over het IJsselmeer en zag de schepen naar de sluis opvaren. Daar was de Lemmerboot, aan de vorm herkende ik al uit de verte dat het de “Jan Nieveen” was, waarmee ik in de vakantie naar mijn moeders familie in Lemmer voer.
Ik wilde op tijd bij de sluis zijn en torste mijn fiets in zo'n enge fietsgleuf de trappen af, bang om met fiets en al naar beneden te duvelen.
Maar meestal fietste ik langs de IJ-dijk zo snel ik kon naar de sluizen. Rechts de oude militaire barakken, links de oever van het Amsterdam-Rijnkanaal: ruig grasland en hoog opgroeiend riet, de plek voor vissers, vrijende paartjes en gluurders.

En dan was ik bij de sluizen, enorme deuren met daarop de houten loopbruggen. Een ervan had dubbele leuningen. Daarover durfde ik met mijn fiets aan de hand wel over te steken naar het verwaarloosde stoomgemaal met de smalle ruitjes, vuil en sommige ingegooid.
Er was van alles te zien: sleepboten, een enkel plezierjachtje en vrachtschepen, waarop de was hing te wapperen, de schippersvrouw net zo behendig met het roer als haar man.
De sluiswachters draaiden aan de lieren om de deuren te bedienen, soms moest er een lange pikhaak aan te pas komen voor een extra duwtje. De sluismeester gaf aanwijzingen, hij bepaalde hoe en waar werd afgemeerd en hij hield het klompje op.

De Lemmerboot lag langszij. Nieuwsgierig bekeek ik de passagiers aan de reling, misschien was er een bekende bij, mijn hart maakte een sprongetje bij het horen van de Friese taal.
Soms gingen er manden met vis van boord, er werd gehandeld en onderhandeld en natuurlijk stonden de beste stuurlui ook hier aan wal: oude mannen en dagjesmensen.
Dan zetten de schepen koers richting het IJ. Ik keek de Jan Nieveen na zolang ik kon en over de sluisdeuren liep ik naar de overkant. Ik passeerde de sluiswachterswoningen en fietste over de smalle zeedijk langs de vissershuisjes naar Schellingwoude.

Anneke Koehof ©

Visverkoop bij de boot naar Lemmer, vlak bij de Oranjesluizen. Bron foto

Mijn geliefde Jan Nieveen.

Dit is de (nacht)boot naar Lemmer. De ligplaats was op de De Ruyterkade, achter het C.S. Daarvandaan voer het schip via de Oranjesluizen naar Lemmer.