Jan de Blaauw, met zijn 2e vrouw Hielkje Meijer en zoon Lieuwe.

 Jan de Blaauw en Hielkje Meijer op late leeftijd (ca.1930)

Jan de Blaauw, is geboren in 1852 en overleden op 1 april 1932. Zijn vrouw was vrijwel van dezelfde leeftijd en zij kwam uit Wolvega. Lieuwe, was hun jongste zoon. Het gezin de Blaauw, woonde in de Schans (zie kruisje op de foto)., naast kruidenier Joost de Vries, later Bönditti.

Woning fam. de Blaauw in de Schans.

Ik heb Jan, niet gekend toen hij zelf nog viste, want toen was hij al een oude man en ik nog een jongen. Hij was niet groot van postuur, maar een "dreech kereltsje" zouden ze in Lemmer zeggen. Hij was van nature een vrij ernstige man, had wel ondernemingsgeest en was een goed visserman.

Jan de Blaauw sr. in de tijd dat hij nog viste (zittend linksonder met armen over elkaar).

Ik weet het niet zeker, maar ik denk dat de houten aak de LE 65 zijn eerste schip was. Hij was waarschijnlijk ook wel fuikenvisser, want zijn zoons hebben daar later ook wel mee gevist. Dat werd dan gedaan bij het Hondenest en op het Kooizand, dat is tussen de Hoek van de Ven en Enkhuizen. Het zal ongeveer 1913 zijn geweest, in het laatst van februari tijdens het haringvissen.

Het was stormweer uit het Oosten en bitterkoud, de hele vloot was in de haven gebleven. Alleen de jongens van Jan de Blaauw, waren naar zee gegaan. De oude Jan, stond altijd aan de haven als de jongens binnenkwamen. Al was het bitterkoud, Jan wachtte en ging niet naar huis. Ik stond alleen bij hem bij het "Skiethuske" toen nog op het west-einde van de haven. Door het stormachtige weer was het water grotendeels weggewaaid, door die mooie gelegenheid stroomde de spuisluizen ook nog, die stonden toen op de plaats waar nu de Riensluis is. De dam aan de overkant leek nu te bestaan uit twee dammen en in de haven was nog maar een stromend slootje overgebleven.

De jongens de Blaauw, lagen altijd midden in de haven, en moesten toen ze binnenkwamen tegen stroom en wind in laveren, wat natuurlijk heel moeilijk ging. Na veel moeite kwamen ze aan het eind van de remming. De oude Jan, doet zijn handen aan de zijkant van zijn mond en begint te brullen, bij het "skiethuske", bij het "skiethuske", daar moesten ze bij uitzondering gaan liggen. Ze hadden ook nog maar weinig haring in de beug. De andere dag was het weer alweer beter, en met die kou bleven de haringen toch wel goed, het werd dan een dubbel schot, zoals dat genoemd werd als de beug twee dagen in zee stond.

We gaan nu weer even terug in de tijd, naar 1907... Jan de Blaauw, zijn zonen werden groter, en Jan wilde er wel een tweede aak bij hebben. Op 10 juli 1907 gaf hij opdracht aan de Gebr. de Boer, om een grote Lemsteraak voor hem te bouwen. Het zou de grootste van de vloot worden. Ik denk zo'n 50 voet, in maart 1908 werd hij afgeleverd. Het was een mooi schip. Maar erg groot voor de Lemsterhaven. De wind waaide driekwart van het jaar uit het zuidwesten of westen, dan moest er altijd de haven uitgelaveerd worden.

De eerste LE8 van 50 voet.

Bij het haring of ansjovisvissen, zat er nog een grote vlet achteraan. Nee alles was te zwaar, grote zwaarden en zeilen en alles moest in die tijd met de handen gebeuren, dat ze kregen er in 1912 waarschijnlijk genoeg van. Want op 24 december 1912 ging Jan, weer naar de Gebr. de Boer, om een wat slankere aak te bestellen. De tweede LE 8 kwam in 1913 klaar. Dat was een mooi schip was 45 voet lang en was handzamer.

De tweede LE8 van 45 voet met aan boord Gerrit en Andries de Blaauw.

De tweede LE8 (45-voet). Naast het vissen was er nog tijd om met de familie te recreëren (foto 1924). V.l.n.r: Fokje de Blaauw, Roelofje de Blaauw, Hielkje de Blaauw-Meijer, Aaltje de Blaauw, kleine jongen Jan de Vries (zoon van Aaltje),Gerrit de Blaauw, Jan de Blaauw jr.?, Lieuwe de Blaauw en Andries de Blaauw.

De grote LE 8 werd verkocht aan Lub Bakker, uit Urk, ik heb hem later nog wel eens in Lemmer gezien, als Lub Bakker passagiers aan boord had voor de pleziervaart, iets wat je in die tijd niet veel zag.

Een Enkhuizer, had in die tijd ook een mooie aak, die hij verhuurde, maar die had een roef, de eigenaar hete Goos. Hij had een kruidenierswinkel in de haven van Enkhuizen, waar de Lemsters vissers in de ansjovis tijd hun inkopen deden. Zoon Gerrit, is vermoedelijk in 1913 getrouwd met Jeltje Wagter, uit Wolvega, en is in datzelfde jaar voor eigen rekening begonnen te vissen met een mooie aak, ook gebouwd door de Gebr. de Boer, de LE 67 45 voet lang, kon wat zeilen betreft goed meekomen. Ik heb ze nooit anders gekend als woonachtig aan de Visserburen. De oudste zoon Jan, was in die tijd schipper op de LE 65. Andries, was in die tijd de schipper op de LE 8 met zijn broer Lieuwe.

Gerrit de Blaauw, Lemmer, opdrachtgever van de LE 67.

Verder werden de bemanningen aangevuld met knechten. Gerrit en Andries, waren tweelingbroers, maar leken niet veel op elkaar. Als je het wist kon je wel zien dat het broers waren, maar hun naturen hadden wel veel punten van overeenkomst.

Andries de Blaauw schipper van oa. de (eerste?) LE 8

Gerrit en Andries de Blaauw op de Lijnbaan met neef Jan de Vries (foto 1946)

Jongste zoon Lieuwe, was getrouwd met Tjitske Brandsma.

Tjitske Brandsma

Hun zoon Jan (jr/jr), met zijn vrouw (Jette), een nicht van mij, komen een enkele keer bij ons, soms op doorreis naar tante Antje, in Purmerend. Ze hadden het een keer over Ome Willem en Tante Aaltje., in Purmerend. Ze hadden het een keer over Ome Willem en Tante Aaltje

Willem de Vries en Aaltje de Blaauw Opname (1912)

En wat bleek, Willem was een zoon van Koenraad de Vries en Akke Zijlstra (zie elders op de website Spanvis), waar ik al eerder over heb geschreven en tante Aaltje, was een dochter van Jan de Blaauw. Heb ik al niet eens eerder geschreven dat alle Lemsters van vroeger van elkaar verwant zijn.

Dan was er een dochter Elizabeth, die heb ik nauwelijks gekend. Ze was getrouwd met Tiede Wassenaar, en ze woonde in St. Annaparochie.
Dan was er een dochter Fokje, die is altijd ongetrouwd gebleven, evenals oudste broer Jan en Andries.

Fokje de Blaauw

Bij Fokje de Blaauw op de Lijnbaan (ca. 1939). V.l.n.r. Jan de Blaauw (1916-1987). Hij is een zoon van de visser Gerrit de Blaauw*. Zittend Sijtje de Beer (dochter van Antje). Breiend Antje de Beer-de Blaauw. Zittend Fokje de Blaauw, Staand (achter Fokje) *Gerrit de Blaauw en Andries de Blaauw met Hielkje de Beer (dochter van Antje de Blaauw).

Gerrit de Blaauw, vertelt verder: Fokje en Andries waren een tante en een oom van Jan de Blaauw. Andries heb ik nooit ontmoet, Fokje woonde later in een van de Parkstraten (de 4e, dacht ik).

Roelofje de Blaauw (r) met Hielkje Meijer (l) in de tuin aan de Schans.

Roelofje, was getrouwd met Gooitse de Jong, die was timmerman aannemer in Lemmer, bij velen van U nog wel bekend.

Aaltje de Blaauw(l) met Hielkje Meijer (r) in de tuin aan de Schans

De jongste dochter van Jan de Blaauw was Antje, de enige nog in leven zij woont in Purmerend, is 86 jaar en het koppie glas helder. We vinden het fijn als ze een enkele keer bij ons komt praten en dan vanzelf over het oude Lemmer.

Haar dochter Hielkje (meisje rechts op de foto aan de Lijnbaan bij Fokje de Blaauw), die in Amsterdam woont, komt haar dan brengen. Haar man Cornelis de Beer, is helaas vorig jaar overleden. De ouderen onder U kennen de Beer, nog wel. Ze woonden naast W.A.F. Koopman, waar later Lemstra, een groentehandel had. Een broer van Cornelis, had een kwaal en kon daarom niet op het water, hij dreef een winkel in dat pand, meest snoep.

Vader de Beer, had een aak met een roef. Die werd gehuurd door de Visserij Inspectie. Visserij Inspecteur de heer Klein, was wekelijks op stap met de Beer. Van zijn beroep uit, moest hij eigenlijk de vijand van de vissers zijn, maar iedereen respecteerde hem, omdat hij een beschaafd zacht mens was. Een keer, het was in het ansjovisvissen seizoen, lag een gedeelte van de Lemstervloot, in de haven van Urk. Ze gingen 's morgens tegen het dagen naar zee, en moesten het licht voeren op de kop van de schepen, maar je weet hoe dat gaat, het is zo dag en het is de moeite niet meer waard. Maar Klein, zat op het eind van de havenmond, en ze kregen allen een bon. Maar dat werd sportief opgenomen.

Zo, U heeft kennis kunnen maken met de oude visser-familie Jan de Blaauw, zijn 2e vrouw Hielkje Meijer en negen kinderen (red. 12 kinderen waarvan 3 vroeg zijn overleden: Jeltje, Elisabeth en Deelus). Jeltje en Elisabeth en Deelus waren net als Andries en Gerrit en Jan (jr.) kinderen van zijn eerste vrouw Deeltje Wagter. Jeltje en Elisabeth (tweeling) zijn op de de leeftijd van 3 maanden overleden. Deeltje Wagter is op het kraambed bij de geboorte van Deeelus gestorven. Deelus is schilder geworden maar is op 25 jarige leeftijd overleden bij een val van het dak.

Deelus de Blaauw

Op een enkele na, ken ik de klein kinderen niet, maar ze zullen het wel leuk vinden als ze dit lezen.

Jan Wouda

Toevoeging: Brief van Jan de Blaauw

Twee afdrukken van een brief van Jan de Blaauw sr, Willem-Jan de Vries vertelt: Brief van onze overgrootvader Jan de Blaauw aan zijn dochter Aaltje de Blaauw en schoonzoon Willem de Vries (mijn opa) over het reilen en zelen in de Lemmer (hardrijderij en vissen met de 45 voet LE8)

2018 upgrade: De upgrade 2018 heeft geleid tot het aanvullen van de tekst van Jan Wouda met recent opgedoken zeer oude foto’s van Judith Verweij-Spoelstra, Tjitske de Blaauw en Willem-Jan de Vries, alsmede het aanvullen en verduidelijken van de tekst.

Dat anno 2018 de geschiedenis rond de oude visserij in de Lemmer nog steeds leeft blijkt uit de recentelijk gehouden sleep van oude Lemster vissersboten naar het Dok gedurende de nazomerdagen 2018. Zie ook bijgevoegde foto van de volledig gerestaureerde LE 8 door Klaas Postma (huidige eigenaar). Aan de wal staan Tjitske de Blaauw (achterkleindochter van Jan de Blaauw Sr.) en Atte de Vries (haar man).

Aankomst van de LE 8 (45 voet) met als visserman Klaas Postma tijdens de nazomerdagen 2018 in de Lemmer