Geboren Lemster, altijd Lemster.

Door: Joop Hooiring. joophooiring@xs4all.nl

Ik ben geboren in Lemmer op 16 september 1932, H 73 [later Markt] boven de coöp. Excelsior winkel. Mijn naam is Johannes Gerard Hooiring, zoals vermeld in mijn geboorteakte van de gemeente Lemsterland. Genoemd word ik echter eerst Jopie en later Joop.

Vader Gerard Hooiring en zoon Johannes Gerard Hooiring.

15 Jaar na Trienie, 10 jaar na Elly en 5 jaar na Luci word ik als zoon van vader Gerard Hooiring en moeder Lutske van der Harst verwelkomd. Vooral vader Gerard was erg blij volgens het verhaal dat hij direct de markt opging en riep: "we hebben in seun". Vader Gerard is geboren en opgegroeid in Bolsward waar stadsfriesch wordt gesproken.

13 oktober 1932: Joop, 1 maand oud, met zijn zusters Elly, 10 jaar, Luci, 5 jaar en Trienie, 15 jaar.

Gerard Hooiring komt uit Purmerend en wordt winkelhouder van de cööp in Lemmer op 08-03-1923 en woont boven de winkel met echtgenote Lutske van der Harst en de in Purmerend geboren dochters Trijntje, 22-04-1918 en Elsje Johanna, 01-11-1922. In Lemmer worden geboren Luci op 30-10-1927 en Johannes Gerard op 16-09-1932.

Gerard Hooiring is geboren op 17-08-1890 in Bolsward. Hij werkt op de Hollandia fabriek. Eerst in Bolsward en Scharsterbrug en laatst in Purmerend. Voor zijn vertrek naar Purmerend heeft hij nog even bij zijn ouders gewoond. Hij staat dan in Lemmer ingeschreven van 16-07-1913 tot 27-09-1913 op het adres, Wijk 4, nr. 7547 a.

Coöperatiewinkel in 1923: van links naar rechts: Fokke Gaal, het knechtje. Lutske met Elsje, tante Minke Hooiring, Gerard met Trijntje.

Detailfoto van bovenstaande.

Foto van Joop Hooiring: Dit is mijn moeder Lutske Hooiring-van der Harst en een nichtje. Mijn vader Gerard met de transsportfiets. 

2 detailfoto's van bovenstaande Coöp. op de Markt te Lemmer.

"Waar nu de burgemeesterskamer is".

Onder deze kop plaatste de Lemster krant onderstaande foto met Wieke Atsma en Trienie Hooiring voor de winkeldeur van de Coöp-Excelsior op de Markt.

Volgens mijn zuster Trienie, was Wieke (later?) inderdaad winkelhulp in de Coöp en waren ze op deze foto 12 jaar oud. De foto is dan in 1930 gemaakt.

Hierna ook de genoemde foto met een deel van de tekst zoals deze was geplaatst in een eerdere Lemster krant onder de kop: "Verkiezingspropaganda".

Dat de Coöp. winkel een rood bolwerk was blijkt ook uit de familieverhalen die later in ons gezin de ronde deden.

Vader Gerard Hooiring en zijn rode vrienden waren in de verkiezingstijd ook in de nacht actief. Met de politie op de hielen werden overal leuzen geschilderd. Soms werden ze door de politie nagezeten en dienden de steegjes als vluchtweg en de Coöp. winkel als schuilplaats .

Als de volgende dag de gemeente de leuzen wilde verwijderen werd alles een grote smeerboel, want Chris van Slageren leverde de verf en zorgde voor goede kwaliteit.

Mijn zuster Trienie werd als schoolmeisje op straat dan wel eens aangesproken met: "Jimme heit wier der ek by."  Maar zij wist van niets. Wel weet ze zich te herinneren, dat er op de Markt voor de winkel wel eens rumoer ontstond als twee bekende Lemsters uit het Achterom weer eens beschonken waren.

Het waren Wite Jelle en Reade Okke, die op zaterdagmiddag al de zaak verbouwden en de vernielde resultaten in de Lemster Rien gooiden. Buurman winkelier Molenberg, waarschuwde wel eens de politie (had hij al telefoon?) maar die bleef veilig aan de overkant. Ons moeder, die in alle slechte mensen wel iets goeds zag, vond Wite Jelle een "lal van een vent" maar vertelde met trots hoe eens een kindje in de Lemster Rien raakte en Witte Jelle het zondermeer na sprong en wist te redden.

Moeder Lutske, kreeg zelf de schrik van haar leven als ze vanuit de winkel haar dochtertje Elly hoog boven het water zag hangen. De brug over de Rien had elektrische slagbomen gekregen en kinderen stonden soms te kijken met de voeten in het hekwerk. Zo ook Elly die mee omhoog ging. Gelukkig zonder nare gevolgen.

Gerard en Lutske hebben een druk bestaan in de coöp. winkel. Er is dan nog geen besluit winkeltijden en de klanten komen geregeld tot laat in de avond. Ook worden bestellingen aan huis opgehaald en de boodschappen bij de klanten thuis gebracht.

De coöperatiewinkel wordt zoals beschreven beleefd als deel van het rode idealisme en Gerard maakt propaganda voor nieuwe klanten en komt daarvoor met de transportfiets tot in Sloten.
Wat hij waarschijnlijk niet heeft geweten is een verwaarloosd klantenbestand waarmee zijn voorganger de winkel heeft achtergelaten.

Daarnaast wordt het socialistische ideaal gekoesterd en vraagt veel tijd en inzet.
Uit verschillende publicaties blijkt dat Gerard Hooiring op meerdere terreinen actief is.
Hij is correspondent voor “Het Volk” en verslaat de raadsvergaderingen, actief VARA lid, geeft mede leiding aan kaatswedstrijden* en is bestuurslid van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling. Deze instelling zal samen met het Natuurvriendenwerk overgaan in het latere NIVON.

*

Niet alleen herinneringen, verhalen en geboorte verbinden mij met De Lemmer maar ook opa Johannes Hooiring  die als machinist van de NTM in Lemmer woonde, vader Gerard Hooiring de winkelhouder van de Coöp. Exelsior en mijn zuster Trienie Hooiring die na haar huwelijk met Luite De Wreede*, Lemmer als woonplaats had.

Trienie die veelal thuis en in de winkel werkt is daarnaast betrokken als oppas en verzorgster van haar broertje. De eerste drie jaar van mijn leven ben ik regelmatig toevertrouwd aan mijn oudste zuster die mij menigmaal in de kinderwagen door Lemmer reed.

Trienie en ik worden dan al menigmaal vergezeld door Luite de Wreede, haar latere echtgenoot, die al vroeg verkering heeft met Trienie. Het verhaal gaat dat ik vaak in de kinderwagen op ” It einsje fen ‘e daam” onder de vuurtoren gestald word als de wereld even uitsluitend bedoeld is voor twee mensen.

Trienie die in 1942 haar jeugdliefde Luite de Wreede uit Lemmer trouwt, gaat na de 2e wereldoorlog naar Lemmer terug. Luite, vermeld in menig Elfsteden-boek als wedstrijdrijder, komt uit een echte schaatsrijders-familie waarvan een stukje geschiedenis is terug te vinden in het schaatsmuseum van Gauke Bootsma, in Hindeloopen. Ook is een geschrift verschenen met daarin de schaatsactiviteiten van vader Bauke de Wreede en zijn dochters Hielkje en Joukje en de zonen Sjoerd en Luite.

Luite werkt eerst even in de polder maar kan in oktober 1945 de petroleumzaak van Albert Zeilstra, overnemen. De zaak bevond zich achter in de rijwielzaak van Kerst Koopmans op de hoek van de Langestreek en het Waaigat. Er moest toen wel in Lemmer gewoond worden, maar de woningnood was groot. Ze kregen toestemming te mogen wonen op de Visschersburen 20 of 21. Het huis bevond zich tussen de familie Jelle Visser en Johannes Visser.

Als er in het laatst van de oorlog bommen vallen op de Lemmer waarbij ook doden en gewonden te betreuren zijn, ontploft ook een bom in de Lemster Rien vlak voor het betreffende huis. Trienie en Luite betrekken dan ook een beschadigde woning.

Mijn ouders en ik komen daar regelmatig logeren en ik herinner me nog dat gesprekken buiten ook binnen gehoord werden. Het raam bestond uit een weinig isolerende kunststof. In 1956 wordt er verhuisd naar een nieuwe woning in de Schoklandstraat. Petroleum raakt geleidelijk uit de markt en in maart 1958 wordt er weer verhuisd. Luite gaat werken bij de post in Rotterdam.
Na pensionering komen Trienie en Luite weer wonen in Lemmer en wel in het voormalige schippersinternaat waarin appartementen voor bejaarden zijn aangebracht.

Opa Johannes Hooiring wordt als trammachinist bij de NTM aangesteld in 1882 en heeft als staanplaatsen Gorredijk, Drachten, Joure, Sneek, Bolsward en vanaf 19-10-1912 in Lemmer. Hij woont met zijn echtgenote Elsje Poelman op het adres Wijk 4, nummer 7547a, thans Nieuwe Dijk. [hoek Waaigat]

Hij leidt ook anderen op tot trammachinist en “geniet” verder bekendheid als “man mei it honsje”. Dit laatste omdat hij veelal door Lemmer liep of stond te vissen met een klein hondje in zijn jaszak.

Johannes Hooiring wordt aangesteld als depotchef in Drachten en verlaat Lemmer op 13-05-1914. Hij komt later nog regelmatig naar de Lemmer om te vissen en is alleen bereid tot onderbreking voor een bezoek aan zijn schoondochter als zijn zoon Gerard zolang op de hengel past.

Het volgende artikel uit de Zuid-Friesland van 10 mei 2006 met bijgeplaatste foto laat de schrijver eindigen met een open vraag.

Het gaat hier om een natuurtentoonstelling van het I.V.A.O. in het gymlokaal van de ULO. Van de genoemde namen zijn Sjoeke van der Veen, Wiebe Schokker en Gerard Hooiring bestuursleden van het I.V.A.O.

Gerard Hooiring is in Lemmer zeer bevriend met Arjen Terpstra. Arjen Terpstra, winkelier in boeken e.d. is ook correspondent voor de Leeuwarder Courant en zij wisselen hun geschreven stukken soms onderling uit.

Met Albert Cornelis Molenberg, is Arjen Terpstra ook vermeld als getuige in mijn geboorte acte.
De schrijver Pieter Terpstra, zoon van Arjen, verwijst in zijn boek “Troelstra” op deze vriendschap. Zijn belangstelling voor Troelstra die hem is bijgebracht door zijn vader en Gerard Hooiring.

Naast de familie Terpstra, uit de Schans waren mijn ouders ook bevriend met de families Willem Beijering en Jan Bolhuis. De familie Beijering, woonde kort op de Schans en daarna op de Langestreek. ● Zie ook voor de familie Beijering op deze site.

Willem Beijering, was evenals mijn vader Gerard, zeer actief in SDAP en het NVV. Hij was ook lid van het plaatselijke bestuur van de Coöp. Excelsior, waarvan toen Coenraad de Vries voorzitter was. De Beijerings en Hooirings waren vaak naar dezelfde vergaderingen en was het veelal de taak van Trienie om bij de familie Beijering de oppas waar te nemen.

Ik herinner mij vaag dat ik wel met Boely Beijering heb gespeeld en hij op mijn fietsje wilde. Volgens Trienie vond ik dat niet goed.

De familie Bolhuis, woonden in de buurt van Beijering op de Langestreek. Jan Bolhuis was kapitein op de tramboot Friesland. Mevrouw Bolhuis, protestant christelijk, bezocht regelmatig samen met mijn moeder Lutske en Arjen Terpstra de bijeenkomsten van de protestantchristelijke bond in hotel Broersma op de Nieuweburen. De kinderen Bolhuis, Klaas, Gre en Bregt bezochten, anders dan mijn zusters Trienie, Elly en Luci, de christelijke school.

Als rondom 1930 het schoolconflict tussen het christelijke schoolbestuur en de onderwijzer Fedde Schurer, niet naar tevredenheid wordt opgelost gaan ook de kinderen Bolhuis naar de openbare school. Mijn zuster Elly was vriendin met Gre en logeerde regelmatig bij de familie Bolhuis.

Trienie en Elly hebben beide enkele jaren de ULO bezocht. Als Elly op de ULO komt ontmoet ze daar ook Jan Pen, de later professor economie. Elly wist te vertellen dat Jan Pen  al na de eerste Franse les zich Jean Plume noemde.

Als het beheer van de winkel, deels door gezondheidsproblemen, te zwaar wordt verhuisd het gezin Hooiring op 26-06-1936 naar het streekdorp Terband/Luinjeberd/Tjalleberd bij Heerenveen.

Enkele jaren later wordt de volgende gezinsfoto gemaakt.

Van links naar rechts: Johannes Gerard [Joop ], 1932 Lemmer, vader Gerard , 1890 Bolsward/ 1959 Heerenveen, Elsje Johanna 1922 Purmerend /2010 Tilburg, Trijntje 1918 Purmerend , moeder Lutske van der Harst 1888 Siegertswoude/1971 Heerenveen en Luci 1927 Lemmer/1999 Enschede.

Mijn eigen beleving en herinneringen aan de Lemmer dateren van heel jong tot veel bezoeken op latere leeftijd.

Een weinig heldhaftig moment beleef ik als drie jarige op de Markt [thans het gemeentehuis] waar een eveneens klein meisje mijn fietsje wil en mij een klap geeft. Ik moet huilend en zonder fietsje gevlucht zijn. Het meisje heette Siepie en volgens mij oudere zusters was zij waarschijnlijk doof/stom.

Meer moed toonde ik bij een ijsverkoper op de markt bij de brug. Jaap, zo heette de ijsman, verkocht ijsjes voor 1 of 3 cent. Ik moet met drie steentjes naar hem zijn gegaan om een ijsje.
Het verhaal wil dat ik het ook gekregen heb. Wie zouden Siepie en Jaap nog hebben gekend?

Later als ik vooral voor het skûtsjesilen naar Lemmer kom herinner ik mij de spectaculaire wedstrijden in de vijftiger jaren wanneer ook de Aken, Botters en Schouwen nog deelnemen.

In april 1985 als ik als Frysk Statenlid een oriëntatie tocht te voet langs de grenzen van het Fryske vasteland wil maken is er voor mij geen onzekerheid over de keuze van de start en aankomst plaats.

Leeuwarder krant.

Leeuwarder krant.

27 april 1985, Mevr. Zus Semplonius en Joop Hooiring. Haar reden is te lezen in het bovenstaande citaat uit de LC van 29 april 1985 en is opgenomen onder: "Een zoen tot besluit". Hierin is de naam Semplonius niet juist weergegeven.

Uit mijn tijd als Statenlid zijn mij de volgende Lemster contacten bij gebleven:
Vele gesprekken met Pieter Terpstra, die als journalist de Statenvergaderingen versloeg, en mij menigmaal aansprak over onze ouders in de Lemmer.

Ontmoetingen met Wiebe Wierda , destijds voorzitter van de vaste Kamercommissie voor Defensie, met wie ik zowel sprak over het Partij v.d. Arbeid defensiebeleid, maar ook in relatie tot mijn activiteiten als hoofdbestuurder van een vakbond voor militairen een voorloper van de huidige AFMP waarvan ik nog voorzitter in oprichting ben geweest.

Op een vergadering van de PvdA afd. Lemmer gehouden in het gebouw in het Achterom  werd ik verwelkomd door Triensje Blauw, een bekende naam in mijn familie en maakte iemand zich bekent als Jan Wierda, de vader van Wiebe.

Lemmer 1924. Trienie en Luite met klasgenoten.

Bovenste rij: Juffrouw Stol, Renske van Loon Trienie Hooiring, Zwaantje Visser, Rika Boukema, Henki van der Wal, Anna Wijnstra, Ietje Koornstra.

2e rij: Ippie Visser, Trijntje Postma, Marten de Jong, Luite de Wreede, Kleis Hepkema, Ruurd Dijkstra, Hennie de Blauw, Klaas Vleeshouwer, Minke Zijlstra, Romke de Jong, Chris de Vries, Schelte de Vries, Eppie Akerman.

3e rij: Trientje Wierda, Geertje Poepjes, Jeltje de Heij, Gatske Bootsma, Riena Veenstra, Iepkje Zandstra, Pietje van der Tuin, Settie Koehoorn, Triensje Platte.

Onderste rij: Pietsje Wouda, Henkie Koehoorn, Jan Feenstra, Sjoerd Planting, Arend van der Bijl, Zusje Koehoorn.

Lemmer 1926. Schoolfeest "Excelsior", 30 jarig jubileum.

De achterkant van deze foto vermeldt de volgende namen:

Bovenste rij: Henny de Blauw, Trienie Hooiring, Douwe Woudstra, Jaap Bootsma, ?? Schippers, Jan de Vries, ?? Kamminga.

2e rij: Joh Poepjes, Fetje Visser, Jan Kuiper, Renske Coehoorn, ?? Vleeshouwer[?], J. Woudhuizen, ?? de Haan, R. Poepjes, ?? Sloothaak[?]

Onderste rij: Aalje Feenstra, Trijntje Poepjes, Lykele Boersma, M. de Jong, Schelte de Vries, Jan Koornstra.

LEMMER: Schippersschool 1943/1945 in de MULO.

Mijn zuster Trienie Hooiring weet nog de volgende namen: De achterste zeven: ??, ??, Jaantje Rotine, Klara Jongsma, Hylkje de Wreede, Margje ?? en Willem Toering.

De volgende rij van acht: Klein Onstenk [Leraar MULO], Ruurd Dijkstra, ??, ??, Durk Reijenga, Andries de Vries, Jaap Poepjes en ?? .

De volgende rij van vier: ? Kingma, Gatske Boomsma, ?? , ?? .

De voorste zes: Jan Kamminga, Jelle Kingma, Saakje de Vries, Trienie Hooiring,  Margje ?  en  ? de Vries.

Wandeltocht N.A.S.B. Lemmer 1935. Nederlandse Arbeiders Sport Bond. Luci Hooiring, geboren in Lemmer, met haar sportgenootjes.

Mijn zuster Trienie Hooiring weet hierbij de volgende namen:

De bovenste drie: ??, ??  en Trientje v.d. Tuin.

De middelste vier: ? Postma, ? de Vries, Marta Tjaardstra en Sietske Plantinga.

De onderste vijf: Coba Aukema, Luci Hooiring, ? de Haan, Jeltje Schaper en Rommie Poepjes.

Foto Blauwe Week in Lemmer, Foto van G. Plantinga, Vissersburen, Lemmer. Gerard Hooiring is hier als 3e van links op de 2e rij te zien.

De achterzijde vermeldt: Theetuin in het Nutsgebouw. Blauwe week Lemmer. Wie weet wanneer deze foto is gemaakt?

De volgende namen zijn achterop geschreven en moeten waarschijnlijk gelezen worden van boven naar beneden en van links naar rechts. Boven: Chris van Slageren en Jaap Jongsma.

Midden: Jurjen de Rook, Herder (propagandist geheelonthouders), Gerard Hooiring, Janneke??, Jan Pen ( de opa van de latere econoom prof. Jan Pen),Trijntje de Blauw, Lies de Rook? en Renze van der Tuin.

Onder: Feike Douma, Wieke Atsma (hulp van mijn ouders in de Coöp.), Fokje de Rook, Margje Wever, Geesje de Vries (vr. van Chr. v. Slageren), Judith de Rook, Faber. Vooraan: Nan Haagsma.

Een uitnodiging van Roelie Visser om aan haar gewaardeerde web over alles wat ook maar met De Lemmer te maken heeft een bijdrage te leveren heb ik hiermee graag voldaan.

Immers: “Geboren Lemster, altijd Lemster”.

Joop Hooiring.

* Kwartierstaat van Luite de Wreede.

-- I --

1 Luite de Wreede, geboren te Lemmer op 17 maart 1918. (Hij is getrouwd te Heerenveen op 9 juli 1942 met Trijntje Hooiring, geboren te Purmerend op 22 april 1918, dochter van Gerard Hooiring en Lutske van der Harst.)

-- II --

2 Bauke de Wreede, geboren op 2 juli 1889, overleden te Lemmer in het jaar 1973. Hij is getrouwd te gem. Weststellingwerf [akte 96] op 17 november 1916 met 3 Korneliske Middendorp, geboren op 24 januari 1893, overleden te Lemmer in het jaar 1986.

-- III --

4 Sjoerd de Wreede, geboren te gem. Lemsterland op 14 februari 1858, overleden te gem. Lemsterland [akte 96] op 28 maart 1936. Hij is getrouwd te gem. Lemsterland [akte 26] op 30 mei 1884 met 5 Hielkjen Jouwstra.

-- IV --

9 Cornelia Romkes de Wreede, geboren op 30 augustus 1822, overleden te Lemmer [akte 90] op 2 augustus 1888.

-- V --

18 Romke Johannes de Wreede, geboren te gem. Lemsterland op 25 november 1789, gedoopt aldaar op 29 november 1789, overleden te Lemmer op 10 februari 1873. Hij is getrouwd te Sloten [akte 3] op 7 april 1812 met 19 Trijntje Teunis Sterk, geboren te Sloten op 3 februari 1788, gedoopt aldaar op 17 februari 1788.

-- VI --

36 Johannes Douwes de Wreede. Hij is getrouwd te gem. Lemsterland op 11 december 1785 met 37 Trijntje Romkes, geboren te Lemmer op 14 juli 1758.

38 Teunis Sterk. Hij was gehuwd met 39 Margjen Lammerts. (Zij was later gehuwd met Foppe Zijlses Feninga.)

-- VII --

74 Romke Fokkes. Hij was gehuwd met 75 Ekke Foppes.

29-08-2010. Uit het genealogisch onderzoek van Joop Hooiring.