Genealogie: Harmen Hendriks van den Berg

Door Henny van den Berg-Coehoorn

VIJF GENERATIES VAN DEN BERG IN LEMSTERLAND

Tussen 1700 en 1850 vond er tussen NW-Overijssel en Zuid Friesland een volksverhuizing plaats. Grote groepen mensen trokken uit Overijssel weg naar het Friese laagveengebied, eerst naar Hasker- en Schoterland, later naar Lemsterland. De oorzaak hiervan lag in het teruglopen van de Overijsselse turfwinning, terwijl er in de Friese laagveengebieden nog volop veengrond aanwezig was. In Lemsterland werden plaatsen als Oosterzee en Echten zodanig overspoeld met “immigranten” dat het aantal inwoners vele malen groter werd. Turfgravers families uit de omgeving van Giethoorn zoals Slump, Muurling en Jetten en daarnaast nog talloze anderen, bevolkten Lemsterland, zo dat we nu nog steeds hun namen tegenkomen . Ook vele andere namen zoals Dam, Kelderhuis, Kok, Krikke, Kroes, Luik, Mast, Mink, Poorte, Sloothaak, Stuiver, Toering, Vaartjes en Seefat herinneren aan die tijd. Deze families trouwden ook vaak weer onderling.

Naast veel “allochtonen” die uit Overijssel stammen, kwamen ook veel Duitsers op de Nederlandse veengebieden af, vaak als trekarbeiders, die in het seizoen het zware werk deden en daarna weer naar huis gingen. Velen van hen kwamen uit de omgeving van Osnabrück. Sommigen mengden met de families uit Overijssel en vestigden zich blijvend, verhollandsten hun namen en trouwden met meisjes van de Overijsselse families. Een voorbeeld hiervan is Harmen Hendriks van den Berg die geboren was in het plaatsje Ankum in het Osnabrugse, overleden in Lemsterland in 1827. Deze van den Berg was getrouwd met een dochter van Gerrit Kruis en Lammigjen Muurling, die beiden afkomstig zijn van een bekende Overijsselse familie.

EERSTE GENERATIE

1. HARMEN HENDRIKS VAN DEN BERG, turfmaker, geboren op woensdag 22-11-1752 te Ankum (bij Osnabrugge), overleden op donderdag 29-11-1827 om 04.00 uur te Oosterzee op 75 jarige leeftijd.

Gegevens over Harmen Hendriks van den Berg zijn afkomstig uit de huwelijksbescheiden, overlegd bij het huwelijk van zijn zoon Geert Harmens van den Berg met Saakjen Zwaga. In de gegevens uit het huwelijksregister Herv. Kerk van Oosterzee wordt hij Jan Harmens van den Berg genoemd. Dit klopt niet met het patroniem en vernoeming van zijn zoon.

Gehuwd voor de kerk op 38 jarige leeftijd op zondag 16-01-1791 te Oosterzee (NH) (bron: DTB 495, trouwregister Hervormde gem. Oosterzee Echten 1716 1811) met MARGJEN GERRITS KRUIS, geboren ca 1771, overleden op maandag 14-12-1829 te Lemsterland (aktenummer: 71), dochter van GERRIT WICHERS KRUIS en LAMMIGJEN JOCHEMS MUIRLING.

Uit dit huwelijk:

1. ANNA LUCIA (ANNIGJEN) HARMENS VAN DEN BERG, gedoopt (RK) op donderdag 12-05-1791 te Lemmer, overleden op vrijdag 04-08-1826 te Oosterzee op 35 jarige leeftijd (aktenummer: 35). Gehuwd op 23 jarige leeftijd op donderdag 19-05-1814 te Mairie Oosterzee (aktenummer: 10). Ze vertrekken kort na hun huwelijk naar Weststellingerwerf. Echtgenoot is JOHANN HERMAN BÜSSCHER, 37 jaar oud , turfmaker, geboren op maandag 25-11-1776 te Ibbenburen (Lingen), gedoopt (RK) op maandag 25-11-1776 te Recke, zoon van GERHARD HEINRICH BÜSSCHER en ANNA MARIA.

2. GERRIT HARMENS VAN DEN BERG, turfmaker, geboren op donderdag 21-03-1793 te Oosterzee, gedoopt op zondag 07-04-1793 (bron: Doopboek Hervormde gem. Oosterzee, aktenummer: 239), overleden op dinsdag 10-10-1871 te Weststellingerwerf op 78 jarige leeftijd (aktenummer: 200). Het gezin is ca 1836 verhuisd naar Weststellingerwerf (Nijetrijne). Gehuwd op 29 jarige leeftijd op zondag 14-04-1822 (bron: BS Lemsterland, aktenummer: 6) met CHRISTINA (STIENTJE) SIKKING (WOUD?), 23 jaar oud, turfmaakster, geboren op dinsdag 19-03-1799. Bij de doop in 1799 is de naam Grietje vermeld. Dochter van HENDRIK ARNOLDUS SIKKING en MARTENTJE PIERS].

3. GERARDUS (GEERT) HARMENS VAN DE BERG, gedoopt (RK) op donderdag 23-07-1795 te Lemmer. Volgt op 2.

4. HENRICUS (HENDRICK) HARMENS VAN DEN BERG, turfmaker, geboren te Follega, gedoopt (RK) op donderdag 23-07-1795 te Lemmer (getuige(n): Herm Hendrik Drebbelman) (bron: Doopboek RK gemeente te Lemmer), overleden op donderdag 07-05-1840 te Echten op 44 jarige leeftijd. Gehuwd  op 39 jarige leeftijd op zondag 26 04 1835 (bron: BS Lemsterland, aktenummer: 16) met GRIETJE INNES ZWAGA, 27 jaar oud, gedoopt (RK) op donderdag 30-04-1807 te St. Nicolaasga, dochter van INNE PIETERS ZWAGA, boer.

5. JOCHEM VAN DEN BERG, geboren op maandag 08-01-1798 te Oosterzee, gedoopt (NH) op zondag 28-01-1798 te Oosterzee (bron: doopreg. NH Gemeente Oosterzee, aktenummer: 322). Jong overleden. 

6. LAMBERTINA (LAMMIGJEN) HARMENS VAN DEN BERG, geboren op zondag 15-08-1802 te Follega, overleden op donderdag 01-02-1872 te Lemmer op 69 jarige leeftijd. Relatie met HARMEN (HARM) HENDRICK (HEINRICH MESCHER, kleermaker, gedoopt op zondag 04 -10 -1778 te Berschenbrück (vorstendom Osnabrück), zoon van DIRK MESCHER en KATHARINA ADELHEIT von HÖNE.

7. JOANNES (JOHANNES) HARMENS VAN DEN BERG, gedoopt (RK) op donderdag 20-06-1805 te Lemmer (getuige(n): Adam Nieman), overleden op zaterdag 05-11-1814 te Oosterzee op 9 jarige leeftijd (bron: BS Lemsterland (Mairie Oosterzee).

8. JOCHEM HARMENS VAN DEN BERG, kleermaker, gedoopt (RK) op woensdag 03-05-1809 te Lemmer (getuige(n): Aerd Bergman) (bron: Doopregister RK gem. te Lemmer), overleden op zaterdag 09-04-1881 te Lemmer op 71 jarige leeftijd (aktenummer: 47). Gehuwd op 33 jarige leeftijd op zondag 22-05-1842 (bron: BS Lemsterland, aktenummer: 15) met KLAASKE LUBBERTS DE LANGE, 25 jaar oud , naaister, geboren op donderdag 10-04-1817 te Eesterga, dochter van LUBBERT ANDREAS DE LANGE en WYTSKE SYBRENS.

9. CATRYNA VAN DEN BERG, naaister, geboren op woensdag 13-01-1813 te Follega. Gehuwd op 32 jarige leeftijd op woensdag 22-01-1845 te Lemsterland (aktenummer: 1) met JOHANNES DIRKS TOLSMA, 20 jaar oud , geboren op donderdag 01-04-1824 te Midlum, zoon van DERK LAMMERTS TOLSMA, boer te Midlum, en MARTJE JOHANNES BOOTSMA, boerin.

TWEEDE GENERATIE

2.  GERARDUS (GEERT) HARMENS VAN DE BERG, kleermaker, gedoopt (RK) op donderdag 23-07-1795 te Lemmer (getuige(n): Herm Henderik Schrage), overleden op woensdag 21 08 1861 te Lemmer op 66 jarige leeftijd. Gehuwd op 40 jarige leeftijd op zondag 15-11-1835 te Lemsterland (aktenummer: 37) met SAAKJEN INNES ZWAGA, 22 jaar oud, naaister, geboren op zondag 24-01-1813 te Doniaga, overleden op dinsdag 18-04-1893 te Sneek op 80 jarige leeftijd (aktenummer: 60), dochter van INNE PIETERS ZWAGA, boer, en POPKJEN GOSSES. Tot hun huwelijk woonden beiden in Follega.

Uit dit huwelijk:

1. INNE VAN DE BERG, geboren op vrijdag 18-11-1836 te Lemsterland.

2. HARMEN VAN DE BERG, geboren op zaterdag 08-06-1839 te Lemsterland, overleden op dinsdag 15-01-1895 te Lemsterland op 55 jarige leeftijd.

3. POPKE VAN DE BERG, geboren op zaterdag 12-02-1842 te Lemsterland.

4. MARIJKE VAN DE BERG, geboren op vrijdag 20-06-1845 te Lemsterland.

5. HENDRIK VAN DEN BERG, geboren op dinsdag 15-08-1848 te Lemsterland. Volgt op 3.

DERDE GENERATIE

3. HENDRIK VAN DEN BERG, grofsmid, geboren op dinsdag 15-08-1848 te Lemsterland, overleden op zondag 29-11-1925 te Lemsterland op 77 jarige leeftijd. Vrijgesteld van militaire dienst wegens broederdienst. Gehuwd op 24 jarige leeftijd op zondag 01-06-1873 te Lemmer (aktenummer: 36) met MARIA DE JONG, 21 jaar oud, geboren op donderdag 29-01-1852 te Lemmer, overleden op maandag 24-03-1924 te Lemmer op 72 jarige leeftijd (aktenummer: 25), dochter van ANDRIES SIPKES DE JONG, arbeider, en ANNA JANS OLDHOVEN.

Uit dit huwelijk:

1. SAAKJEN VAN DEN BERG, geboren op zondag 08-03-1874 te Lemsterland, overleden op woensdag 16-02-1938 te Lemmer op 63 jarige leeftijd (aktenummer: 12). Gehuwd op 23 jarige leeftijd op vrijdag 08-10-1897 te Lemsterland (aktenummer: 42) met JAN BOSMA.

2. SIPKE VAN DEN BERG, geboren op maandag 02-08-1875 te Lemsterland, overleden op woensdag 06-07-1932 te Lemsterland op 56 jarige leeftijd. Gehuwd op 26 jarige leeftijd op dinsdag 17-09-1901 te Lemsterland (aktenummer: 48) met INSCHEN NIJHOLT.

3. GEERHARD VAN DEN BERG, geboren op vrijdag 08-06-1877 om 09.30 uur te Lemmer. Getuigen: Johannes van Putten, 41 jaar, smid en Jan Koopman. Gehuwd op 24 jarige leeftijd op dinsdag 17-09-1901 te Lemsterland (aktenummer: 49) met MARTZEN ADEMA.

4. ANDREAS VAN DEN BERG, geboren op vrijdag 13 08 1880 te Lemmer. Volgt op 4.

5. IGNATIUS VAN DEN BERG, geboren op dinsdag 20-11-1883 om 07.00 uur te Lemmer. Getuigen Siebe van Schoot, winkelier, 37 jaar en Jan Koopman. Overleden op dinsdag 07-04-1885 te Lemsterland op 1 jarige leeftijd.

6. WILLEBRORDUS IGNATIUS VAN DEN BERG, geboren op maandag 19-07-1886, overleden op dinsdag 14-01-1941 te Lemsterland op 54 jarige leeftijd (aktenummer: 5). Gehuwd op 27 jarige leeftijd op dinsdag 12-08-1913 te Lemsterland (aktenummer: 26) met SJOUKJE DE JAGER.

7. INNOCENTIUS HERMANUS VAN DEN BERG, geboren op vrijdag 17-05-1889 te Lemsterland.

8. ANNE JULIUS VAN DEN BERG, geboren op donderdag 27-07-1893 te Lemsterland. Gehuwd op 25 jarige leeftijd op dinsdag 13-05-1919 te Lemsterland (aktenummer: 12) met AGATHA CATHARINA MULDER.

Foto van Klaas Faber: V.l.n.r. staand: Agatha Mulder, Anne van den Berg, Sipke van den Berg, Maria Nijholt, Andries van den Berg, Sjoukje de Jager, Willem van den Berg, Gerard van den Berg, Martzen Adema, Jan Bosma. Zittend: Inschje Nijholt, Inne van den Berg en Saakje van den Berg

VIERDE GENERATIE

1947: Andries van den Berg en Maria van den Berg-Nijholt. 

Maria van den Berg-Nijholt foto gemaakt op Polderdijk 5 te Lemmer

Maria van den Berg-Nijholt met haar oudste dochter Marie. Plaats: Op de Markt-Vissersburen.

Andries van den Berg en Maria van den Berg-Nijholt. In 1949 waren ze 45 jaar getrouwd. Plaats: In de tuin achter de R.K. Pastorie.

4. ANDREAS VAN DEN BERG, smid, geboren op vrijdag 13-08-1880 om 23.30 uur te Lemmer. Getuigen Pieter Coehoorn, 34 jaar, smidsknecht en Jan Koopman, 43 jaar stadhuisklerk. Overleden op dinsdag 16-10-1956 te Lemmer op 76 jarige leeftijd (aktenummer: 37), woonde Polderdijk nr G91, tijdens de oorlog nr.5. Vanaf oktober 1945 woonde hij Schans 85 te Lemmer.
Gehuwd op 24 jarige leeftijd op donderdag 18-08-1904 te Lemmer (aktenummer: 37) met MARIA NIJHOLT, 22 jaar oud, geboren op woensdag 09-11-1881, overleden op vrijdag 01-05-1953 te Lemmer op 71 jarige leeftijd, dochter van JELLE NIJHOLT en GRIETJE HULSCHER.

Andries en Maria zijn in oktober 1945 verhuist vanaf Polderdijk 5 (boven de smederij) naar Schans 45. Zoon Hendrik van den Berg is toen op Polderdijk 5 komen wonen samen met zijn vrouw Gré en hun kinderen.

Uit dit huwelijk:

1. MARIA SABINA VAN DEN BERG, geboren op vrijdag 19-05-1905 te Lemmer. Vertrekt op 18-08-1928 naar Sappemeer.

2. MARGRETHA IDA VAN DEN BERG, geboren op zondag 23-09-1906 te Lemmer.

3. HENDRIKUS CYPRIANUS VAN DEN BERG, geboren op dinsdag 10-11-1908 te Lemmer. Volgt op 5.

4. JULIUS JOHANNES VAN DEN BERG, geboren op donderdag 23-11-1911 te Lemmer. Gehuwd op 25 jarige leeftijd op donderdag 23-09-1937 met OKJE DE  REE.

5. CYPRIANUS GEERHARD VAN DEN BERG, geboren op donderdag 22-05-1913 te Lemmer. Gehuwd op 27 jarige leeftijd op donderdag 07-11-1940 met J.J. POSTHUMA

6. SABINA JOHANNA VAN DEN BERG, geboren op zondag 31-01-1915 te Lemmer. Gehuwd op 27 jarige leeftijd op donderdag 30-07-1942 met J.A. OORT.

7. IDA PETRONELLA VAN DEN BERG, geboren op zondag 22-10-1916 te Lemmer. Gehuwd met Toon van der Leest uit St. Nicolaasga, op 10 oktober 1940. Vertrekt 29-08-1938 naar Heerenveen.

8. PETRONELLA MARTHA VAN DEN BERG, geboren op donderdag 10-10-1918 te Lemmer. Gehuwd op 27 jarige leeftijd op woensdag 31-07-1946 met GERRIT MIEDEMA.

9. MARTHA SOPHIA VAN DEN BERG, geboren op woensdag 25-08-1920 te Lemmer. Gehuwd op 21 jarige leeftijd op donderdag 07-05-1942 met W.G. MULDER.

Familiefoto trouwerij Martha van den Berg en Willem Mulder. (Geëmigreerd naar Australië)

Op de foto de wederzijdse familie Mulder/van den Berg. Links zittend: Andries van den Berg, rechts zittend: Maria van den Berg-Nijholt. Links van het midden/achter: Hendrik van den Berg en Margaretha van den Berg-Appelman. Midden achter: Pastoor Metz. Plaats: Waarschijnlijk ergens op de Polderdijk.

10. m levenloos geboren kind, geboren op zondag 12-03-1922

11. AGATHA JOHANNA VAN DEN BERG, geboren op dinsdag 03-04-1923 te Lemmer. Gehuwd op 26 jarige leeftijd op dinsdag 07-06-1949 met WIJNAND VOOYS.

Foto is gemaakt in “Ús Thús” naast de R.K. kerk in de Schans: v.l.n.r. Jan Oord, Wijnand Vooijs (bruidegom), Deken van den Berg, Pastoor Metz. Onder: Agatha van den Berg (bruid), Maria en Andries van den Berg. De personen rechts op de foto: onbekend.

Foto gemaakt voor het “Ús Thús” naast de R.K. Kerk in de Schans, in 1949: v.l.n.r. Jannie (vrouw van Sipke van den Berg), Ida van den Berg, Martha van den Berg, Agatha van den Berg, Marie van den Berg, Griet van den Berg, Ottie (vrouw van Jelle van den Berg), Gré (vrouw van Hendrik van den Berg). Onder: Sabine van den Berg en Nellie van den Berg

V.l.n.r. Hendrik van den Berg, Sipke van den Berg, vader Andries van den Berg,
boven: Jelle van den Berg.

Plaats: Aan de zijkant naast Polderdijk 5 stond een rijtje kleine oude huisjes. Bewoners in die tijd, van voor naar achter: Familie Reijenga, Karst, Meinse en Roelofje de Vries (2 broers en 1 zuster), Familie Lemstra, Familie de Roos, Familie Gebben, Fam. Schaaf

VIJFDE GENERATIE

Verlovingsfoto van Hendrik van den Berg en Margaretha Appelman. Margaretha Appelman woonde destijds in haar geboorteplaats Bovenkarspel.

Rechts Hendrik van den Berg. Persoon links: onbekend. Plaats: onbekend.

Margaretha van den Berg-Appelman. In de verlovingstijd.
Plaats: Bovenkarspel.

5. HENDRIKUS CYPRIANUS VAN DEN BERG, smid, geboren op dinsdag 10-11-1908 te Lemmer, overleden op zondag 19 08 1990 te Sneek op 81 jarige leeftijd. Gehuwd op 30 jarige leeftijd op maandag 24-07-1939 te Bovenkarspel met MARGARETHA MARIA APPELMAN, 24 jaar oud, geboren op maandag 12-10-1914 te Bovenkarspel, overleden op donderdag 21-12-1967 te Sneek op 53 jarige leeftijd.

Uit dit huwelijk:

1. ANDREAS JULIUS (ANDRÉ) VAN DEN BERG, geboren op vrijdag 05-07-1940 te Lemmer. Gehuwd op 25 jarige leeftijd op vrijdag 15-04-1966 te Doniawerstal met M.B.M. EILING.

2. CATHARINA GEERTRUIDA MARIA VAN DEN BERG, geboren op zondag 07-09-1941 te Lemmer. Gehuwd  op 23 jarige leeftijd op donderdag 03-06-1965 met H.P. DE VRIES, overleden op 30-06-2007 

3. MARIA MARGARETHA (MARJAN) VAN DEN BERG, geboren op donderdag 13-05-1943 te Lemmer. Gehuwd op 22 jarige leeftijd op donderdag 25-11-1965 te Lemmer met B.V. AMBROSIO.

4. REINARDUS JACOBUS (REIN) VAN DEN BERG, geboren op donderdag 02-08-1945 te Lemmer. Gehuwd op 23 jarige leeftijd op vrijdag 25-04-1969 met A.R. BOELE.

5. SABINA PETRONELLA THERESIA (BIENEKE) VAN DEN BERG, geboren op dinsdag 30-09-1947 te Lemmer. Gehuwd op 21 jarige leeftijd op woensdag 02-04-1969 te Lemmer met H.W. DUSSELDORP.

6. HENDRIKUS CYPRIANUS (HENK) VAN DEN BERG, geboren op maandag 27-06-1949 te Lemmer. Gehuwd op 21 jarige leeftijd op vrijdag 11-09-1970 te Lemmer met HENDRIKJE (HENNIE) COEHOORN.

7. JACOBUS FERDINAND (SJAAK) VAN DEN BERG, geboren op donderdag 02-11-1950 te Lemmer, overleden op 21-03-2014 in Lemmer. Gehuwd op 21 jarige leeftijd op vrijdag 21-04-1972 met S.R.B. BURGERS.

8. JULIUS GERBRANDUS VAN DEN BERG, geboren op maandag 19-04-1954 te Lemmer

9. FERDINAND MARIA (FERRY) VAN DEN BERG, geboren op woensdag 19-11-1958 te Lemmer, overleden op 25-04-2016 in Sneek.

Plaats: Aan de achterkant van de Polderdijk 4, ter hoogte van slagerij Rijpkema. V.l.n.r. Jannie en Sipke van den Berg, Ida en Toon van der Leest, Sabina en Jan Oort, Gré en Hendrik van den Berg.
Onder: Martha, een vriendin, Nellie en Agatha.