FRIESLAND

Type: Stalen raderstoomboot voor passagiers en goederen. Eigenaar: C. Bosman, Alkmaar.
Bouwjaar: 1890
Afgevoerd: 1924
Werf: Koninklijke Fabriek van Stoom- en andere Werktuigen, Amsterdam
Lengte over alles: 52 m
Breed over raderkasten: 11,73 m
Breed over hoofdspant: 6,25 m
Hol: 2,90 m
Diepgang: 1,70-1,80 m
Waterverplaatsing: 155-180 ton
Laadvermogen: 182 ton
Passagiers: 449
Bemanning: 10

Machine: 2 cilinder hellende compound machine
Aantal pk: 75 npk; 560 ipk
Cilinder diameter: 0,55 m; 1,05 m
Slag: 1,20 m
Gebouwd door: Koninklijke Fabriek van Stoom- en andere Werktuigen, Amsterdam.

Ketel (1): i, voor de machine
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 7,04 atm
Verwarmend oppervlak: 115 m2
Gebouwd door: Koninklijke Fabriek van Stoom- en andere Werktuigen, Amsterdam.

Ketel (2): Nieuwe ketel in 1901
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 7,03 atm
Verwarmend oppervlak: 115 m2
Gebouwd door: D. Bosman & Zn., Alkmaar.
Type raderen: Morgan
Aantal borden: 8
Afmetingen borden: 0,61 X 1,98 m
Raderen met beweegbare stalen borden.

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Enkhuizen- Stavoren. Door het in de vaart komen van de grote stoomschepen R. VAN HASSELT en C. BOSMAN werd de FRIESLAND gedegradeerd tot reserveboot. Ondanks haar uitmuntende eigenschappen kon zij een vergelijking met de nieuwe schepen niet doorstaan.

In 1923 kwam wederom een nieuw stoomschip in de vaart, W.F. VAN DER WIJCK, waardoor er voor de FRIESLAND geen emplooi meer was. Op 26 maart 1924 werd zij te Enkhuizen geveild. Zij werd voor f 15.602,— verkocht aan Joh. Brouwer te Enkhuizen, die haar doorverkocht aan August Augst te Hamburg voor een dienst van Hamburg naar plaatsen aan de Elbemonding.
Zij werd zeewaardig gemaakt door de werf Janssen & Schmylinski te Hamburg en herdoopt in WITTENBERGEN.

Blijkbaar voldeed zij niet geheel aan de verwachtingen, ook niet bij de Hafen Dampfschiffahrt A.G., door welke zij in 1929 was overgenomen. Zij werd door deze maatschappij in 1932 verkocht aan een reder, die diensten uitvoerde op de Wezer, Zij werd herdoopt in WESER. In 1934 en 1935 door de Duitse Marine gebruikt als schietschijf en totaal vernietigd.

FRIESLAND, 1890-1908

FRIESLAND, 1908-1912

 FRIESLAND, 1912-1924

WITTENBERGEN, 1924

STAVOREN

Type: Stalen treinveerpont, 2 schroeven. Eigenaar: Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij, Amsterdam
Bouwjaar: 1899
Afgevoerd: 1927
Werf: Rijkee & Co, Rotterdam
Lengte over alles: 66 m
Breed over hoofdspant: 12 m
Hol: 2,90 m
Diepgang: 1,25 m-1,65 m

Machine: twee 2 cilinder verticale compound machines
Aantal pk: 2 x 350 ipk
Gebouwd door: Lohus & Co, Rotterdam.

Ketel (1): 2, achter elkaar voor de machines
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 8 atm
Verwarmend oppervlak: 2 x 126 m2
Gebouwd door: Lohus & Co, Rotterdam.

Ketel (2): Nieuwe ketels in 1903
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 8,26 atm
Verwarmend oppervlak: 2 x 126 m2
Gebouwd door: Gebr. Stork, Hengelo, no. 2043 (voor), 2042 (achter)

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Enkhuizen-Stavoren: een stoomveerpont die tien goederenwagons kon vervoeren. Zij werd in 1927 verkocht aan de Maatschappij tot Uitvoering van Zuiderzeewerken. Verkocht in 1937 aan het Koninklijk Onderwijsfonds voor de Scheepvaart en herdoopt in KONINGIN WILHELMINA. In 1968 verkocht aan J. van Enkhuizen te Zaandam en verbouwd tot restaurant. In 1972 verkocht aan W. van der Wiek te Alkmaar; niet herdoopt.

STAVOREN, 1899-1927

 ENKHUIZEN, 1902-1936, LEEUWARDEN, 19O9-1936

ENKHUIZEN.

Type: Stalen treinveerpont, 2 schroeven. Eigenaar: Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij,
Amsterdam
Bouwjaar: 1902
Afgevoerd: 1936
Werf: Rijkee & Co, Rotterdam.
Lengte over alles: 66 m
Breed over hoofdspant: 12 m
Hol: 2,90 m
Diepgang: leeg: voor 1,25 m; achter 1,65 m
Laadvermogen: 929,826 ton

Machine: twee 2 cilinder verticale compound machines.
Aantal pk: 2 X 350 ipk
Gebouwd door: Alblasserdamsche Machinefabriek, Alblasserdam.

Ketel: 2, naast elkaar voor de machines.
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 8,26 atm
Verwarmend oppervlak: 2 x 126 m2
Gebouwd door: Alblasserdamsche Machinefabriek, Alblasserdam, no. 8 (voor), 7 (achter)

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Enkhuizen-Stavoren: een stoomveerpont waarop tien goederenwagons vervoerd konden worden. Verkocht in 1936 aan een Belgische reder die het schip liet verbouwen voor vervoer van bouwmaterialen.

LEEUWARDEN

Type: Stalen treinveerpont, 2 schroeven. Eigenaar: Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij,
Amsterdam
Bouwjaar: 1909
Afgevoerd: 1936
Werf: Rijkee & Co, Rotterdam.
Lengte over alles: 65,40 m
Breed over hoofdspant: 12,25 m
Hol: 2,773 ni
Diepgang: voor 1,25 m; achter 1,65 m
Laadvermogen: 900,272 ton.

Machine: twee 2 cilinder verticale compound machines.
Aantal pk: 2 X 350 ipk; 2 X 210 npk
Cilinder diameter: 0,399 m ; 0,8388 m
Slag: 0,3766 m
Gebouwd door: Alblasserdamsche Machinefabriek, Alblasserdam.

Ketel: 2, achter elkaar voor de machines.
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 8,26 atm
Verwarmend oppervlak: 2 X 126 m2
Gebouwd door: Alblasserdamsche Machinefabriek, Alblasserdam.

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Enkhuizen- Stavoren: een stoomveerpont waarop tien goederenwagons vervoerd konden worden. Na opheffing van deze dienst op 1 juli 1936 verkocht aan Cia. Anonima Venezolana de Nav. en herdoopt in TRINIDAD.

Cornelis Bosman 1830-1911

C. BOSMAN

Type: Stalen stoomschip voor passagiers en goederen, 2 schroeven Eigenaar: Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij, Amsterdam.
Bouwjaar: 1915
Afgevoerd: 1957
Werf: J. & K. Smit's Scheepswerven, Krimpen aan de Lek, no. 667; schroefboot no. 392
Lengte over alles: 67,06 m
Lengte tussen de lijnen: 64 m
Breed over berghouten: 9,88 m
Breed over hoofdspant: 9,55 m
Hol: 3,85 m
Diepgang: beladen: voor 2,10 m; achter 2,35 m
Waterverplaatsing: 168,307 ton
Laadvermogen: 172,102 ton
Passagiers: 1800

Machine: twee 3 cilinder verticale triple expansie machines
Aantal pk: 2 x 668 ipk
Cilinder diameter: 0,3302 m; 0,4953 m; 0,8382 m
Slag: 0,4572 m
Omwentelingen per minuut: 220
Gebouwd door: Machinefabriek Kinderdijk, Kinderdijk, no. 567

Ketel: 2, naast elkaar voor de machines
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 12,7 atm
Verwarmend oppervlak: 2 x 163 m2
Gebouwd door: Machinefabriek Kinderdijk, Kinderdijk.

Diameter schroeven: 1800 mm; na vervanging: 1900 mm
4 bladen
Spoed: 2500 mm
Materiaal: Brons
Omwentelingen per minuut: 200
Diameter schroefas: 170 mm
Snelheid, vol belast: 22 km per uur.

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Enkhuizen- Stavoren. Het in dienst stellen van de C. BOSMAN en de R. VAN HASSELT betekende een belangrijke gebeurtenis voor de rederij: er waren geen fraaiere schepen gebouwd voor de Nederlandse wateren.

De schepen hadden een imponerende, hoge romp en waren prachtig van lijn, waarboven de open promenadedekken, een forse schoorsteen en twee masten, die in prachtige helling het schip sierden. Het gebruik van kleuren droeg in niet geringe mate bij tot het fraaie uiterlijk van het schip: geheel wit, met gele schoorsteen, waarop een zwarte top en bruine masten.

Toen het aantal te vervoeren passagiers sterk verminderde, werd de C. BOSMAN in 1956 opgelegd. In hetzelfde jaar werd zij gekocht door de Vereniging voor de Opleiding tot de Handelsvaart. De machines en de ketels werden verwijderd, waarna zij ingericht werd tot opleidingsschip voor matrozen.

Zij werd herdoopt in NEDERLANDER en kreeg een vaste ligplaats aan de Maaskade te Rotterdam. In augustus 1967 moest zij plaats maken voor het kantoorschip Jos VRANKEN en werd zij versleept naar het Haringvliet.

Stoomboot Veerdienst Enkhuizen Stavoren, C. Bosman.

Foto van Piet Broodwinder

C. BOSMAN / R. VAN HASSELT, 1915/1916-circa 1927

C. BOSMAN / R, VAN HASSELT, circa 1927-circa 1936

C. BOSMAN / R, VAN HASSELT, circa 1936-1956/1966

NEDERLANDER, 1956-heden

R. VAN HASSELT

Type: Stalen stoomschip voor passagiers en goederen, 2 schroeven. Eigenaar: Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij, Amsterdam.
Bouwjaar: 1916
Werf: J. &. K. Smit's Scheepswerven, Krimpen aan de Lek, no. 666; schroefboot no. 391
Lengte over alles: 64 m
Breed over hoofdspant: 9,55 m
Hol: 3,85 m
Laadvermogen: 168,307 ton
Passagiers: 1800
Bemanning: 9 dek en 5 machinekamer.

Machine: twee 3 cilinder verticale triple expansie machines.
Aantal pk: 2 x 500 ipk
Omwentelingen per minuut: 200
Gebouwd door: Machinefabriek Kinderdijk, Kinderdijk, no.577

Ketel (1): 2, naast elkaar voor de machines.
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 12,7 atm
Verwarmend oppervlak: 2 x 163 m2
Gebouwd door: Machinefabriek Kinderdijk, Kinderdijk.

Ketel (2): Nieuwe ketels.
Type: Vlampijpketel
Stoomdruk: 12,7 atm
Verwarmend oppervlak: 2 x 175 m2
Gebouwd door: Verschure & Co's Machinefabriek & Scheepswerf, Amsterdam, no. 268-4-6
Diameter schroeven: 1800 mm, na vervanging: 1900 mm

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Enkhuizen- Stavoren. Zie C. BOSMAN. Op 14 mei 1940 werd de R. VAN HASSELT voor de haven van Enkhuizen tot zinken gebracht, maar kort daarop door de Duitsers gelicht. In september 1944 werd zij in opdracht van de bezetter naar Amsterdam overgebracht.

Na de oorlog is zij daar teruggevonden. Na herstelwerkzaamheden kon zij spoedig weer in dienst gesteld worden. In 1950 werd zij te Enkhuizen opgelegd. In 1957 kwam zij weer in dienst op de route Enkhuizen-Stavoren en twee jaar later werd zij wederom opgelegd. In 1960 werd zij verhuurd aan de Havendienst Spido te Rotterdam, waar zij tochten maakte naar de Deltawerken.
Zij werd in 1966 verkocht aan Rederij Flandria te Antwerpen en herdoopt in FLANDRIA 20. Zij werd ingezet voor haven-rondvaarten en Scheldetochten.

De R. van Hasselt

R. van Hasselt

FLANDRIA 20, 1966-heden

W.P. VAN DER WYCK

Type: Stalen motorschip voor passagiers en goederen, 2 schroeven. Eigenaar: N.V. Nederlandsche Spoorwegen, Utrecht.
Bouwjaar: 1923
Afgevoerd: 1955
Werf: Gebr. Pot, Bolnes, no. 721
Lengte over alles: 64,31 m
Lengte tussen de loodlijnen: 64 m
Breed over berghouten: 9,93 m
Breed over hoofdspant: 9,55 m
Hol: 3,70 m
Diepgang: leeg: 2 m; beladen: 2,40 m
Laadvermogen: 165,825 ton
Passagiers: 1800

Machine (1): twee 6 cilinder tweetakt middeldruk motoren.
Bovendien: twee 1 cilinder stationaire motoren 2 x 5 epk
Aantal pk: 2 x 650 epk; 2 x 500 ipk
Gebouwd door: Kromhout Motorenfabrick, D. Goedkoop Jr., Amsterdam.
Machine (2): twee 7 cilinder viertakt motoren, type TMS357,
geplaatst in 1937
Aantal pk: 2 x 650 epk
Gebouwd door: Werkspoor N.v. Amsterdam, no. 714,715

Ketel: 1 hulpketel, oliegestookt.
Type: Schotse ketel
Stoomdruk: 8 atm
Verwarmend oppervlak: 15,5 m2
Gebouwd door: Burgerhout's Machinefabriek & Scheepswerf, Rotterdam, no. 655

Bijzonderheden: Gebouwd voor de dienst Enkhuizen- Stavoren. Tot 1940 voerde zij haar dienst normaal uit. Op 14 mei van dat jaar werd zij in opdracht van de Koninklijke Marine voor de haven van Enkhuizen tot zinken gebracht.

Kort daarop werd zij gelicht en na gerepareerd te zijn in de vaart gebracht. Op 9 december 1941 werd zij door de Duitsers gevorderd en herdoopt in WILKOMMEN. In 1943 werd zij naar Antwerpen gebracht om voor de tweede maal verbouwd te worden.

In 1944 werd zij nogmaals verbouwd en herdoopt in REGULUS. Zij werd toen gebruikt als schoolschip voor toekomstige officieren. Na de oorlog werd zij in Duitsland teruggevonden en door bemiddeling van de Koninklijke Marine naar Amsterdam teruggebracht. Door de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij werd zij daar hersteld en gemoderniseerd.

Op 11 februari 1946 kon zij weer op de lijn Enkhuizen-Stavoren worden ingezet. In de jaren 1947 en 1948 maakte zij vanuit Scheveningen tochten op de Noordzee. De N.V. TESO te Oudeschild had in 1951 het plan de W.F. VAN DER WYCK te kopen om het grote passagiersaanbod naar Texel in de zomermaanden te kunnen opvangen. Zij bleek echter te lang te zijn voor de haven van Oudeschild. De TESO zag daarom af van de koop. In 1954 toonde Rederij G. Doeksen & Zn. te Terschelling belangstelling voor dit schip, maar na een proeftocht bleek zij niet aan de verwachtingen te voldoen.

Na een periode opgelegd te zijn, werd zij in 1955 verkocht aan N.V. Spido te Rotterdam. Zij werd gemoderniseerd en onder de naam ERASMUS in de vaart gebracht voor tochten naar de Deltawerken en havenrondvaarten. Na het seizoen 1973 werd zij te Rotterdam opgelegd. Het schip werd verkocht aan de Rijksgebouwendienst, die haar overdroeg aan de Rijksvaartuigendienst. Het schip werd door de firma Waming te Rotterdam verbouwd tot internaat voor matrozen. Te Dordrecht werd zij op 11 juni 1976 als zodanig in gebruik gesteld. Zij behield de naam ERASMUS.

W.F. VAN DER WIJCK, 1923-1955

ERASMUS, 1955-1956

ERASMUS, 1955-1956

ERASMUS, circa 1970-1973