David Leefsma, geboren op 1 november 1885 te Gorredijk, overleden op 11 december 1969 te Groningen, zoon van Heiman Sanders Leefsma en Magalina Mossel. Gehuwd (1) met Ester Hoogstraal, geboren op 8 mei 1882 te Uithuizen, overleden op 21 februari 1942 te Groningen, dochter van Hartog Hoogstraal en Geertje Nieweg. Gehuwd (2) op 28 september 1945 Petronella Elisabeth Feldmeijer.

Kinderen:

1. Harry Leefsma, geboren op 16 december 1916 te Lemmer, overleden op 23 september 1942 te Auschwitz. Gehuwd met Elisabeth Andriesse, geboren op 10 oktober 1917 te Den-Haag, overleden op 30 september 1942 te Auschwitz, dochter van Hugo Andriesse en Eva Sternfeld

2. Magdalena Leefsma, geboren op 27 oktober 1921 te Groningen, overleden op 30 september 1942 te Auschwitz.

Dit is een opname uit ongeveer 1914 van het atelier Leefsma, dat toen in de Schans gevestigd was. De tafels met de naaimachines tegen elkaar geschoven en op alle tafels ligt naaiwerk. Op de achtergrond een rek waar kleren aan hangen, het wordt goed duidelijk gemaakt dat het hier om een atelier gaat. Wat zelden voorkomt bij zulke oude foto′s is hier wel het geval alle namen zijn op de achter kant vermeld. Bovenstaande van links naar rechts zijn afgebeeld, Antje Kooistra, Geertruida (Truus) de Jong, Jantje Koning, Rieka Kofman en Clasiena de Jong. Zittend in dezelfde volgorde, Petronella (Nella) de Jong, mevrouw Leefsma, Geertje Kok, Grietje Kracht en Pietje Kooistra.

-In 1938 is Leefsma's Manufacturenhandel te Lemmer opgeheven.

● Sara Kirby-Nieweg, vertelt: Harry Leefsma, is in 1916 geboren in Lemmer. Hij was de zoon van Ester Hoogstraal, die dan de mevrouw Leefsma op de foto moet zijn. Zij was getrouwd met David Leefsma, de broer van mijn grootmoeder Sara Josina Leefsma, die met Samuël Wolf getrouwd was. Zij hadden een textielzaak in Heerenveen op Lindegracht 13, waar ik opgegroeid ben. Mijn moeder, Miesje Nieweg-Wolf, was hun dochter. Zowel David Leefsma, als Ester Hoogstraal, waren familie van mij. Ester Hoogstraal van mijn vaders kant, de Niewegs.

Legging Dinsdag 15 september 2020

Adres: Herman Colleniusstraat 62

Stolperstein voor: Ester Leefsma-Hoogstraal, haar kinderen Magdalena en Harry, en haar schoondochter Elisabeth Leefsma-Andriesse. 

Vier mensen, vier levens, vier steentjes.

Tekst voorgedragen bij het leggen van de steentjes.

Het is 1926 als het gezin Leefsma vanuit Friesland naar deze woning, de Herman Colleniusstraat 62, verhuist. Vader David heeft een kledingfabriek en moeder Ester runt het huishouden. Ze hebben twee kinderen, de dan 10-jarige Harry en z’n jongere 5-jarige zusje Magda, of Magdalena zoals ze voluit heet.

Rond 1940 vertrekt zoon Harry als jonge twintiger naar Amsterdam waar hij korte tijd werkt. In die periode leert hij zijn toekomstige echtgenote Elisabeth Andriesse kennen. In maart 1941 treden Liesje en Harry in het huwelijk en gaan ze aan de Noorderstationsstraat in Groningen wonen. Harry werkt dan bij vader David in de zaak.

In 1941 besluiten de drie kinderen Harry, Liesje en Magda het erop te wagen en te vluchten. Ze gaan proberen Zwitserland te bereiken. Later zal blijken dat ze ergens in Frankrijk zijn opgepakt. Ze belanden in kamp Beaune-la-Rolande bij Orleans en van daaruit in het kamp Drancy -het Franse Westerbork- vlakbij Parijs. Op 21 augustus 1942 worden ze samen gedeporteerd naar Auschwitz. Op een lange en in detail uitgetypte lijst komen hun namen voor. Ze zitten in wagon 2 van transportnummer #22. In Auschwitz worden ze in september 1942 kort na elkaar vermoord.

Wat zij al die tijd waarschijnlijk niet weten is dat hun moeder/schoonmoeder Ester er in februari 1942 voor heeft gekozen om een einde aan haar leven te maken. We kunnen slechts gissen vanuit welke ellendige emoties zij tot deze wanhoopsdaad is gekomen.

Vader David woont hier dan nog als enige van het gezin. Hij besluit elders in Groningen-Helpman onder te duiken en weet zo de oorlog te overleven. Kort erna treedt hij voor de tweede keer in het huwelijk. Nu met Betty Feldmeijer, de vrouw bij wie hij al die tijd ondergedoken zat. Samen met Betty woont David weer in deze woning tot hij hier in 1969 op 84-jarige leeftijd overlijdt.

Vier mensen, vier levens, vier steentjes:

• Ester Leefsma is 59 jaar oud geworden
• Harry Leefsma is 25 jaar oud geworden
• Liesje Leefsma-Andriesse is 24 jaar oud geworden
• Magda Leefsma is 20 jaar oud geworden